Joseph de Maistre: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Jmaistre.jpg|thumb|right|200px|Joseph de Maistre (portret malował [[Karl Vogel von Vogelstein]] ok. [[1810]])]]

'''Joseph hr. de Maistre''' (ur. [[1 kwietnia]] [[1753]] w [[Chambéry]] w [[Sabaudia|Sabaudii]] (obecnie [[Francja]]), zm. [[26 lutego]] [[1821]] w [[Turyn]]ie) – sabaudzki filozof polityczny, urzędnik i [[przedstawiciel dyplomatyczny|dyplomata]]. Jeden z twórców [[konserwatyzm tradycjonalistycznyTradycjonalizm|tradycjonalistycznego]] [[konserwatyzm]]u w jego wersji znanej jako [[tradycjonalizm]], legitymizm i [[ultramontanizm]]. Najwybitniejszy z konserwatywnych pisarzy politycznych epoki [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]], [[wolnomularstwo|wolnomularz]]<ref>[[Ludwik Hass]], Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, [[1982]], s. 146.</ref>.

Mimo że J. de Maistre urodził się w [[Sabaudia|Sabaudii]] jako poddany [[Karol Emanuel III|Karola Emanuela III]], jego rodzina była pochodzenia francuskiego, która osiedliła się w Sabaudii w [[XVII wiek|XVII]] w. J. de Maistre nie posługiwał się jednak [[język włoski|językiem włoskim]], nie uważał się ani za Włocha, ani za Francuza (co często mu się przypisuje), lecz za Sabaudczyka. Jego ojciec, jako [[prawnik]] i urzędnik dworski, otrzymał tytuł [[hrabia|hrabiowski]] (co pozwala zaliczyć tę rodzinę do tzw. [[noblesse de robe]]) w [[1780]] r., czyli wtedy, gdy Joseph miał 27 lat. J. de Maistre został wychowany w niezwykle religijnej atmosferze i pod surowym okiem rodziców. W latach [[1769]]-[[1772]] studiował [[nauki prawne|prawo]] w [[Turyn]]ie, a w latach [[1772]]–[[1774]] praktykował w charakterze [[adwokat]]a. Potem pracował jako urzędnik państwowy niższej rangi. W [[1788]] r. został [[senator]]em (wyższy tytuł urzędniczy), co pozwoliło zaliczyć go do elit administracyjnych i dworskich. W tym czasie był znanym w Sabaudii liberałem i zwolennikiem [[filozofia|filozofii]] [[oświecenie (okres)|oświecenia]], łącząc ją z filozofią klasyczną, którą poznał niezwykle gruntownie dzięki doskonałej znajomości [[łacina|łaciny]] i [[grekaJęzyk grecki|greki]]. Działał w tajnych towarzystwach [[wolnomularstwo|wolnomularskich]], w specyficznej masonerii sabaudzkiej o skłonnościach [[mistyka|mistycznych]], [[ezoteryka|ezoterycznych]] i [[kabała|kabalistycznych]] (ten element [[irracjonalność|irracjonalny]] wyróżnia wolnomularstwo sabaudzkie od racjonalistycznej masonerii francuskiej). W masonerii doszedł do wyższych stopni wtajemniczenia, uzyskując najprawdopodobniej stopień "kohena"„kohena” (rodzaj naczelnika koła masońskiego) w [[Turyn]]ie. Uważano go wówczas za zwolennika [[umowa społeczna|umowy społecznej]], [[konstytucjonalizm (polityka)|konstytucjonalizmu]] i reform zmierzających do likwidacji [[absolutyzm władzy|absolutyzmu]], sympatyka [[rewolucjaWojna o niepodległość Stanów amerykańskaZjednoczonych|rewolucji amerykańskiej]], czemu dawał wyraz w licznych mowach i publikacjach w postaci [[broszura|broszur]]. Z aprobatą witał także wybuch [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]], widząc w niej szansę na zniesienie resztek [[feudalizm|feudalnych]] przeżytków.

