Transatlantyk (statek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Bocznokołowce: uzupełnienie historii - źródła "Z dziejów żeglugi" M. Mickiewicz oraz wikipedia angielska |
→Wyścig gigantów: - liczne informacje - patrz "Z dziejów żeglugi" M. Mickiewicz, "Transatlantyki" Witold J. Urbanowicz i wikipedia angielska |
||
Linia 43:
===Wyścig gigantów===
[[Plik:RMS Mauretania.JPG|thumb|250px|"Mauretania" Cunarda tuż przed wojną]]
Pod koniec XIX wieku na Atlantyku pojawiły się [[Niemcy|niemieckie]] firmy armatorskie. [[SS Kaiser Wilhelm der Große|"Kaiser Wilhelm der Große"]], który powstał w stoczni [[AG Vulcan Stettin|Vulcan]] w [[Szczecin]]ie, prawie natychmiast powalił przeciwników. Został zwodowany 4 maja 1897 roku, a swój pierwszy rejs odbył 19 września tego samego roku na trasie z [[Bremerhaven]] do Nowego Jorku. W momencie zwodowania był największym statkiem, jaki kiedykolwiek zbudowano i pierwszym transatlantykiem o czterech kominach (na przełomie XIX i XX wieku "czterokominowce" uztawane były za statki najbardziej prestiżowe, stąd konstruktorzy dodawali czwarty komin jako wentylacyjny). "Kaiser Wilhelm der Große" był pierwszym niemieckim statkiem, któremu udało się zdobyć Błękitną Wstęgę Atlantyku, czego dokonał 29 listopada 1897 roku. W sumie cztery niemieckie transatlantyki
Cunard Line odzyskała "wstęgę" dopiero w 1907, kiedy to na atlantycki szlak ruszyła [[RMS Lusitania|"Lusitania"]]. Statek ten, podobnie jak bliźniacza [[RMS Mauretania|"Mauretania"]] napędzany był już jednak turbinami parowymi, co dawało większe możliwości osiągania dużych prędkości. Te dwa statki doprowadziły rekord prędkości na Atlantyku do 30 węzłów. Konkurencyjna [[White Star Line]] zamówiła zaś większe o połowę statki [[RMS Olympic|"Olympic"]] i [[RMS Titanic|"Titanic"]], które miały napęd mieszany (dwie śruby napędzane silnikami parowymi, jedna - środkowa, pracująca tylko przy biegu naprzód - turbiną). Były więc wolniejsze, a katastrofa "Titanica" w 1914 r. dowiodła słabej manewrowości mieszanego napędu, przy którym trudno było uzyskać bieg wstecz.
Niemcy odpowiedzieli tuż przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] budową trzech jeszcze większych, trzykominowych transatlantyków (era czterokominowców już się kończyła, łącznie zbudowano ich 12) - "Imperator", "Vaterland" i "Bismarck". Komunikację transatlantycką przerwała wojna, w trakcie której zatonęły m.in. [[RMS Lusitania|"Lusitania"]] (storpedowana przez okręt podwodny), [[RMS Britannic|"Britannic"]] zbudowany jako trzeci bliźniak "Olympica" i "Titanica" (nie zdążył wejść do eksploatacji w czasie pokoju, zatonął na minach koło Krety jako statek szpitalny) i "Kaiser Wilhelm der Große" (zatopiony jako krążownik pomocniczy). Ze słynnych transatlantyków przetrwały "Olympic", "Mauretania" oraz trzy nowo zbudowane statki niemieckie, które przejęte zostały jako odszkodowania przez [[Cunard Line]] {"Imperator", nazwany "Berengaria"), [[United States Lines]] ("Vaterland", nazwany "Leviathan") i [[White Star Line]] ("Bismarck", nazwany "Majestic").
Na początku lat trzydziestych XX w. na Atlantyku pojawiły się pierwsze statki o napędzie motorowym. Niemieckie transatlantyki "Bremen" i "Europa" odebrały "Mauretanii" posiadany przez nią od wielu lat rekord prędkości. Wkrótce do wyścigu włączyły się Włochy, budując statek "Rex" - także był on posiadaczem rekordu prędkości, a bliźniaczy "Conte di Savoia" był pierwszym transatlantykiem z urządzeniami przeciwprzechyłowymi (zresztą nieudanej konstrukcji).
Wtedy też na Atlantyku pojawiły się polskie statki pasażerskie, eksploatowane przez [[Polskie Transatlantyckie Towarzystwo Okrętowe]], przekształcone później w [Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe]].
Kolejnymi rekordowymi statkami były wybudowane w połowie lat trzydziestych XX w. [[RMS Queen Mary|"Queen Mary"]] i [[SS Normandie]]. Były największymi statkami świata, o wyporności około 80.000 ton. "Queen Mary" zbudowana została dzięki brytyjskiej subwencji rządowej, której warunkiem było połączenie [[Cunard Line]] i [[White Star Line]] w linię "Cunard White Star" - potocznie jednak używano nadal nazwy Cunard. "Normandie" była statkiem francuskiego [[Companie Generale Transatlantique]]. Oba statki odbierały sobie kilkakrotnie rekord prędkości. Trzeci olbrzym, [[RMS Queen Elizabeth|"Queen Elizabeth"]] ukończony został już w 1940 r., podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
Wyścig o tytuł najszybszego trwał do roku 1952, kiedy to pojawił się na Atlantyku amerykański superliniowiec [[SS United States|"United States"]], który pobił wszystkie rekordy w swej dziewiczej podróży. Osiągnął ponad 35 węzłów (przeszedł Atlantyk w tzy i pół doby), a jego możliwości były jeszcze większe, gdyż był budowany w czasie [[Zimna wojna|"zimnej wojny"]] jako ewentualny szybki transportowiec wojska. Rekordu tego już nie atakowano, gdyż było to nieopłacalne ekonomicznie, nadto wkrótce ilość osób podróżujących przez Atlantyk samolotami przekroczyła ilość pasażerów statków.
Warto jednak przypomnieć najważniejsze i najsłynniejsze transatlantyki, jakie w ciągu owych pięćdziesięciu lat przemierzały ten akwen:
# [[RMS Titanic]]
# [[RMS Mauretania (1939)]]
Linia 51 ⟶ 63:
# [[SS France (1961)]]
# [[RMS Queen Elizabeth 2]]
Ostatnim transatlantykiem regularnie pływającym na linii międzykontynentalnej był polski [[TSS Stefan Batory]], który zakończył służbę na linii [[Gdynia]] - [[Montreal]] w 1988 roku.
{{przypisy}}
| |||