'''Able Archer 83''' – kryptonim obejmujących [[Europa|Europę]] [[NATO]]-wskich [[ćwiczenia wojskowe|ćwiczeń]] trwających od [[2 listopada]] [[1983]] przez dziesięć dni i mających symulować zmasowany atak [[broń jądrowa|jądrowy]]<ref>B. Fischer, "A Cold War Conundrum"</ref>. Uwzględniono w nich użycie nowego formatu szyfrowanej komunikacji, zarządzano [[cisza radiowa|ciszę radiową]] i symulowany alarm [[Defense Condition|DEFCON 1]]. Aktywny udział wzięły głowy europejskich państw.
Realizm tych ćwiczeń w połączeniu z pogarszającymi się wówczas stosunkami pomiędzy [[Stany Zjednoczone|USA]] a [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i spodziewaną instalacją w Europie pocisków balistycznych [[MGM-31A31B Pershing III|Pershing II]], sprawił, iż niektórzy w Związku Radzieckim uwierzyli, że Able Archer 83 to prawdziwy atak jądrowy<ref>C. Andrew i O. Gordijewski, ''Comrade Kryuchkov's Instructions'', 85-87; B. Fischer, ''Reagan Reversal'', 123,131; P. Pry, ''War Scare'', 37-39; B. Fischer, "A Cold War Conundrum"</ref>. W odpowiedzi Sowieci postawili w stan gotowości własne siły jądrowe, a także jednostki lotnicze w [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] i [[Polska|Polsce]]<ref>D. Oberdorfer, ''A New Era'', 66; ''SNIE 11-10-84'' “Implications of Recent Soviet Military-Political Activities” Central Intelligence Agency, 18 May, 1984</ref>. Istnieją historycy, którzy uważają, iż poprzez ten incydent świat znalazł się najbliżej III wojny światowej od czasu [[Kryzys kubański|kryzysu kubańskiego]] w [[1962]] roku<ref>{{cytuj stronę |autor=John Lewis Gaddis i John Hashimoto |tytuł=COLD WAR Chat: Professor John Lewis Gaddis, Historian |url=http://web.archive.org/web/20081211212650/http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/guides/debate/chats/gaddis/ |data dostępu=11 grudnia 2008}} ([[Internet Archive]])</ref>. Kryzys zakończył się jednak wraz z końcem ćwiczeń w dniu [[11 listopada]]<ref>C. Andrew i O. Gordijewski, ''Comrade Kryuchkov’s Instructions'', 87-88; P. Pry, ''War Scare'', 43-44</ref>.