Przemianą [[światopogląd]]ową było dopiero wtargnięcie rewolucyjnych wojsk francuskich do [[Sabaudia|Sabaudii]] w [[1792]] r. Jako [[arystokracja|arystokrata]] i urzędnik królewski musiał uciekać do [[Szwajcaria|Szwajcarii]], pozostawiając na miejscu brzemienną żonę – zobaczył ją, wraz z córką, dopiero w [[1817]] r. Przez cały ten czas przebywał na [[Migracja ludności|emigracji]], nie ciesząc się zresztą sympatią [[dwór|dworu]] podejrzewającego go przez wiele lat o ukryte sympatie prorewolucyjne. Nie zdecydował się na powrót do kraju i rodziny mimo licznych propozycji i gwarancji nietykalności ze strony [[Dyrektoriat]]u, a nawet osobistych zapewnień [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]], który był pod silnym wrażeniem jego refleksji politycznych po zdobyciu listów J. de Maistre'aMaistre’a adresowanych do przebywającego na emigracji [[monarcha|monarchy]]. Nie wrócił jednak, widząc w tym zdradę wobec monarchy i uznanie [[aneksja|aneksji]] [[Sabaudia|Sabaudii]] przez [[Francja|Francję]]. W czasie pobytu w [[Szwajcaria|Szwajcarii]], obracając się pośród katolickich duchownych, wyrzekł się [[ezoteryka|ezoterycznych]] i [[heterodoksja|heterodoksyjnych]] poglądów religijnych, odrzucił [[Idea (pojęcie)|idee]] rewolucyjne i przeszedł na stanowisko przeciwne rewolucji. Tam też napisał swoje pierwsze wielkie dzieło polityczne ''Rozważania nad Francją'' (''Considérations sur la France'', 1796).

Potem przebywał w [[Wenecja|Wenecji]] ([[1799]]), następnie na [[Sardynia|Sardynii]] ([[1803]]), skąd udał się jako [[ambasador]] tego kraju do [[Rosja|Rosji]], gdzie mieszkał w [[Sankt Petersburg]]u aż do [[1817]] r. Tam też powstały jego najważniejsze [[traktatTraktat (literaturanauka)|traktaty]] filozoficzne i polityczne, nawet jeśli zostały opublikowane dopiero w wiele lat później. W [[Sankt Petersburg|Petersburgu]]u brał czynny udział w polityce [[dwór|dworu]] [[car]]a [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]], którego postrzegał jako niebezpiecznego [[liberalizm|liberała]], wspomaganego m.in. przez ks. [[Adam Jerzy Czartoryski|Adama Jerzego Czartoryskiego]].

Powrócił do rodzinnej [[Sabaudia|Sabaudii]] w [[1817]] r. Wtedy też został wykreowany przez [[Louis Gabriel Ambroise de Bonald|L. de Bonalda]] na czołowego teoretyka ruchu ultrarojalistycznego, skierowanego przeciwko liberalnym reformom [[Ludwik XVIII Burbon|Ludwika XVIII]] we [[Francja|Francji]], a szczególnie [[Karta Konstytucyjna Ludwika XVIII|Karcie Konstytucyjnej]] z [[1814]] r. W tym też czasie został mianowany na [[regent]]a kancelarii królewskiej monarchii sabaudzkiej. Jednak najwięcej czasu pochłaniały mu wówczas dokończenie i publikacja prac filozoficznych i politycznych zaczętych w czasie pobytu w [[Rosja|Rosji]], które uczyniły go jednym z największych myślicieli konserwatywnych wszech czasów. Zmarł w [[1821]] r. pełen [[pesymizm]]u co do przyszłości [[Europa|Europy]], czując zagrożenie kolejną [[rewolucja|rewolucją]].

