Geofity: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pisum (dyskusja | edycje)
m Usunięto kategorię "Fizjologia roślin"; Dodano kategorię "Formy ekologiczne roślin" za pomocą HotCat
Kenraiz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, ilustracja
Linia 1:
[[Plik:SpeenkruidCelandine ten westen van Alphen adRijn 20040328Sward.jpgJPG|thumb|[[Ziarnopłon wiosenny]] kwitnący pod jeszcze bezlistnymi drzewami.]]
[[Plik:Peninsula Shale Fynbos - DevilsPeak Cape Town.jpg|thumb|Geofity w formacji [[fynbos]]]]
'''Geofity, rośliny ziemnopączkowe''' – jedna z [[System Raunkiæra|form życiowych roślin]]. Obejmuje [[Bylina (botanika)|byliny]] posiadające [[pąk|pączki]] odnawiające, które zimująspędzają naniekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych np. [[Bulwa (botanika)|bulwach]], [[kłącze|kłączach]], i [[Cebula (botanika)|cebulach]] i [[korzeń|korzeniach]]. Geofity są jedną z grup [[kryptofity|kryptofitów]]{{r|falinska}}.
 
Geofity mają znaczący udział we florze [[Formacja roślinna|formacji]] kształtujących się w strefach występowania długotrwałych okresów suchych{{r|falinska}}. Geofitami są np. [[efemeroidy]] rozwijające pędy nadziemne po opadach deszczy na terenach [[pustynia|pustynnych]]{{r|podbielkowski}}, ogrywają istotną rolę w roślinności obszaru śródziemnomorskiego i na [[step]]ach. W klimacie umiarkowanym podziemne organy trwałe służą przetrwaniu zimy. W Europie środkowej geofity rosną głównie w [[Lasy liściaste zrzucające liście na zimę|lasach liściastych zrzucających liście na zimę]]{{r|falinska}}.
 
Geofity rosnące w [[runo leśne|runie leśnym]] [[kwiat|kwitną]] i [[owoc]]ują wiosną przed pojawieniem się [[liść|liści]] na [[drzewo|drzewach]], a gdy warunki świetlne na dnie [[las]]u pogarszają się, z chwilą pojawiania się liści w koronach drzew, ich [[łodyga|pędy]] nadziemne giną. Są to rośliny samożywne, których cykl życiowy przebiega na ziemi.
 
W obrębie geofitów wyróżnia się pasożyty korzeniowe i geofity właściwe (eugeofity). Pasożyty (np. [[Zaraza (roślina)|zaraza]], [[Bukietnica Arnolda|bukietnica]]), poza wytworzeniem pędu nadziemnego z organami generatywnymi, posiadają organy podziemne żyjące na podziemnych pędach lub korzeniach żywiciela{{r|kurpisz}}.
Można je także podzielić ze względu na sposób wykształcania organów podziemnych:
 
* [[geofity cebulkowe]] ([[tulipan]], [[czosnek]])
Geofity właściwe dzielą się ze względu na rodzaj organów podziemnych{{r|falinska}}{{r|kurpisz}}:
* [[geofity ryzomowe]] ([[kosaciec]], [[konwalia]])
* [[geofity korzeniowecebulowe]] ([[Ostrożeńtulipan]], (roślina)|ostrożeń[[czosnek]], [[złoć]])
* [[geofityGeofity ryzomowe|geofity kłączowe]] ([[kosaciec]], [[konwalia]], [[zawilec]], [[kokoryczka]])
* geofity pędowobulwiaste ([[szafran|krokus]])
* geofity korzeniowobulwiaste ([[storczyk]], [[Kukułka (roślina)|kukułka]]).
* [[geofity korzeniowe]] ([[ostrożeń (roślina)|ostrożeń]])
 
Niektóre źródła{{r|kurpisz}} do geofitów zaliczają także [[grzyby]] (tzw. geofity grzybowe), których [[grzybnia]] rozwija się pod powierzchnią ziemi, a [[owocnik]]i tworzone są albo pod powierzchnią, albo nad nią.
 
=== Bibliografia ===
Na obszarze Polski geofity występują licznie w lasach liściastych zrzucających
<references>
liście na zimę (łęgi, olsy, grądy, buczyny, dąbrowy i inne), rzadsze są w lasach mieszanych,
* <ref name=falinska>{{cytuj książkę|autor=Krystyna Falińska|tytuł=Ekologia roślin|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|data=2004|strony=142|isbn=83-01-14222-7}}</ref>
a w borach iglastych nie rosną prawie wcale (z wyjątkiem modrzewiowych).
* <ref name=kurpisz>{{cytuj książkę|autor=Zbigniew Podbielkowski|tytuł=Szata roślinna Ziemi. T. VII|wydawca=Wydawnictwo Kurpisz|miejsce=Poznań|data=1997|seria=Wielka Encyklopedia Geografii Świata|strony=15|isbn=83-866600-37-3}}</ref>
== Zobacz też ==
* <ref name=podbielkowski>{{cytuj książkę|autor=Zbigniew Podbielkowski|tytuł=Geografia roślin|wydawca=Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne|miejsce=Warszawa|data=1991|strony=588-589|isbn=83-02-02678-6}}</ref>
* [[Hydrofity]] (rośliny wodnopączkowe)
</references>
* [[Helofity]] (rośliny błotnopączkowe)
* [[Mezofity]]
* [[kserofity]]
 
[[Kategoria:Formy ekologiczne roślin]]