Wikipedia

Aldehyd octowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m poprawa linków
uzupełnienie infoboksu, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 11:
|rozmiar 3. grafiki = 120
|nazwa systematyczna = etanal
|inne nazwy = acetaldehyd,<br />aldehyd etylowy
|wzór sumaryczny = C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>O
|inne wzory = {{chem|CH<sub>|3</sub>|CHO<br}}; />{{chem|CH<sub>|3</sub>-CO-H|−CO−H}}
|masa molowa = 44,05
|wygląd = bezbarwna ciecz o mocnym zapachu{{r|GESTIS}}
|SMILES = CC=O
|numer CAS = {{CAS|75-07-0}}
|PubChem = {{PubChem|177}}
|DrugBank =
|gęstość = 0,787834
|gęstość źródło = {{r|GESTISCRC}}
|stan skupienia w podanej g = ciecz
|g warunki niestandardowe = 2018 °C
|rozpuszczalność w wodzie = rozpuszczalny w każdej proporcjimieszalny
|rww źródło = {{r|CRC}}
|rww warunki niestandardowe =
|inne rozpuszczalniki = mieszalny z [[Etanol|alkohol etylowyetanol]]em, [[eter dietylowy|eterem]], i [[benzen]]em; słabo rozpuszczalny w [[chloroform]]ie{{r|pscCRC}}
|temperatura topnienia = −123,37
|tt źródło = {{r|GESTISCRC}}
|tt warunki niestandardowe =
|temperatura wrzenia = 20,1
|tw źródło = {{r|GESTISCRC}}
|tw warunki niestandardowe =
|temperatura krytyczna = 188193
|tk źródło = {{r|CRC-Kr}}
|ciśnienie krytyczne = 6,4
|ck źródło =
|logP = 0,45{{r|CRC-lP}}
|kwasowość =
|zasadowość =
|aktywność optyczna =
|lepkość = 0,21 mPa·s (20 °C)
|l warunki niestandardowe =
|napięcie powierzchniowe = 22,54 mN/m
|np źródło = {{r|CRC-Np}}
|np warunki niestandardowe = 10&nbsp;°C
|2. napięcie powierzchniowe = 20,50 mN/m
|2. np źródło = {{r|CRC-Np}}
|2. np warunki niestandardowe = 25&nbsp;°C
|3. napięcie powierzchniowe = 17,10 mN/m
|3. np źródło = {{r|CRC-Np}}
|3. np warunki niestandardowe = 50&nbsp;°C
|punkt izoelektryczny =
|typ hybrydyzacji i VSEPR = sp<sup>2</sup> – trójkąt płaski dla C<sub>1</sub><br />sp<sup>3</sup> – tetraedr dla C<sub>2</sub>
|układ krystalograficzny =
|moment dipolowy = 2,7750 ± 0,006
|moment dipolowy źródło = {{r|CRC-D}}
|zewnętrzne dane MSDS = {{Sigma-Aldrich|link=tak|id=00070|firma=FLUKA}}
|zagrożenia GHS źródło = {{GHS|75-07-0}}
Linia 62 ⟶ 71:
|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=2|palność=4|reaktywność=0|inne=}}
|NFPA 704 źródło = {{r|Fluka-US}}
|temperatura zapłonu = -20−39
|tz źródło = {{r|GESTISCRC-Fl}}
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapłonu = 155175
|ts źródło = {{r|GESTISCRC-Fl}}
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS = AB1925000
Linia 74 ⟶ 83:
|pochodne ? =
|? =
|podobne związki = [[aldehyd mrówkowy]] (HCHO)<br />[[propanal]] ({{chem|CH<sub>|3</sub>|CH<sub>|2</sub>|CHO}})<br />[[kwas octowy]] ({{chem|CH<sub>|3</sub>|COOH}})<br />[[acetamid]] ({{chem|CH<sub>|3</sub>|CONH<sub>|2</sub>}})
|commons = Category:Acetaldehyde
}}
'''Aldehyd octowy''' lub '(''acetaldehyd'''), {{chem|CH|3|CHO}} – [[Związkizwiązki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[aldehydy|aldehydów]] o wzorze CH<sub>3</sub>CHO.
 
