Trolejbusy w Wałbrzychu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
przypisy |
Historia trolejbusów w Wałbrzychu mojego autorstwa opublikowana kiedyś na kmkz.wroclaw.pl (jedno ze źródeł). Historia jest oparta na zdobytych przeze mnie materiałach z MPK Wałbrzych i jako taka nie jest weryfikowalna. |
||
Linia 1:
'''Trolejbusy w Wałbrzychu''' kursowały przez trzydzieści lat.
[[Grafika:Walbrzych-trolejbusy.gif|thumb|Schemat sieci wałbrzyskich trolejbusów]]
Historia trolejbusów w Wałbrzychu zaczyna się 30 października 1944 roku kiedy to trasie pl. Grunwaldzki - Dw PKP Wałbrzych Dzietrzychów (dzisiaj: Główny) uruchomiono linię 0 o długości 5km o czasie przejazdu 15min. Jednakże aż do 1950 roku ze względu na braki taborowe obsługiwana była wspólnie z tramwajami linii nr 1.
{| class="wikitable" border=1
|+ '''Tabor trolejbusowy w 1946 roku, źródło: MPK Wałbrzych'''
! Nazwa:
! Numer taborowy
! Rok produkcji
! Procent zużycia
! uwagi
|-
| Bordeaux 75kW
| 1
| 1943
| 30%
| bez opon, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 2
| 1943
| 30%
| na chodzie, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 3
| 1943
| 30%
| w remoncie, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 4
| 1943
| 30%
| bez opon, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 5
| 1943
| 30%
| na chodzie, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 6
| 1943
| 30%
| w remoncie, Vetra
|-
| Bordeaux 75kW
| 7
| 1943
| 30%
| zniszczony, Vetra
|-
| Paryż 60kW
| 8
| 1940
| 50%
| no 115
|-
| Paryż 60kW
| 9
| 1940
| 50%
| no 114
|-
| Paryż 60kW
| 10
| 1940
| 50%
| no 118
|-
| Paryż 60kW
| 11
| 1940
| 50%
|
|-
| Paryż 60kW
| 12
| 1940
| 50%
| no 113
|-
| Paryż 60kW
| 13
| 1940
| 50% (90%)
| no 120
|-
| Włoski 60kW
| 693
| 1940
| 40%
| przekazany najpierw do Wrocławia a później do Gdyni
|-
| Włoski 60kW
| 694
| 1940
| 40%
| j.w,
|-
| Włoski 60kW
| 695
| 1940
| 40%
| j. w,
|-
| Włoski 60kW
| 697
| 1940
| 40%
| j. w.
|-
| Włoski 60kW
| 698
| 1940
| 40%
| j. w.
|-
| Włoski 60kW
| 699
| 1940
| 40%
| j. w.
|-
| Włoski 60kW
| 700
| 1940
| 40%
| j. w. trolejbusy te w Gdyni otrzymały numery 230-235
|}
{{fakt|data=2013-02}}
W całości dwutorowa pierwsza linia trolejbusowa była zasilana przez elektrownie przy ulicy Wysockiego oraz prostownik znajdujący się na Podgórzu.
Wobec problemów z utrzymaniem i wysoką dekapitalizacją infrastruktury tramwajowej zdecydowano się na rozwijanie komunikacji trolejbusowej jako bardziej się nadającej do zniszczonego szkodami górniczymi Wałbrzycha. W 1948 roku przedłużono linię trolejbusową do Dworca Wałbrzych Starzyny (Miasto) a następnie w 1949 przez ulice 22 Lipca i Roli-Żymierskiego (dzisiejsza Piłsudskiego) do placu Tuwima, wtedy pojawiły się linie 6 i 7.
