Wersja z 19:55, 3 lut 2013 edytuj Sebek Adamowicz (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 58 753 edycje m →‎Prezydent Republiki: drobne merytoryczne ← poprzednia edycja		Wersja z 19:56, 3 lut 2013 edytuj anuluj edycję Sebek Adamowicz (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 58 753 edycje m drobne techniczne następna edycja →
Linia 5: {{Main\|Parlament Czech}} W [[Czechy\|Republice Czeskiej]] istnieje system zwany [[bikameralizm]]em – oznacza to, że tamtejszy [[parlament]] złożony jest z dwóch izb. Składa się on z: * '''[[Izba Poselska (Czechy)\|Izby Poselskiej]]''' ([[język czeski\|czes.]] ''Poslanecká sněmovna'') – izba niższa, składająca się z 200 posłów, wybieranych na kadencję 4-letnią, wyłanianych za pomocą systemu proporcjonalnego, metodą przeliczania głosów jest metoda d'Hondt'a. * '''[[Senat (Czechy)\|Senatu]]''' ([[język czeski\|czes.]] ''Senát'') – izba wyższa, składająca się z 81 senatorów, wybieranych na 6 lat, skład izby odnawiany co 2 lata w 1/3, wyłanianych w wyborach większościowych. Prawo do głosowania w [[wybory\|wyborach parlamentarnych]] (prawo wyborcze czynne) ma każdy obywatel czeski, który ukończył 18 lat. Prawo do kandydowania do parlamentu (prawo wyborcze bierne) ma każdy obywatel czeski, który ukończył 21 lat (do Izby Poselskiej) i 40 lat (do Senatu). Izba Poselska może być rozwiązana przez [[prezydent]]a w kilku przypadkach: * gdy czas zawieszenia jej sesji przekracza konstytucyjne granice lub gdy w inny sposób doprowadzi ona do zablokowania swej działalności, * gdy nie wyrazi ona zaufania takiemu nowo powołanemu rządowi, na czele którego stoi kandydat na premiera mianowany na wniosek przewodniczącego Izby, * gdy w ciągu 3 miesięcy nie ustosunkuje się do projektu ustawy, z którym rząd związał kwestię zaufania. Senat posiada ciekawą kompetencję – może, na wniosek rządu, wydawać dekrety z mocą ustawy w sprawach pilnych (wymagających ustawy), z wyjątkiem regulacji dotyczących [[budżet]]u, [[konstytucja\|konstytucji]], zamknięcia rachunków państwowych, [[ordynacja wyborcza\|ordynacji wyborczej]] i określonych [[umowa międzynarodowa\|umów międzynarodowych]]. Dekrety te muszą być następnie zatwierdzone przez Izbę Poselską (na następnym posiedzeniu tejże). Linia 28: === Prezydent Republiki === Prezydent Czech określany jest w [[konstytucja\|konstytucji]] jako jeden z elementów [[egzekutywa\|władzy wykonawczej (egzekutywy)]], ale tak naprawdę wykonuje funkcje prezydenta – arbitra (nie ma zbyt dużych możliwości). Od 2012 roku [[Prezydent]] wybierany jest w wyborach powszechnych (wcześniej wybierany był przez [[parlament]]). Jego [[kadencja (politologia)\|kadencja]] wynosi 5 lat. [[Plik:Flag of the president of the Czech Republic.svg~~\|right~~\|thumb\|Czeska flaga prezydencka]] [[Prezydent]] jest politycznie nieodpowiedzialny, ponosi za to konstytucyjną odpowiedzialność za [[zdrada stanu\|zdradę stanu]]. Orzeka w tej sprawie Sąd Konstytucyjny, na podstawie oskarżenia Senatu. Powołuje i odwołuje rząd, także poszczególnych członków rządu, ale do tego potrzebny jest wniosek [[premier]]a. Prezydent nie może faktycznie powołać na stanowisko premiera kogoś, kto nie ma poparcia w Izbie Poselskiej. Linia 36 ⟶ 35: '''Prezydenci Czech''': # urząd nieobsadzony: [[1 stycznia]] [[1993]] -– [[2 lutego]] [[1993]] (pewne funkcje pełnione przez premiera [[Václav Klaus\|Václava Klausa]] i [[Milan Uhde\|Milana Uhde]]) # [[Václav Havel]]: [[2 lutego]] [[1993]] -– [[2 lutego]] [[2003]] # urząd nieobsadzony: [[2 lutego]] [[2003]] -– [[7 marca]] [[2003]] (pewne funkcje pełnione przez [[Vladimír Špidla\|Vladimira Spidlę]] i [[Lubomír Zaorálek\|Lubomira Zaoralka]]) # [[Václav Klaus]]: [[7 marca]] [[2003]] -– === Rząd === [[Plik:Praha