Friedrich Ebert: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne
Hika (dyskusja | edycje)
poprawiłam artykuł
Linia 1:
{{Polityk infobox
|polityk = Friedrich Ebert
|data urodzenia = [[4 lutego]] [[1871]]
|miejsce urodzenia = Heidelberg
|data śmierci = [[28 lutego]] [[1925]]
|miejsce śmierci = Berlin
|grafika = [[Plik:Friedrich Ebert.jpg|180px]]
|funkcja = 1. [[Prezydenci Niemiec|Prezydent Rzeszy]]
Linia 20:
'''Friedrich Ebert ''' (ur. [[4 lutego]] [[1871]] w [[Heidelberg]]u, zm. [[28 lutego]] [[1925]] w [[Berlin]]ie) – niemiecki polityk, ostatni kanclerz ([[9 listopada]] – [[11 listopada]] [[1918]]) [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]] i pierwszy prezydent [[Republika Weimarska|Niemiec (Republiki Weimarskiej)]]. Socjalista związany z [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]].
 
==Wczesne Życie==
Urodził się w [[Heidelberg]]u w rodzinie krawca. W [[1889]] r. wstąpił do [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]], w [[1906]] r. został sekretarzem generalnym tej partii. W latach [[1917]]-[[1922]] znalazł się w grupie parlamentarnej frakcji socjalistów - [[Niezależna Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec]], przeciwnych wojennej polityce rządu.
 
Urodził się w [[Heidelberg|Heidelbergu]]u w rodzinie krawca. W [[1889]] r. wstąpił do [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] i piastował tam stanowisko lokalnego sekretarza robotniczego, redaktora partyjnej gazety oraz sekretarza prezydium partii. W [[1905]] roku przeniósł się do Berlina, a w [[1906]] r. został sekretarzem generalnym tej partii. W latach [[1917]]-[[1922]] znalazł się w grupie parlamentarnej frakcji socjalistów - [[Niezależna Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec]], przeciwnych wojennej polityce rządu.
[[9 listopada]] [[1918]] roku został ostatnim kanclerzem [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]]. Następnego dnia wybuchła rewolucja, a [[cesarz]] [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelm II]] wyjechał do [[Holandia|Holandii]]. Ebert ustąpił ze stanowiska kanclerza na rzecz [[Philipp Scheidemann|Philippa Scheidemanna]] – pierwszego kanclerza Republiki Weimarskiej, pomimo iż opowiadał się za utrzymaniem monarchii.
 
==Po I Wojnie Światowej==
W roku [[1919]] został wybrany na pierwszego prezydenta nowej [[Republika|republiki]]. Urząd ten pełnił do czasu swojej śmierci w roku [[1925]]. W czasie swej kadencji wydatnie przyczynił się, w porozumieniu z socjaldemokratycznym ministrem obrony, [[Gustav Noske|Gustavem Noske]], do stłumienia tzw. [[Powstanie Spartakusa (1919)|powstania Spartakusa]], kierowanego przez dawnych towarzyszy partyjnych z SPD [[Róża Luksemburg|Różę Luxemburg]] i [[Karl Liebknecht|Karla Liebknechta]].
 
[[9 listopada]] [[1918]] kanclerz [[Maximilian von Baden]] przekazał mu swoje stanowisko jako przewodniczącemu najsilniejszej partii w parlamencie. Tego samego dnia, w trakcie trwającej od 3 listopada rewolucji, około 2 godziny po objęciu stanowiska kanclerza wymusił na cesarzu [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelmie II]] abdykację. W tej sytuacji, pozbawiony władzy cesarz wyjechał do [[Holandia|Holandii]]. Podczas obrad Zgromadzenia Narodowego w Weimarze Ebert ustąpił ze stanowiska kanclerza i postanowił, wraz z innymi politykami o rozpisaniu wyborów do parlamentu na [[19 stycznia]] [[1919]]. Został wybrany przez Zgromadzenie przewagą głosów na pierwszego prezydenta Rzeszy. Po wyborach pierwszym kanclerzem republiki został [[Philipp Scheidemann|Philipp Scheidemann]].
 
WUrząd rokuprezydenta [[1919]]pełnił zostałdo wybranyczasu naswojej pierwszegośmierci prezydentaw nowejroku [[Republika|republiki1925]]., Urządktóra tennastąpiła pełniłz dopowodu czasuodkładanej swojejoperacji śmierci[[Jelito wślepe|ślepej roku [[1925kiszki]]. W czasie swej kadencji wydatnie przyczynił się, w porozumieniu z socjaldemokratycznym ministrem obrony, [[Gustav Noske|Gustavem Noske]], do stłumienia tzw. [[Powstanie Spartakusa (1919)|powstania Spartakusa]], kierowanego przez dawnych towarzyszy partyjnych z SPD [[Róża Luksemburg|Różę Luxemburg]] i [[Karl Liebknecht|Karla Liebknechta]].
 
Był w imieniu Niemiec sygnatariuszem [[traktat wersalski|traktatu wersalskiego]], co nie przysporzyło mu sympatii w społeczeństwie. Reprezentował rewizjonistyczne poglądy w sprawie polskiego [[Górny Śląsk|Śląska]], [[Korytarz polski|Pomorza]] i [[Poznańskie]]go. Wydana przez Eberta proklamacja o neutralności Niemiec w czasie [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] [[1919]]-[[1921]] wprowadzała zakaz tranzytu przez Niemcy materiałów wojskowych z [[Francja|Francji]] z pomocą dla walczących Polaków. Był też inicjatorem nawiązania stosunków dyplomatycznych z [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką]] i późniejszym [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich]].