W czasie [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] opublikowane zostały m.in.: ''Listy rojalisty sabaudzkiego do swoich rodaków'' (''Lettres d'und’un royaliste savoisien ŕ ses compatriotes'', [[1793]]), ''Rozważania nad Francją'' (''Considérations sur la France'', [[1796]]), ''Esej o głównych zasadach konstytucji politycznych i innych instytucji ludzkich'' (''Essai sur le principe générateur des constitutions politiques et d'autresd’autres institutions humaines'', [[1814]]).

Większość prac została wydana drukiem już po zakończeniu [[rewolucja francuska|rewolucji]] lub śmierci samego filozofa, choć częstokroć znane były już opinii publicznej z licznych krążących [[rękopis]]ów. Z ważniejszych prac wymienić należy: ''O papieżu'' (''Du pape'', [[1819]], wyd. pol. [[1853]]), ''Wieczory petersburskie, czyli rozmowy o rządzie doczesnym Opatrzności'' (''Les soirées de Saint-Petersbourg ou entretiens sur le gouvernement temporel de la Providence'', [[1821]]), ''O Kościele gallikańskim'' (''De l'Eglisel’Eglise gallicane'', [[1821]]), ''Listy do pewnego rosyjskiego dżentelmena na temat inkwizycji hiszpańskiej'' (''Lettres ŕ un gentilhomme russe, sur l'inquisitionl’inquisition espagnole'', [[1822]]), ''Egzamin filozofii Bacona, czyli jak postrzega się różnorakie kwestie filozofii racjonalistycznej'' (''Examen de la philosophie de Bacon, ou l'onl’on traite differentes questions de philosophie rationelle'', [[1836]]), ''Cztery niedrukowane rozprawki o Rosji'' (''Quatre chapitres inédits sur la Russie'', [[1859]]), ''Studium nad suwerennością'' (''Etude sur la souveraineté'', [[1884]]) i wzmiankowany już, napisany jeszcze przed rewolucją tekst ''Wolnomularstwo. Memoriał dla ks. Brunswickiego'' oraz korespondencję (''Lettres et opuscules inédits'', 2 tomy, [[1851]]; ''Correspondance diplomatique'', 2 tomy, [[1860]]; ''Correspondance'', 6 tomów, [[1884]]-[[1887]]).

Szacuje się, że ok. 75% korespondencji J. de Maistre'aMaistre’a nie zostało opublikowane i pozostaje nadal w rękach prywatnych. Wiele listów i tekstów znajduje się w posiadaniu potomków [[pisarz]]a, którzy nie chcą jednak ich opublikować po skandalu jaki wywołała, przedstawiająca pisarza jako heretyka, praca E. Dermenhema ''Joseph de Maistre mystique'' ([[1923]]), oparta na tych notatkach, pochodzących głównie z czasów przed [[1789]] r., czyli gdy przyszły [[pisarz]] działał w [[wolnomularstwo|wolnomularstwie]].

Przeciwnicy [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] wysuwali przeciwko niej dwa podstawowe rodzaje zarzutów, z których wyłaniają się dwa podstawowe typy [[konserwatyzm]]u: 1/ jest ona zaprzeczeniem tradycji i powolnego, naturalnego procesu rozwoju [[społeczeństwo|społeczeństwa]] -– pogląd taki prowadzi do [[konserwatyzm]]u o charakterze ewolucyjnym; 2/ jest ona zaprzeczeniem wizji świata, jaką ma [[Bóg]], a która uzewnętrzniała się w porządku przedrewolucyjnym. Stanowisko to, głęboko [[teocentryzm|teocentryczne]], wiedzie ku [[tradycjonalizm]]owi.