== Właściwości ==
Linia 88 ⟶ 97:
Acetaldehyd można otrzymać przez
* [[Katalizator|katalityczne]] [[utlenianie]] [[etanol]]u:
: {{chem|2C|2|H|5|OH}} + {{chem|2H|2|O}}
: 2 C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH + 2 H<sub>2</sub>O
 
* utlenianie [[etylobenzen]]u:
: {{chem|[[grupa fenylowa|PhCH]]<sub>|2</sub>|CH<sub>|3</sub>}} + {{chem|O<sub>|2</sub>}} → 2 CH<sub>{{chem|2CH|3</sub>|CHO}} + [[fenol|PhOH]]
 
* utlenianie [[Eten|etylenu]] [[tlen]]em ([[proces Wackera]]) w obecności wodnego roztworu [[chlorek palladu(II)|chlorków palladu(II)]] i [[chlorek miedzi(II)|miedzi(II)]]:
: {{chem|H<sub>|2</sub>|C{{=}}CH<sub>|2</sub>}} + {{chem|O<sub>|2</sub>}} → 2 CH<sub>{{chem|2CH|3</sub>|CHO}}
 
* [[odwodornienie]] [[Etanol|alkoholu etylowego]] w obecności katalizatorów:
: {{chem|CH<sub>|3</sub>|CH<sub>|2</sub>|OH}} → {{chem|CH<sub>|3</sub>|CHO}} + {{chem|H<sub>|2</sub>}}
 
* [[Reakcja Kuczerowa|reakcję Kuczerowa]] (uwodnienie [[Etyn|acetylenu]])
 
== Zastosowanie ==
W przemyśle aldehyd octowy jest używany do produkcji [[kwas octowy|kwasu octowego]], [[bezwodnik octowy|bezwodnika octowego]], [[chloroform]]u, [[pentaerytryt]]u i wielu innych związków. Podobnie jak [[aldehyd mrówkowy]] ulega reakcjom [[kondensacja (chemia)|kondensacji]] z [[fenol]]em i [[Aminy|aminami]], w wyniku których tworzą się [[Żywice polimerowe|żywice syntetyczne]].
 
== Aldehyd octowy a spożywanie etanolu ==
Linia 110 ⟶ 119:
Następnie jest on przetwarzany do kwasu octowego przez kolejną [[dehydrogenazy|dehydrogenazę]]. Aldehyd octowy jest bardziej [[toksyczność|toksyczny]] zarówno od etanolu, jak i od kwasu octowego, i to on jest główną przyczyną objawów przedawkowania alkoholu etylowego, popularnie zwanych [[kac]]em. [[Acetylocysteina|''N''-acetylocysteina]] jest związkiem przyspieszającym przemianę acetaldehydu w organizmie i stąd może być używana jako „lek” na powyższe objawy.
 
{{== Przypisy|1 ==
{{Przypisy-lista|l. kolumn=2|1=
* <ref name="GESTIS">{{GESTIS|ZVG=12760|data dostępu=2012-11-21}}</ref>
* <ref name="pscCRC">{{PSChemCRC90|strony=21'''3'''-4|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="CRC-Kr">{{CRC90|strony='''6'''-54|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="CRC-D">{{CRC90|strony='''9'''-52|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="CRC-Np">{{CRC90|strony='''6'''-127|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="CRC-Fl">{{CRC90|strony='''16'''-14|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="CRC-lP">{{CRC90|strony='''16'''-41|skrót=tak}}</ref>
* <ref name="Fluka-US">{{Sigma-Aldrich|język=en|MSDS=tak|id=00070|firma=FLUKA}}</ref>
* <ref name="Fluka">{{Sigma-Aldrich|MSDS=tak|id=00070|firma=FLUKA}}</ref>
Linia 120 ⟶ 135:
== Bibliografia ==
* Centralny Instytut Ochrony Pracy: [http://www.ciop.pl/3809.html Acetaldehyd]
* {{CRC90}}
 
[[Kategoria:Aldehydy|Octowy, aldehyd]]
 
[[az:Asetaldehid]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Aldehyd_octowy”