strakova akademie 5886.jpg~~\|right~~\|thumb\|Strakova akademie w Pradze]] Rząd ([[język czeski\|czes.]] ''Vláda'') jest naczelnym organem władzy wykonawczej. Koordynuje i organizuje działalność poszczególnych ministerstw oraz urzędów administracji publicznej. Wyłącznie rządowi przysługuje prawo zgłaszania projektu ustawy o budżecie państwa i zamknięciu rachunków państwowych. Rząd tworzony jest w trzech etapach : prezydent desygnuje premiera, premier formuje koalicję rządową, na wniosek premiera prezydent mianuje pozostałych członków rządu. Natomiast jeżeli kandydat prezydenta dwukrotnie nie uzyska wotum zaufania, to trzeci raz kandydata na stanowisko premiera proponuje przewodniczący Izby Poselskiej. Charakterystyczne cechy Rządu czeskiego: Rząd odpowiada przed Izbą Poselską solidarnie, brak odpowiedzialności konstytucyjnej członków rządu, w określonych przypadkach rząd zastępuje prezydenta, brak zasady Incompabilitas. Linia 48 ⟶ 47: '''Premierzy Czech:''' * '''lata 1969-1992''' (Czeska Republika Socjalistyczna wchodząca w skład Czechosłowacji): # [[Stanislav Rázl]]: [[8 stycznia]] -– [[29 września]] [[1969]] # [[Josef Kempný]]: [[29 września]] [[1969]] -– [[28 stycznia]] [[1970]] # [[Josef Korcak\|Josef Korčák]]: [[28 stycznia]] [[1970]] -– [[20 marca]] [[1987]] # [[Ladislav Adamec]]: [[20 marca]] [[1987]] -– [[12 października]] [[1988]] # [[~~František Pitra\|~~František Pitra]]: [[12 października]] [[1988]] -– [[6 lutego]] [[1990]] # [[Petr Pithart]]: [[6 stycznia]] [[1990]] -– [[2 lipca]] [[1992]] # [[Václav Klaus]]: [[2 lipca]] [[1992]] -– [[31 grudnia]] [[1992]] * '''od 1993 roku''' # [[Václav Klaus]]: [[1 stycznia]] [[1993]] -– [[17 grudnia]] [[1997]] # [[Josef Tošovský]]: [[17 grudnia]] [[1997]] -– [[17 lipca]] [[1998]] # [[Miloš Zeman]]: [[17 lipca]] [[1998]] -– [[12 lipca]] [[2002]] # [[Vladimír Špidla]]: [[12 lipca]] [[2002]] -– [[19 lipca]] [[2004]] # [[Stanislav Gross]]: [[19 lipca]] [[2004]] -– [[25 kwietnia]] [[2005]] # [[Jiří Paroubek]]: [[25 kwietnia]] [[2005]] -– [[4 września]] [[2006]] # [[Mirek Topolánek]]: [[4 września]] [[2006]] -– [[8 maja]] [[2009]] # [[Jan Fischer (polityk)\|Jan Fischer]]: [[8 maja]] [[2009]] -– [[13 lipca]] [[2010]] # [[Petr Nečas]]: od [[13 lipca]] [[2010]] Linia 82 ⟶ 81: * [[Ministerstwo Rolnictwa Republiki Czeskiej]] (''Ministerstvo Zemědělství České Republiky'') * [[Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej]] (''Ministerstvo Životního Prostředí České Republiky'') {{~~Szablon:~~Ministerstwa Czech}} === Sąd Konstytucyjny === Ciało to orzeka o zgodności w ramach systemu źródeł prawa, przepisów niższych z wyższymi. Przepisy niezgodne uchyla. Ponadto rozstrzyga szereg innych sporów, w tym kompetencyjnych (między organami państwa) i rozpatruje skargi np. na naruszenie praw konstytucyjnych obywateli lub praw samorządów, partii politycznych, a także skargi [[prezydent]]a na ewentualną uchwałę [[parlament]]u stwierdzającą niemożność pełnienia przez [[prezydent]]a jego urzędu. Dodatkowo orzeka (na wniosek Senatu) o popełnieniu przez [[prezydent]]a zdrady stanu. W skład Sądu Konstytucyjnego wchodzi 15 sędziów mianowanych przez prezydenta za zgodą Senatu. Na sędziego mianowany może być obywatel z z wyższym wykształceniem prawniczym, z prawem wyboru do Senatu, który przepracował 10 lat w zawodzie. === Linki zewnętrzne === * [http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/czechy.html Konstytucja czeska (w j. polskim)] * [http://www.psp.cz/cgi-bin/eng/docs/laws/constitution.html Konstytucja czeska (w oryginale)] * [http://www.volby.cz/ Wyniki wszystkich czeskich wyborów parlamentarnych (w j.angielskim)] {{Ustroje polityczne Europa}}

Ustrój polityczny Czech: Różnice pomiędzy wersjami