W 1949 rozpoczęły się również dostawy nowych trolejbusów marki Skoda i liczba trolejbusów wyniosłą 16 (włoskie trolejbusy jeszcze w 1946 wyjechały do Wrocławia a następnie do Gdyni) co spowodowało że ostatecznie wycofano tramwaje z linii 1. Na następną rozbudowę sieci trzeba było czekać aż do 1959 roku kiedy to zlikwidowano tramwaj do Szczawienka i uruchomiono linie 2,[[Linia_3_Walbrzych|3]],4 (linie tramwajowe o numerze 2 i [[Linia_3_Walbrzych|3]] zostały przemianowane na 8 i 9). Koniec lat pięćdziesiątych to okres systematycznych dostaw taboru trolejbusowego co przedstawia tabela 2.
W maju 1961 roku uruchomiono linię numer 5 do Rusinowej z Dworca Głównego a w roku 1963 roku uruchomiono linie do Sobiecina. Była to ostatnia inwestycja trolejbusowa w Walbrzychu, planowano jeszcze zastapienie trolejbusem tramwaju do Szczawna Zdroju (z przedłużeniem do Dworca Kolejowego oraz wewnątrz uzdrowiska) ale zarzucono tę koncepcje (mimo iż była w trakcie realizacji).
Pierwsze skrócenie trasy trajtków nastąpiło już w kwietniu 1967 kiedy ściągnięto sieć z odcinka od dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego do pętli w Szczawienku.{{fakt|data=2013-02}}
W roku 1968 zlikwidowano ostatecznie odcinek Wałbrzych Miasto - [[Szczawienko]] wprowadzając tamże linię autobusową 25. Istniało wtedy 12 linii (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11) obsługujących wszystkie najważniejsze dzielnice miasta. Jednak w międzyczasie ilość taboru autobusowego rosła szybciej niż trolejbusów, które w dobie dominacji [[Jelcz 272MEX|Mexów]] zaczęto postrzegać jako zawalidrogi. Dnia 1 Maja 1968 usunięto trolejbusy z odcinka Dw. Miasto - Szczawienko i zlikwidowano wtedy linie numer 1 i 4, oraz zmieniono trasy linii 2 i 3. 4 Maja 1969 r. zlikwidowano sieć nad ulica Armii Czerwonej od Dworca Miasto do placu Grunwaldzkiego, co zaowocowało likwidacje 1 oraz 7, pojawieniem się linii 0 oraz zmianą trasy szóstki. W 1971 roku na stanie było już tylko 31 trolejbusów a rok później już tylko 21, pozbyto też się jednej stacji prostownikowej.
Rok 1972 to już zmierzch komunikacji trolejbusowej w Wałbrzychu, ostało się pięć linii (0,[[Linia_3_Walbrzych|3]],4,9,10). Jednakże po zlikwidowaniu 1 maja 1972 linii do Sobięcina zostały tylko 0,[[Linia_3_Walbrzych|3]],4, które po reformie numeracji z roku 1972 zamieniono na A,B,C. Najdłużej przetrwała linia C bo aż do 30 czerwca 1973 r. (A i B zlikwidowano 1 kwietnia tego samego roku) i na tym się zakończyła historia trolejbusów w Wałbrzychu.
