|
== Pomoc społeczna w Polsce ==
{{main|Pomoc społeczna w Polsce}}
W [[Polska|Polsce]] według [[ustawa o pomocy społecznej|ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej]]<ref>[[Dziennik Ustaw|Dz.U.]] z 2008 r. Nr 115 poz. 728, z późn. zm.) [http://www.abc.com.pl/serwis/du/2008/0728.htm].</ref> – instytucja [[polityka społeczna|polityki społecznej]] mająca na celu pomoc osobom i [[rodzina (socjologia)|rodzinom]] w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych i doprowadzenie do usamodzielnienia.
=== Rodzaje ===
W ramach systemu pomocy społecznej wyróżnia się:
* pomoc w instytucjach opiekuńczych typu: [[dom pomocy społecznej|domy pomocy społecznej]], placówki opiekuńczo-wychowawcze,
* pomoc środowiskowa, m.in. [[świetlica środowiskowa|świetlice środowiskowe]], ośrodki wsparcia (tj. domy dziennego pobytu, noclegownie, schroniska dla bezdomnych, środowiskowe domy samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi),
* pomoc finansową, usługową i rzeczową świadczoną przez ośrodki pomocy społecznej (i w kilku przypadkach przez powiatowe centra pomocy rodzinie).
=== Struktura ===
Struktura pomocy społecznej w Polsce:
* ośrodki pomocy społecznej działające w każdej gminie, udzielające pomocy pieniężnej, usługowej i rzeczowej oraz kierujące do domów pomocy społecznej;
* powiatowe centra pomocy rodzinie (w [[miasto na prawach powiatu|miastach na prawach powiatu]] – miejskie centra pomocy rodzinie); powiaty prowadzą domy pomocy społecznej, zapewniają opiekę nad dziećmi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (tj. domach dziecka, pogotowiach opiekuńczych) i w rodzinach zastępczych;
* regionalne ośrodki polityki społecznej (przy urzędach marszałkowskich) – zajmują się koordynacją polityki społecznej w zakresie pomocy na terenie województw samorządowych;
* w urzędach wojewódzkich wydziały polityki społecznej – kontrola i nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (jednak tylko w zakresie zadań zleconych);
* [[Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej]] – zajmuje się koordynacją polityki społecznej na obszarze całej Polski oraz przygotowywaniem zmian w obowiązującym prawie.
Pomoc społeczną w Polsce organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując z organizacjami pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
W zasięgu zainteresowań systemu pomocy społecznej znajdują się następujące kwestie społeczne: [[bieda|ubóstwo]], wykluczenie społeczne ([[marginalizacja]]), [[bezdomność]], [[bezrobocie]], [[niepełnosprawność]] oraz wiele innych kształtujących trudną życiowo sytuację jednostki, w szczególności materialną.
=== Pomoc społeczna dla rolników ===
Ponieważ rolnicy nie są objęci podatkiem dochodowym, w przypadku korzystania z pomocy społecznej ich dochód ustalany jest arbitralnie na podstawie dochodu miesięcznego z 1 [[hektar przeliczeniowy|hektara przeliczeniowego]] określanego w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (np. do świadczeń rodzinnych)<ref>Walczak Damian: ''Uwarunkowania funkcjonowania systemu zabezpieczenia społecznego rolników w Polsce.'' Toruń 2011, Dom Organizatora TNOiK, s. 171-172, ISBN 978-83-7285-590-9.</ref>.
=== Oceny ===
Według [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]], niezmieniana od dawna struktura pomocy społecznej w niektórych przypadkach raczej utrwala biedę niż pomaga z niej wyjść<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/173943,464309.html |tytuł=Całe życie na zasiłku |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
Głównymi odbiorcami pomocy społecznej w Polsce są osoby mieszkające w małych miastach i wsiach, głównie na północy i wschodzie kraju. W obszarach tych występuje silna nadreprezentacja odbiorców pomocy społecznej (40% ludności stanowi 60% klientów pomocy społecznej). Ponad 80% pobiera zasiłki dłużej niż 10 lat. Około 20% z nich pracuje, ok. 30% jest zarejestrowana jako bezrobotna, szukaniem pracy nie jest zainteresowane 44%. Dla 75% rodzin objętych pomocą społeczną głównym źródłem dochodów są różnorakie świadczenia pomocowe oraz praca w [[szara strefa|szarej strefie]]<ref name=forsal>{{cytuj stronę |url=http://forsal.pl/artykuly/425218,polski_system_pomocy_spolecznej_prowadzi_do_uzaleznienia_od_zasilkow.html |tytuł=Polski system pomocy społecznej prowadzi do uzależnienia od zasiłków |data=2010 |opublikowany=Forsal}}</ref>. Kolejnym czynnikiem zwiększającym poziom bezrobocia jest utrata świadczeń socjalnych w razie podjęcia pracy – w badaniu Diagnoza Społeczna 2007 powód ten podało 18% badanych<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.ipo.pl/wiadomosci/ostatnie_newsy/kto_placi_za_fikcyjne_bezrobocie_592140.html |tytuł=Kto płaci za fikcyjne bezrobocie |data=2007 |opublikowany=IPO}}</ref>.
Polski system pomocy społecznej jest oceniany jako nieefektywny, przede wszystkim ze względu na niewystarczającą liczbę oraz niskie zarobki pracowników socjalnych. W nikłym stopniu są także wykorzystywane bardziej skuteczne metody pomocy społecznej, takie jak pomoc warunkowa, aktywna i kontrakty socjalne – w 2009 roku na 3,7 mln osób objętych pomocą kontraktami objęte było zaledwie 105 tys.<ref name=forsal />
{{Przypisy}}
| 