J. de Maistre zarodki nieładu dostrzegał już w naukach [[reformacja|reformacji]] (mimo iż Luther i Kalwin byli antyracjonalistami), która negując [[autorytet]] w [[religia|religii]] prowadziła do emancypacji [[rozum]]u ludzkiego i zdania jego osądu na samego siebie. Oświecenie wydaje się być jedynie przeniesieniem tych kategorii z [[religia|religii]] w dziedzinę [[filozofia|filozofii]] i nauk o [[polityka|polityce]]. Praktycznym rezultatem jest emancypacja pełnego pychy ludzkiego, jednostkowego [[rozum]]u od [[tradycja|tradycji]] i [[autorytet]]ów i pozostawienie mu prawa do osądzania świata, w tym i stosunków politycznych, oraz projektowania świata lepszego, zbudowanego wedle wskazań [[rozum]]u, który gardzi wszelką [[tradycja|tradycją]] i doświadczeniem historycznym. Tymczasem, aby [[rozum]] ludzki był zdolny zaprojektować taką nową rzeczywistość, musiałby poznać całościową wiedzę z zakresu [[socjologia|socjologii]], [[historia|historii]], [[prawo|prawa]], [[ekonomia|ekonomii]], [[zarządzanie|zarządzania]], [[psychologia|psychologii]] i wielu innych nauk. Ponieważ zaś żaden ludzki [[rozum]] nie jest zdolny objąć wszystkich tych nauk, to projektowana przezeń rzeczywistość ma charakter utopijny, jest [[ideologia|ideologią]] zaprzeczającą filozoficznemu [[realizm (filozofia)|realizmowi]]owi: "Taka„Taka już jest smutna natura ludzka, że bardzo często działanie którego racje wydają się być oczywiste, są jednak źródłem mnóstwa klęsk. Prawda ta, objawiająca się wielokrotnie, nie ukazuje się nigdzie w sposób bardziej oczywisty, jak w tym, co nazywa się reformą nadużyć, czyli zła, które krok za krokiem pojawia się w ustroju politycznym czy kościelnym"kościelnym” (J. de Maistre, Lettres et opuscules inédits. T.II, 1851, s. 527).

Próba wcielenia w życie tych [[aprioryzm|apriorycznych]] projektów, których celem jest uczynienie człowieka wolnym i szczęśliwym, prowadzi do konfrontacji istniejącej rzeczywistości społecznej z myśleniem utopijnym. Gdy to myślenie zwycięży, do władzy dochodzi zideologizowana grupa polityczna budująca system despotyczny o charakterze antycypującym [[totalitaryzm]]. Tak też ocenione zostaną rządy jakobińskie oparte na [[terror]]ze, a także despotyzm [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]]. Wedle J. de Maistre'aMaistre’a, człowiek stoi przed wiecznym dylematem: [[tradycja]] albo [[utopia]], co oddaje dualistyczny charakter samego człowieka: konserwatywnej, rozumnej natury i pełnej pychy natury namiętnej. Klasycznym przykładem myślenia utopijnego, które przez J. de Maistre'aMaistre’a było szczególnie atakowane, jest pomysł, że [[władza]] ma prawo zmieniać historyczną konstytucję [[naród|narodu]], poprzez nadanie mu nowej, spisanej konstytucji (którą liberałowie uważali za gwarancję praw ludu wobec kapryśnej władzy tradycyjnej): "Któż„Któż nie przyznałby, że najlepsza konstytucja polityczna jest to ta, która powstała w wyniku deliberacji i została napisana przez znawców polityki, doskonale oddając charakter narodu i przewidziawszy wszelkie okoliczności? Tym niemniej nic fałszywszego. Lud najlepiej ukonstytuowany to ten, który ma najmniej pisanych praw konstytucyjnych; bowiem wszelka konstytucja pisana jest niczym"niczym” (J. de Maistre: Les soirées de Saint-Petersbourg ou entretiens sur le gouvernement temporel de la Providence. Paris [[1960]], s. 267-68268).

