Systemy S-Bahn w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK, ilustracja
Linia 1:
[[Plik:S-Bahn-Logo.svg|thumb|120pxupright|symbol S-Bahn w Niemczech]]
[[Plik:OePNVSystemeDeutschland.png|thumb|upright=1.5|Systemy kolei miejskich i aglomeracyjnych w Niemczech]]
[[Plik:S-Bahn Austria.svg|thumb|120px|symbol S-Bahn Austria]]
[[Plik:S-Bahn Berlin Baureihe 481.jpg|thumb|180px|Skład typu 481 [[S-Bahn w Berlinie]]]]
[[Plik:S-Bahn Hamburg Type 474 1.jpg|thumb|180px|Skład typu 474 [[S-Bahn w Hamburgu]]]]
[[Plik:S-Bahn Rhein Main Type 420.JPG|thumb|180px|Skład typu 420 [[S-Bahn Ren-Men]] w [[Tunel średnicowy we Frankfurcie nad Menem|tunelu średnicowym]]]]
'''S-Bahn''' – nazwa systemów [[szybka kolej miejska|szybkiej kolei miejskiej]] i innych szynowych systemów komunikacji lokalnej w krajach [[język niemiecki|niemieckojęzycznych]]. Nazwa S-Bahn wywodzi się ze skrócenia niemieckiego określenia ''Stadtschnellbahn'' (czyli właśnie szybka kolej miejska) i została po raz pierwszy nieformalnie użyta przez zawiadowcę stacji [[Berlin]] Bornholmer Straße około 1927. Następnie, od [[1 grudnia]] 1930, wraz z charakterystycznym [[logo]] została wprowadzona jako oficjalna nazwa [[S-Bahn w Berlinie|berlińskiej kolejki]]. W [[lata 30. XX wieku|latach 30. XX w.]] uruchomiono drugą sieć [[S-Bahn w Hamburgu]].
 
Początkowo ustalono następujące kryteria dla S-Bahn:
Linia 12:
* duża częstotliwość ruchu (takt w szczycie co 10 minut)
 
Dalsze sieci S-Bahn zaczęto uruchamiać od [[lata 60. XX wieku|lat 60. XX wieku]], przy czym nowszym systemom stawiane są coraz niższe wymagania, a S-Bahn stanowi raczej znak firmowy niż określenie mówiące o typie kolei.
 
W zależności od sposobu organizacji ruchu, zdolności przewozowej, użytego taboru itp. można rozróżnić podstawowe typy S-Bahn:
Linia 20:
Systemy te obsługiwane są przez spółki-córki [[Deutsche Bahn]].
 
* Tzw. ''druga generacja'', z częściowo niezależnym szlakiem i systemem elektrycznym kompatybilnym z pozostałą niemiecką siecią [[kolej|kolejową]]ową (15 [[wolt|kV]], 16,7 [[Herc|Hz]] [[prąd przemienny|prądu przemiennego]]), obsługiwane przez Deutsche Bahn:
** [[S-Bahn w Monachium]]
** [[S-Bahn w Stuttgarcie]]
** [[S-Bahn Ren-Men]] ([[Frankfurt nad Menem]], [[Darmstadt]], [[Moguncja]], [[Offenbach am Main]], [[Wiesbaden]])
** częściowo [[S-Bahn Ren-Ruhr]] i Rhein-Sieg ([[Kolonia (Niemcy)|Kolonia]] i [[Bonn]])
 
* ''Systemy zbliżone do S-Bahn'', korzystające z jej nazwy – pociagi regionalne kursujące w dużej częstotliwości, krótkie składy ciągnięte przez lokomotywę, wagony spalinowe lub regionalne składy elektryczne, również obsługiwane przez Deutsche Bahn:
** [[S-Bahn Ren-Neckar]] ([[Ludwigshafen am Rhein]], [[Mannheim]], [[Heidelberg]])
** [[S-Bahn w Dreźnie]]
** [[S-Bahn w Hanowerze]]
** [[Regio-S-Bahn Bremen]]
** [[S-Bahn w Innsbrucku]] ([[Austria]])
** [[S-Bahn Lipsk-Halle]]
** [[S-Bahn w Magdeburgu]]
** [[S-Bahn w Norymberdze]]
** częściowo [[S-Bahn Ren-Ruhr]]
** [[S-Bahn w Rostocku]]
** [[S-Bahn w Salzburgu]] ([[Austria]])
** [[S-Bahn w Wiedniu]] ([[Austria]])
** [[S-Bahn w Zurychu]] ([[Szwajcaria]])
** systemy tego typu funkcjonowały dawniej w [[Erfurt|Erfurcie]] i Karl-Marx-Stadt (obecnie [[Chemnitz]])
 
* ''Inne systemy o charakterze dalekim od klasycznej S-Bahn'', lecz korzystające z jej nazwy i symbolu:
** [[tramwaj dwusystemowy]] w okolicach [[Karlsruhe]] obsługiwany przez [[Albtal-Verkehrs-Gesellschaft|AVG]],
** Breisgau-S-Bahn w okolicach [[Fryburg Bryzgowijski|Fryburga Bryzgowijskiego]],
** Ortenau S-Bahn w okolicach [[Offenburg]]a,
** [[Regio S-Bahn Basel|Regio S-Bahn w Bazylei]]
 
== Bibliografia ==
* Andreas Janikowski, Jörg Ott: ''Deutschlands S-Bahnen''. Transpress, Stuttgart 2002, ISBN 3-613-71195-8.
 
{{Commonscat|S-Bahn}}