Polarna czapa lodowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
osobne artykuły
NickyBot (dyskusja | edycje)
m main -> osobny artykuł
Linia 5:
 
== Ziemskie czapy polarne ==
{{mainosobny artykuł|Arktyka|Antarktyka}}
Na Ziemi czapy lodowe pokrywają kontynent [[Antarktyda|Antarktydy]] (południowa) i [[Ocean Arktyczny]] wraz z wyspą [[Grenlandia|Grenlandią]] (północna). Ich zasięg zmienia się w ciągu roku, jak też na przestrzeni wielu lat. W związku z [[globalne ocieplenie|ociepleniem klimatu]], obserwuje się zmniejszanie zasięgu pokrywy lodowej, zwłaszcza w obszarze Arktyki. W [[historia Ziemi|historii geologicznej]] zasięg czap polarnych ulegał znacznym wahaniom, w okresach [[zlodowacenie|zlodowaceń]] obejmowały one znaczną część obu półkul<ref>Paleomap Project: [http://www.scotese.com/lastice.htm Last Ice Age]</ref><ref>Paleomap Project: [http://www.scotese.com/bashclim.htm Late Carboniferous Climate]</ref>, ale bywały też okresy gdy Ziemia nie posiadała czap polarnych, a w regionach podbiegunowych panował [[klimat umiarkowany]]<ref>Paleomap Project: [http://www.scotese.com/earlyeoc1.htm Early Eocene Climate]</ref><ref>Paleomap Project: [http://www.scotese.com/ltriascl.htm Late Triassic Climate]</ref>. Przy dzisiejszym układzie [[kontynent]]ów nawet całkowite stopienie czap lodowych nie spowodowałoby znacznego zmniejszenia powierzchni lądów na Ziemi, ale dotknęłoby wiele gęsto zamieszkanych, nizinnych obszarów nadmorskich<ref>[http://www.johnstonsarchive.net/environment/waterworld.html "What If All the Ice Melts?" Myths and Realities]</ref>.
 
== Marsjańskie czapy polarne ==
[[Plik:Mars and Acidalia - GPN-2000-000925.jpg|thumb|200px|right|Mars widziany przez [[Kosmiczny Teleskop Hubble'a]], z widoczną północną czapą polarną.]]
{{mainosobny artykuł|Planum Boreum|Planum Australe}}
Mars również posiada czapy polarne na obu biegunach, przy czym północna ma większy zasięg. Są one złożone z zamarzniętej wody z dodatkiem dwutlenku węgla, czyli [[suchy lód|suchego lodu]]. Ze względu na nachylenie osi obrotu Marsa podobne do ziemskiego, na obu planetach występują podobne pory roku. W czasie marsjańskiej zimy w północnej okolicy podbiegunowej powstaje warstwa zamarzniętego dwutlenku węgla o [[miąższość|miąższości]] 1 metra, która sublimuje całkowicie w lecie; zimowa warstwa suchego lodu na południu jest osiem razy grubsza i nie znika całkowicie nawet w lecie<ref name=mars/>. Szczeliny widoczne w północnej czapie lodowej, w tym wielki kanion ''[[Chasma Boreale]]'', ukazują liczne warstwy lodu i pyłu naniesionego przez [[burza piaskowa|burze piaskowe]].