Uważając, że wyemancypowany [[rozum]], chcąc zbudować [[społeczeństwo]] wolnościowe ((do jednego worka kładł tu liberalną wolność wolteriańską, od radykalnej wolności republikańskiej w stylu Rousseau, co do dziś powielają tradycjonalistyczni konserwatyści) i doskonalsze, prowadzi ludzi do politycznej katastrofy, J. de Maistre zmuszony był dokonać [[apologia|apologii]] społeczeństwa przedrewolucyjnego. Za modelowe przykłady wspólnot dobrze ukonstytuowanych uważał [[francja|Francję]] z [[XVII wiek]]u, a przede wszystkim przedrewolucyjną [[sabaudia|Sabaudię]], oraz struktury [[kościół katolicki|Kościoła katolickiego]]. Na podstawie tych wzorców stworzył wizję sprawiedliwej wspólnoty politycznej, o charakterze [[monarchizm|monarchicznym]], hierarchicznym, opartej ona [[katolicyzm|katolickąkatolickiej]] wizjęwizji świata. Jej cechą konstytucyjną jest powolny, organiczny rozwój, oparty ona obyczajeobyczajach i [[tradycja|tradycjętradycji]], gdzie zachowana jest zasada ciągłości: "Roślina„Roślina jest żywym obrazem prawowitej władzy. Przypatrz się drzewu: czas jego wzrostu odpowiada zawsze sile i trwałości"trwałości” (J. de Maistre, O papieżu, [[1853]], s.164-65).

Cechą konstytuującą trwałość takiego [[państwo|państwa]] jest ograniczenie procesów emancypacyjnych ludzkiego [[rozum]]u, czyli destrukcja pysznej strony natury ludzkiej. [[Rozum]]owi przeciwstawione zostaną tu: 1/ [[autorytet]]y, które wskazują słabej intelektualnie jednostce ludzkiej (skalanej przez [[grzech pierworodny]]) co jest, a co nie jest prawdą. Do najważniejszych [[autorytet]]ów w [[polityka|polityce]] zaliczał J. de Maistre władcę i dziedziczną [[arystokracja|arystokrację]], a w dziedzinie religijnej, [[Kościół katolicki]], wyrażający swoją niezawodną opinię ustami [[papież]]a. Prowadzi to de Maistre'aMaistre’a na pozycje przychylne [[Absolutyzm władzy|absolutyzmowi]] i [[ultramontanizm]]owi; 2/ [[przesąd]]y, wyrażające ludowe i powszechne mądrości. [[Przesąd]] – choć w ocenie [[indywidualizm|indywidualistycznego]] i oświeceniowego umysłu jest zabobonem – wyraża oceny wynikłe z doświadczenia pokoleń. Dlatego też w popularnych ideach i obyczajach zawarte są głębokie prawdy o naturze [[społeczeństwo|społeczeństwa]] i człowieka, oraz [[empiryzm|empirycznie]] potwierdzone opinie o związkach przyczynowo-skutkowych; 3/ częścią [[przesąd]]ów jest także [[tradycja]].

Zdaniem J. de Maistre'aMaistre’a, [[tradycja]] nie jest przypadkowym zbiorem wydarzeń, dat, instytucji i obyczajów. W rzeczywistości wyraża ona wolę [[opatrzność|Opatrzności]]: jeśli jakaś instytucja istnieje od lat 200, 300 lub od niepamiętnych czasów, to należy wnioskować, że jest zgodna z wolą [[prowidencjalizm|prowidencjalną]] i prawami naturalnymi. Gdyby bowiem nie była uznana przez [[bóg|Boga]], gwałciła prawa naturalne to nie przetrwałaby długiego czasu. Wszystkie instytucje i idee przyniesione przez [[tradycja|tradycję]] mają zatem sankcję [[stwórca|Stwórcy]] i naruszenie [[tradycja|tradycji]] (reforma, a zwłaszcza [[rewolucja]]) może spowodować pogwałcenie zasad na których ukonstytuował świat jego [[Stwórca]]. Zarazem J. de Maistre' uznaje [[pluralizm|pluralny]] charakter [[tradycja|tradycji]] – każdy [[naród]] ma swoją własną i niepowtarzalną. We [[Francja|Francji]] jest nią katolicki [[Absolutyzm władzy|absolutyzm]], w Rzeczypospolitej Szlacheckiej zaś system republikański. Ten szacunek dla każdej [[tradycja|tradycji]] i sprzeciw wobec recepcji praw z jednego kraju do drugiego, tworzenia modeli dla abstrakcyjnego "człowieka"„człowieka” wyraża w słynnej formule: "nie„nie ma wcale człowieka na świecie. Widziałem w swoim życiu Francuzów, Włochów, Rosjan, etc.; wiem nawet, dzięki [[Monteskiusz]]owi, że można być Persem; ale co do człowieka, oświadczam, że nie spotkałem go w życiu; jeśli istnieje, to nic o tym nie wiem (...) Konstytucja robiona dla wszystkich narodów nie jest zrobiona dla żadnego -– to czysta abstrakcja"abstrakcja” (J. de Maistre, Considérations sur la France, Paris [[1936]], s.81-82); 4/ jako romantyk, jest J. de Maistre zwolennikiem przyznania pierwszeństwa uczuciu nad poznaniem [[racjonalizm metodologiczny|racjonalistycznym]].