<table border=1 style="border: 1px solid black; border-collapse:collapse;">
<caption>Eksploatacja trolejbusów w Wałbrzychu w latach 1945-64</caption>
<tr><td>Rok</td><td>Liczba wozów w inwentarzu</td><td>Liczba wykonanych wozokilometrów</td><td>Liczba przewiezionych pasażerów</td><td>Długość tras</td></tr>
<tr><td>1945</td><td>13</td><td>60 000</td><td>4 000</td><td>5,0</td></tr>
<tr><td>1946</td><td>13</td><td>256 000</td><td>2 300 000</td><td>5,0</td></tr>
<tr><td>1947</td><td>13</td><td>370 000</td><td>3 300 000</td><td>5,0</td></tr>
<tr><td>1948</td><td>13</td><td>484 000</td><td>4 300 000</td><td>7,1</td></tr>
<tr><td>1949</td><td>16</td><td>596 000</td><td>5 264 000</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1950</td><td>16</td><td>1 046 456</td><td>10 936 152</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1951</td><td>16</td><td>1 075 366</td><td>11 877 076</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1952</td><td>16</td><td>1 244 657</td><td>15 329 113</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1953</td><td>19</td><td>1 394 196</td><td>17 433 637</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1954</td><td>19</td><td>1 439 485</td><td>17 874 437</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1955</td><td>19</td><td>1 582 176</td><td>19 453 651</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1956</td><td>19</td><td>1 600 374</td><td>19 822 570</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1957</td><td>16</td><td>1 636 879</td><td>20 189 575</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1958</td><td>23</td><td>1 704 159</td><td>19 478 508</td><td>10,2</td></tr>
<tr><td>1959</td><td>43</td><td>2 011 842</td><td>22 152 255</td><td>15,8</td></tr>
<tr><td>1960</td><td>58</td><td>2 645 668</td><td>31 478 818</td><td>15,8</td></tr>
<tr><td>1961</td><td>46</td><td>2 657 569</td><td>33 203 455</td><td>18,3</td></tr>
<tr><td>1962</td><td>56</td><td>3 066 429</td><td>35 010 659</td><td>18,3</td></tr>
<tr><td>1963</td><td>58</td><td>3 814 181</td><td>42 123 920</td><td>25,6</td></tr>
<tr><td>1964</td><td>63</td><td>4 087 250</td><td>33 203 455</td><td>25,6</td></tr>
</table>
<table border=1 style="border: 1px solid black; border-collapse:collapse;" width=500>
<caption>Lata siedemdziesiąte w komunikacji trolejbusowej w Wałbrzychu</caption>
<tr><td rowspan=2>Numer linii</td><td colspan=3>Długość linii ogółem</td><td rowspan=2>Uwagi</td></tr>
<tr><td>31 XII 1970</td><td>31 XII 1971</td><td>31 XII 1972</td></tr>
<tr><td>0</td><td>4,400</td><td>4,400</td><td>4,400</td><td>Uruchomiona w 1968 roku, w 1972 przenumerowana na A</td></tr>
<tr><td>2</td><td>8,900</td><td>-</td><td>-</td><td>zlikwidowana w maju 1971</td></tr>
<tr><td>3</td><td>5,000</td><td>5,000</td><td>5,800</td><td>przemianowana na C</td></tr>
<tr><td>4</td><td>-</td><td>5,800</td><td>5,800</td><td>przemianowana na B</td></tr>
<tr><td>5</td><td>8,450</td><td>-</td><td>-</td><td>zlikwidowana w maju 1971</td></tr>
<tr><td>6</td><td>7,050</td><td>-</td><td>-</td><td>zlikwidowana w maju 1971</td></tr>
<tr><td>8</td><td>4,450</td><td>-</td><td>-</td><td>zlikwidowana w maju 1971</td></tr>
<tr><td>9</td><td>5,400</td><td>5,400</td><td>-</td><td>zlikwidowana w marcu 1972</td></tr>
<tr><td>10</td><td>10,300</td><td>10,300</td><td>-</td><td>zlikwidowana w marcu 1972</td></tr>
<tr><td>11</td><td>5,200</td><td>-</td><td>-</td><td>Kursowała od 1967 do 1970 roku</td></tr>
</table><br><br>
<table border=1 style="border: 1px solid black; border-collapse:collapse;">
<caption>Trasy trolejbusów w Wałbrzychu</caption>
<tr><td>Numer linii</td><td width=200>Trasa</td><td>Długość</td><td>Data otwarcia</td><td>Data zamknięcia</td><td>Uwagi</td></tr>
