Bön: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Nauka: lit.
m →‎Nauka: lit.
Linia 44:
cykl '''Yetri Thasel''' + nauki, komentarze i instrukcje pod nazwa '''Namkha Trüldzö'''
 
najnowszym piątym cyklem nauk dzogchen w Bon jest '''Kusum Rangshar''' autorstwa Tashi Shardzy Gyaltsena (ktory zrealizował tęczowe ciało (''ja-lus'') w 1934 roku) który również napisalnapisał dodatkowe obszerne komentarze przeznaczone dla współczesnych praktykujących do wszystkich powyższych cykli.
 
Co do nauk Namkha Trüldzö autorstwa Lhachena Drenpa Namkhi jest to niezwykle intersujące połączenie gdyż tekst ten zaliczany jest do nauk semde natomast instrukcje i komentarze dotyczadotyczą nauki ''Kama'' klasyfikowanych jako nauki mengag (upadesa) - chocchoć w części jest również i kompilacją ''Terma'' dokonanej przez Lungoma Khorlo w XI wieku.
 
Z kolei "komentarz" do Dragpa Korsum czyli Yangtse Longchen doczekaldoczekał siesię az 5 rozszerzonych instrukcji (autorstwa róznychróżnych mstrzów) jak: Nyi-zer sgron-ma, Drang-don 'byed-pa'i lde-mig, Nges-don 'byed-pa'i lde-mig, Nam-mkha'i rgyan 'grel oraz sGron-ma mun-sel.
Oprócz wyżej wymienionych nauk, istnieją jeszcze inne cykle dzogchen kultywowane zgodnie z tradycją wywodzącą się z czasów królestwa Zhang Zhung, jako linie dziedziczne w rodach bonpo przekazywane od stuleci z pokolenia na pokolenie (dotyczy to również Tantr i Mantr).
 
Na pierwszy rzut oka Jungdrung Bön niewiele różni się od buddyzmu, zawiera bowiem przekazywane w podobnej formie nauki i praktyki [[medytacja|medytacyjne]], jednakże zdecydowanie bogatszą formę ma zarówno abidharmakosha czyli kosmologia oraz prajniaparamita. W niższych ścieżkach Bön nadal są zachowane [[szamanizm|nauki szamańskie]], które buddyzm tybetański częściowo przejął i kultywuje do dziś (np. "Wyrocznia" – mnich wpadający w trans i poddający się opanowaniu przez [[Strażnicy Dharmy|dharmapalę]] w celu wywołania wizji przyszłości – do dziś funkcjonuje na dworze Dalajlamy). M.in. ze względu na te nauki właśnie przez wiele lat tradycja Bön błędnie była stawiana była w pozycji "prymitywnej" w stosunku do buddyzmu tybetańskiego. Jednakże po inwazji [[Chińska Republika Ludowa|Chin]] na [[Tybet (region)|Tybet]] i masowej [[Migracja ludności|emigracji]] [[nauczyciel]]i obu tradycji z Tybetu nastąpiło znaczne zbliżenie i dużo lepsze poznanie tradycji Bön na [[Cywilizacja zachodnia|Zachodzie]]. Również wielcy reformatorzy jak Je-Tsonkapa i Nyiame Sherab Gyaltsen żyjący w XIV-XV w. darzyli się przyjaźnią oraz kierowali na zasadzie wzajemności swoich mnichów (w celach edukacyjnych) do swoich klasztorów stawiając na pierwszym miejscu podobieństwa, a nie rózniceróżnice pomiędzy dwiema tradycjami. Nadmienić można też, że takie elementy jak cztery główne ofiarowania, tormy, dywinacje, astrologia, czy też flagi modlitewne ''lung-ta'' zostały powszechnie przyjęte do rytuałów buddyjskich, właśnie z tradycji Jungdrung Bön.
 
Niestety przez wiele stuleci wskutek rozgrywek politycznych mających miejsce w Tybecie, kolejni władający starali się wykorzenić wiedzę i zniszczyć dowody o pre-buddyjskiej historii i tradycji Jungdrung Bön. Publikowano więc i szeroko kolportowano pamflety, oszczerstwa i kłamliwe informacje na temat Bön, czy to ze strachu przed odrodzeniem się wpływów tej tradycji<ref> The Arrow and the Spindle vol.2 Part III Bonpo people and thier heritage chapter 10. The Thirthy-Nine Tribes of Hor </ref>, czy też wskutek sekciarskiego sposobu myślenia. W początkowym okresie wprowadzania buddyzmu za panowania króla Drigum Tsenpo (Gri-gum btsan-po) (drugie prześladowania nastąpiły za panowania króla [http://en.wikipedia.org/wiki/Songtsän_Gampo Songcen Gampo] (Srong-bstan sGam-po)) bonpo stawali przed wyborem: wygnania z kraju, konwersji religijnej na buddyzm lub śmierci z rąk kata. Potem stosowano bezwzględną konwersje bonpowskich czortenów ([[Stupa|stup]]), gomp i innych obiektów sakralnych w celu całkowitego zatarcia śladów poprzedniej religii. Siła manipulacji faktami i konwertowania nawet bonpowskich tekstów rytualnych była tak duża, że wielu tybetologów ulegało jej przez dość długi okres powielając czasem tego typu opinie aż do dziś. Ewenementem jest również to, że w systemie [[Paramita|Pradźniaparamity]] Bönu zawarty jest pogląd dzogchen<ref> Bon Studies vol.2 chapter Bon and its Relationship to Buddhism </ref>.