W jego [[apologia|apologii]] [[społeczeństwo|społeczeństwa]] przedrewolucyjnego, znajdziemy wyraźne wątki sentymentalne, ale także głęboki [[sceptycyzm]] co do wszelkiej nauki ludzkiej i [[filozofia|filozofii]]. Zdaniem [[tradycjonalizm|tradycjonalisty]], [[rozum]] myli człowieka, naukowcy są to jednostki wyalienowane od [[tradycja|tradycji]], uczucia, [[patriotyzm]]u. Wiedzy racjonalistycznej – na której zbudowane były [[ideologia|ideologie]] oświeceniowe – trzeba przeciwstawić prymat uczucia, łączącego się tu ze zdrowym rozsądkiem praktycznym, wolnym od teoretycznych schematów; 5/ ostatnim elementem są idee wrodzone. Zdaniem J. de Maistre'aMaistre’a, każdy gatunek stworzony przez [[bóg|Boga]], otrzymał zakres wiedzy i umiejętności sobie właściwy. Gatunek ludzki otrzymał np. zdolność mowy, wytwarzania narzędzi, itp., jednak jego możliwości poznawcze ograniczone są przez idee wrodzone. Stojąc na gruncie [[reinkarnacja|metempsychozy]], J. de Maistre uważał, śladem [[Platon]]a, że wiedza ludzka jest jedynie "przypominaniem„przypominaniem sobie"sobie” tej, którą dał nam [[Bóg]]. Człowiek nie wymyśla niczego nowego, a jedynie "przypomina„przypomina sobie"sobie” to, co wiedzieć pozwolił mu [[Stwórca]], co ogranicza jego zdolności intelektualne i konstrukcyjne. Zdaniem J. de Maistre'aMaistre’a, człowiekowi dana jest wiedza tycząca się spraw codziennych, ale nie ta, która dotyczy konstrukcji [[społeczeństwo|społeczeństwa]], tworzenia i wcielania w życie jego alternatywnych wizji, pisania [[konstytucja|konstytucji]], co skazuje człowieka na egzystencję w zamkniętym kole wytyczonym mu przez [[tradycja|tradycję]], [[religia|religię]] i [[autorytet]]y.