<tr><td>0</td><td>Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki</td><td>5 km</td><td>30 października 1944</td><td>1949</td><td>Przemianowana na 1 po likwidacji tramwaju</td></tr>
<tr><td>0</td><td>Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto</td><td>4,4 km</td><td>1966</td><td>1 kwietnia 1973</td><td>w 1972 zmieniona na A</td></tr>
<tr><td>1</td><td>Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki</td><td>5 km</td><td>1948</td><td>1959</td><td>Przedłużona do Szczawienka</td></tr>
<tr><td>1</td><td>Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki - Szczawienko</td><td>10,3 km</td><td>1960</td><td>1 Marca 1968</td><td>Skrócona do dworca Miasto</td></tr>
<tr><td>1</td><td>Dworzec Główny - Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto</td><td>7,2 km</td><td>1968</td><td>4 Maja 1970</td><td>Nie jestem do końca pewien</td></tr>
<tr><td>2</td><td>Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto - Huta Karol</td><td>4,9 km</td><td>1960</td><td>1963</td><td>Przedłużona do sobięcina</td></tr>
<tr><td>2</td><td>Szczawienko - Wrocławska - Plac Grunwaldzki - Plac Marksa - Sobiecin</td><td>10,4 km</td><td>1963</td><td>1 Marca 1968</td><td>w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej</td></tr>
<tr><td>2</td><td>Dworzec Miasto - Plac Górnika - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Plac Marksa - Sobiecin</td><td>10,4 km</td><td>1 Marca 1968</td><td>1 Maja 1971</td><td></td></tr>
<tr><td>3</td><td>Szczawienko - Dworzec Miasto - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Szczawienko</td><td>7,4 km</td><td>grudzień 1960</td><td>1 Marca 1968</td><td>trasa półokólna, w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej</td></tr>
<tr><td>3</td><td>Dworzec Miasto - Plac Górnika - Rusinów</td><td>5 km</td><td>1 Marca 1968</td><td>30 czerwca 1973</td><td>ostatnia trasa, przemianowana na A</td></tr>
<tr><td>4</td><td>Szczawienko - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Dworzec Miasto - Szczawienko</td><td>7,4 km</td><td>grudzień 1960</td><td>1 Marca 1968</td><td>w 1967 skrócona o 1,2km do ul. Długiej</td></tr>
<tr><td>4</td><td>Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Plac Górnika - Rusinów</td><td>5 km</td><td>1 Maja 1971</td><td>1 kwietnia 1973</td><td>w 1972 przemianowana na B</td></tr>
<tr><td>5</td><td>Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Rusinów</td><td>8,4 km</td><td>1 Maja 1961</td><td>1 Maja 1971</td><td>zli</td></tr>
<tr><td>6</td><td>Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto - Plac Grunwaldzki - Dworzec Głowny</td><td>8,4 km</td><td>1949</td><td>4 Maja 1970</td><td>półokólna</td></tr>
<tr><td>6</td><td>Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Górnika - Dworzec Miasto</td><td>7,0 km</td><td>4 Maja 1970</td><td>1 Maja 1971</td><td></td></tr>
<tr><td>7</td><td>Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki - Dworzec Miasto - Plac Górnika - Dworzec Głowny</td><td>8,4 km</td><td>1949</td><td>4 Maja 1970</td><td>półokólna</td></tr>
<tr><td>8</td><td>Dworzec Główny - Plac Tuwima - Plac Grunwaldzki</td><td>4,4 km</td><td>1966</td><td>1 Maja 1971</td><td>nie wiem kiedy zaczęła kursować dokładnie</td></tr>
<tr><td>9</td><td>Sobięcin - Plac Marksa - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima</td><td>5,4 km</td><td>1963</td><td>1 Maja 1972</td><td>Linia przebiegała przez ulicę Zamkową.</td></tr>
<tr><td>10</td><td>Sobięcin - Plac Marksa - Plac Grunwaldzki - Plac Tuwima - Rusina</td><td>10,3 km</td><td>1963</td><td>1 Maja 1972</td><td></td></tr>
<tr><td>11</td><td>Sobięcin - Plac Marksa</td><td>5,4 km</td><td>1967</td><td>1970</td><td></td></tr>
</table><br>
<ref>Materiały MPK Wałbrzych udostępnione dzięki ofiarności ich pracowników</ref>
{{Przypisy}}
| |||