Wikipedia

Pomniki granic getta w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne merytoryczne
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 4:
|grafika = Pomnik granic getta warszawskiego Bonifaterska Międzyparkowa.JPG
|opis grafiki = Pomnik granic getta przy ulicy [[Ulica Bonifraterska w Warszawie|Bonifraterskiej]]
|państwo = POLPolska
|miejscowość = [[Warszawa]]
|miejsce =
Linia 25:
'''Pomniki granic getta w Warszawie''' – zespół 22 tablic pamiątkowych i betonowych płyt pokazujących przebieg murów [[Getto warszawskie|warszawskiego getta]] na [[Wola (Warszawa)|Woli]] i w [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieściu]].
 
Pomniki upamiętniają w przestrzeni miejskiej współczesnej [[Warszawa|Warszawy]] najdalej wysunięte punkty na granicach żydowskiej dzielnicy zamkniętej. Powstały w miejscach, w których w latach 1940 – 19431940–1943 znajdowały się m.in. bramy, drewniane kładki przerzucone nad aryjskimi ulicami, a także budynki ważne dla mieszkańców warszawskiego getta.
 
== Historia i projekt pomników ==
Linia 49:
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-134-0791-29A, Polen, Ghetto Warschau, Ghettomauer.jpg|thumb|Mur getta przy [[Plac Za Żelazną Bramą|placu Żelaznej Bramy]] upamiętniony przy al. P. Drzewieckiego]]
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-270-0298-07, Polen, Ghetto Warschau, Mauer.jpg|thumb|Mur getta wzdłuż ulicy [[Ulica Grzybowska w Warszawie|Grzybowskiej]], widok w kierunku wschodnim ze skrzyżowania z ulicą [[Ulica Żelazna w Warszawie|Żelazną]]]]
* betonowych płyt o szerokości 25 cm z wykonanym z żeliwa dwujęzycznym napisem ''MUR GETTA 1940/GHETTO WALL 1943'' umieszczonych na chodniku lub trawniku, pokazujących dokładną lokalizację najbliższych fragmentów muru getta. Data 1940–1943 ma charakter symboliczny, gdyż większość z upamiętnionych miejsc została wyłączona z getta w latach 1941–1942, z kolei jedno zostało włączone do dzielnicy zamkniętej w grudniu 1941, a dwa – w styczniu 1942.
 
Większość tablic została umieszczona na specjalnie zaprojektowanych 14 białych betonowych słupach o wysokości 230 cm ustawionych na [[Bruk|kostce brukowej]], pozostałe – bezpośrednio na murach lub ścianach budowli i budynków.
Linia 86:
* Ulica [[Ulica Okopowa w Warszawie|Okopowa]] 49/51 na murze cmentarza żydowskiego (od strony ulicy [[Ulica Mordechaja Anielewicza w Warszawie|Anielewicza]]) – drugie upamiętnienie największej żydowskiej nekropolii Warszawy oraz przylegającego do niej od południa stadionu klubu sportowego [[Skra Warszawa|Skra]]. Stadion był jedynym większym terenem niezabudowanym w getcie. Stał się miejscem grobów indywidualnych i zbiorowych oraz egzekucji, co upamiętnia znajdujący się w pobliżu [[Pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków w Warszawie|Pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków]]. Chowano tutaj również poległych w czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
 
* Ulica Sienna 53 – upamiętnienie od strony aryjskiej (obecnie dziedziniec XII LO im. Henryka Sienkiewicza) granicy getta utworzonej z istniejącego muru pomiędzy posesjami Sienna 53 i 55. Południowa granica dzielnicy zamkniętej 5 października 1941 została przesunięta na środek ulicy Siennej.
 
* [[Aleja „Solidarności” w Warszawie|Aleja „Solidarności”]] pomiędzy gmachem [[Warszawska Opera Kameralna|Warszawskiej Opery Kameralnej]] (nr 76b) a budynkiem tzw. domu Dysydentów (nr 76a), w której mieści się siedziba [[Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie|parafii ewangelicko-reformowanej]] – pomnik upamiętnia wyłączoną z getta tzw. enklawę ewangelicką z kościołem, domem Dysydentów, [[Pałac Działyńskich w Warszawie|pałacem Działyńskich]], [[Szpital Ewangelicki w Warszawie|Szpitalem Ewangelickim]] oraz kilkoma budynkami przy nieistniejącej ulicy Mylnej. Otoczona z każdej strony murem getta enklawa była połączona od wschodu z dzielnicą aryjską wąskim przejściem przez zniszczoną we [[Obrona Warszawy (1939)|wrześniu 1939]] posesję przy ulicy Przejazd 5. To szczególne położenie ułatwiało parafianom i duchownym niesienie pomocy Żydom w getcie<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Stahlowa | imię = Barbara | tytuł = Parafia Ewangelicko – -Reformowana w Warszawie (Informator) | wydawca = Parafia Ewangelicko – -Reformowana w Warszawie | miejsce = Warszawa | data = 2009 | strony = 3}}</ref>.
 
* Ulica [[Ulica Stawki w Warszawie|Stawki]] przy ulicy Okopowej – w tym miejscu granica getta biegła wzdłuż południowej granicy niewłączonej do getta Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede (ul. Okopowa 78).
Linia 112:
* {{cytuj pismo | tytuł = Linia pamięci | czasopismo = [[Stolica (czasopismo)|Stolica]] | wolumin = 4/2008 | strony = 23 | issn = 0039-1689}}
* {{cytuj stronę | url = http://www.wola.waw.pl/page/341,internetowe-wydanie-kuriera-wolskiego---wszystkie-numery.html?date=2008-12-00&artykul_id=331 | tytuł = Oznakowanie granic getta | data = 18 grudnia 2008 | opublikowany = „Kurier Wolski”, Urząd Dzielnicy Wola m.st. Warszawy | data dostępu = 2013-01-09}}
* {{cytuj stronę | url = http://www.srodmiescie.art.pl/pomniki/miejsca_zydowskie | tytuł = Pomniki – Miejsca żydowskie | opublikowany = Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy | data dostępu = 2013-01-10}}
 
[[Kategoria:Getto warszawskie]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomniki_granic_getta_w_Warszawie”