Doświadczenie [[rewolucja francuska|Rewolucji Francuskiej]], zdaniem J. de Maistre'aMaistre’a, jednoznacznie pokazało niezdolność kreatywną człowieka do stworzenia świata alternatywnego wobec ancien régime'urégime’u. Pyszny [[rozum]], zamiast wolności, pobudował [[gilotyna|gilotyny]]. Tym samym ukazana została konieczność restauracji [[status quo ante]], a przynajmniej ogólnych zasad, wynikłych z prawa naturalnego, na których [[społeczeństwo]] przedrewolucyjne było ufundowane. Jako filozoficzny i polityczny [[realizm (filozofia polityki)|realista]], J. de Maistre wiedział, że nie ma powrotu integralnego do stosunków przedrewolucyjnych, powrót taki byłby rodzajem "białego"„białego” [[jakobini]]zmu, co wyraża jego znana maksyma, że "odnowienie„odnowienie [[monarchia|monarchii]], nazywające się [[kontrrewolucja|kontrrewolucją]], nie będzie wcale [[rewolucja|rewolucją]] przeciwną, ale przeciwieństwem [[rewolucja|rewolucji]]"” (J. de Maistre: Considérations sur la France, Paris [[1936]], s. 164). Doskonale zdawał sobie sprawę, że Rewolucja została pokonana militarnie i politycznie, jednak nadal posiada liczne rzesze zwolenników. W walce z duchem rewolucyjnym zaproponował więc przyjęcie nowych koncepcji, na których świat nie był ufundowany w [[1789]] r. Pierwszą z tych idei jest, wzmiankowany już, [[ultramontanizm]]. Idea ta została zaprezentowana w dziele "O„O papieżu"papieżu” i opiera się na idei odtworzenia wspólnoty europejskiej, na wzór średniowiecznej Christianitas, kierowanej przez doczesne rządy [[papież]]a. Koncepcja [[ultramontanizm|ultramontańska]] J. de Maistre'aMaistre’a polegała na idei cofnięcia skutków [[herezja|herezji]] [[Marcin Luter|Lutra]], poprzez zniesienie [[protestantyzm]]u i powrót całej Europy do wspólnoty katolickiej.

Zapowiedź możliwości urzeczywistnienia się tej koncepcji widział w pakcie [[Święte Przymierze|Świętego Przymierza]], odwołującym się do wspólnych inspiracji religijnych, pomimo różnych wyznań podpisujących ten pakt [[monarcha|monarchów]]. Ta [[ultramontanizm|ultramontańska]] koncepcja miała dać siłom kontrrewolucyjnym ideową jedność w walce z rewolucjonistami, a także znieść [[indywidualizm]] wyznań reformowanych, który był – w oczach J. de Maistre'aMaistre’a – źródłem ideologii oświeceniowych. W sferze metod politycznych, J. de Maistre stał na gruncie [[absolutyzm władzy|absolutyzmu]] jako najlepszej zapory polityczno-militarnej dla rewolucyjnych knowań i prób rebelii zbrojnej. Z pochwały absolutyzmu wynika także jego fascynacja [[kat]]em i inkwizytorem, jako narzędziami [[władza|władzy]] utrzymującymi porządek. Zarazem jest J. de Maistre ojcem decyzjonizmu, ponieważ dostrzegał ograniczoną skuteczność w zwalczaniu zbrojnych [[rewolucja|rewolucji]] tradycyjnych [[monarchia|monarchii]] krępowanych więzami obyczaju, [[tradycja|tradycji]] i [[moralność|moralności]]. Dla zdławienia przyszłych [[rewolucja|rewolucji]], J. de Maistre przewidywał możliwość wprowadzenia [[Autorytaryzm (ustrój)|rządów autorytarnych]], które zduszą spiski i bunty nawet za pomocą środków, których tradycyjne monarchie wahały się użyć. Za modelowy wzór takiej [[dyktatura|dyktatury]], która pacyfikuje nastroje kontestatorskie, uznawał dyktaturę ([[cesarstwo (ustrój)|cesarstwo]]) [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]].

Trudno przecenić wpływ J. de Maistre'aMaistre’a na [[konserwatyzm]] kontynentalny w [[XIX wiek]]u. Mimo że unikał jakichkolwiek bezpośrednich krytyk liberalnych rządów [[Ludwik XVIII Burbon|Ludwika XVIII]] we [[Francja|Francji]], jego poglądy, obok idei [[Louis Gabriel Ambroise de Bonald|L. de Bonalda]], stanowiły fundament refleksji ultrarojalistycznej we [[Francja|Francji]] w latach [[1814]]-[[1830]], a następnie [[legitymizm|legitymistycznej]], skierowanej przeciwko [[republika|republice]], jak i [[monarchia konstytucyjna|monarchii konstytucyjnej]] aż do lat 70. [[XIX wiek]]u.

Pewne odwołania się do [[filozofia|filozofii]] politycznej J. de Maistre'aMaistre’a znajdziemy jeszcze przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] w Action Française, której instytut wydawniczy wznowił nawet kilka prac [[pisarz]]a, w tym ''Considérations sur la France'' ([[1936]]), a młodzi członkowie założyli dedykowane mu stowarzyszenie (Cercle Joseph de Maistre). W [[hiszpania|Hiszpanii]] myśl polityczna J. de Maistre'aMaistre’a miała zasadniczy wpływ na ukształtowanie się poglądów a J. Donoso Cortesa, szczególnie na jego doktrynę polityczno-prawną zwaną decyzjonizmem, rozwiniętą następnie przez a C. Schmitta w okresie międzywojennym, z bezpośrednimi odwołaniami do koncepcji politycznych J. de Maistre'aMaistre’a. Mniejszy odzew znalazły jego poglądy pośród – współczesnych mu -– niemieckich romantyków.

Zadziwiający jest fakt braku recepcji we [[Włochy|Włoszech]], czy wręcz dosyć łatwej do przeprowadzenia próby "italianizacji"„italianizacji” [[pisarz]]a urodzonego w [[Sabaudia|Sabaudii]], mimo licznej literatury przedmiotu w tym języku. Zainteresowanie jego poglądami dostrzec można jedynie u [[XX wiek|XX-wiecznego]] [[pisarz]]a a [[Julius Evola|J. Evoli]].

W [[Polska|Polsce]] uczniem, a niejako i [[plagiat]]orem J. de Maistre'aMaistre’a, był w [[XIX wiek]]u. [[Henryk Rzewuski]]. Wpływy można zaobserwować także pośród polskich ultramontanów z emigracji popowstaniowej ze [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|Zgromadzenia Zmartwychwstańców]].

* G. Latreille: ''Joseph de Maistre et la papauté''. Paris 1906;.

* G. Cogordan: ''Joseph de Maistre''. Paris 1922;.

* E. Dermenghem: ''Joseph de Maistre mistique''. Paris 1923;.

* P. R. Rohden: ''Joseph de Maistre als politischer Theoretiker''. München 1929;.

* F. Bayle: ''Les idées politique de Joseph de Maistre''. Montchrestien 1945;.

* C.-J. Gignoux: ''Joseph de Maistre. Prophete du passé, historien de l'avenirl’avenir''. Rennes 1963;.

* J. Szacki: ''Kontrrewolucyjne paradoksy. Wizje świata francuskich antagonistów Wielkiej Rewolucji 1789-1815''. Warszawa 1965;.

* J. Trybusiewicz: ''De Maistre''. Warszawa 1968;.

* B. Bondy: ''Die reaktionäre Utopie. Das politische Denken von Joseph de Maistre''. Köln 1982;.

* A. Gniazdowski: ''Filozofia i gilotyna. Tradycjonalizm Josepha de Maistre'aMaistre’a jako hermeneutyka polityczna''. Warszawa 1996;.

* A. Wielomski: ''Od grzechu do apokatastasis. Historiozofia Josepha de Maistre'aMaistre’a''. Lublin 1999;.

{{wikiquoteWikicytaty|z Josepha de Maistre}}

* [http://www.philippesollers.net/Maistre.html Philippe Sollers; ''"Joseph„Joseph de Maistre"Maistre”'' [[język francuski|(fr.)]]]

[[Kategoria{{DEFAULTSORT:Konserwatyści|Maistre Joseph de]]}}

[[Kategoria:Monarchiści|Maistre Joseph deKonserwatyści]]

[[Kategoria:Myśliciele polityczni|Maistre Joseph deMonarchiści]]

[[Kategoria:UrodzeniMyśliciele w 1753|Maistre Joseph depolityczni]]

[[Kategoria:ZmarliUrodzeni w 1821|Maistre Joseph de1753]]

[[Kategoria:Filozofowie nowożytni|Maistre Joseph de]]

[[Kategoria:Wolnomularze|{{PAGENAME}}]]