Teodor Parnicki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m wikicytaty, WP:SK
poprawa linków do przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 24:
 
== Życie ==
Był synem Bronisława i Augustyny z Piekarskich. Jego ojciec studiował na [[Uniwersytet Techniczny w Berlinie|politechnice w Berlinie]], zaś po zdobyciu tytułu inżyniera wyjechał z rodziną do [[Moskwa|Moskwy]], gdzie pracował aż do wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Jako obywatel niemiecki zmuszony był do opuszczenia Moskwy – udał się do [[Ufa|Ufy]]. Gdy w [[1918]] zmarła matka Teodora, jego ojciec ożenił się ponownie z młodą Rosjanką, która spowodowała umieszczenie pasierba w korpusie kadetów w [[Omsk]]u, przeniesionego następnie do [[Władywostok]]u. W wieku 12 lat Teodor Parnicki, posługujący się na co dzień językiem rosyjskim albo niemieckim, uciekł do [[Harbin]]u w [[Mandżuria|Mandżurii]]. Pomogła mu Polonia harbińska, umieszczając chłopca w polskim [[Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Harbinie|Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Harbinie]]. Z trudem opanowując język polski w wieku 15 lat postanowił wrócić do Polski i zostać polskim pisarzem. Po maturze i śmierci ojca przyjechał do [[Lwów|Lwowa]] i rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytetu Jana Kazimierza]] (dziś Uniwersytet Lwowski) pod kierunkiem filologa, badacza twórczości [[Juliusz Słowacki|Juliusza Słowackiego]], prof. [[Juliusz Kleiner|Juliusza Kleinera]]. Poświęcił się jednocześnie [[Polonistyka|filologii polskiej]], [[anglistykaFilologia angielska|anglistyce]] i [[Orientalistyka|orientalistyce]]. Jako znawca wygłaszał na Uniwersytecie Lwowskim cykle wykładów o [[Literatura rosyjska|literaturze rosyjskiej]]. W roku [[1928]] zaczął publikować swoje prace – od powieści sensacyjnych do historycznych. Powieść ''[[Aecjusz, ostatni Rzymianin]]'' przyniosła mu w nagrodę stypendium, dzięki któremu zwiedził [[Bułgaria|Bułgarię]], [[Grecja|Grecję]] i [[Turcja|Turcję]]. Wrócił do Lwowa tuż przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Po zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie został aresztowany i skazany na osiem lat więzienia. Odzyskał wolność w sierpniu [[1941]] i uzyskał stanowisko [[attaché]] kulturalnego przy ambasadzie polskiej w [[Kujbyszew (obwód nowosybirski)|Kujbyszewie]]. Opuścił [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] z [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941-1942)|Armią Andersa]], ewakuując się najpierw do [[Teheran]]u, następnie do [[Jerozolima|Jerozolimy]], gdzie przebywał do roku [[1944]]. Przez następny rok, do [[1945]] przebywał w [[Meksyk]]u, gdzie był attaché kulturalnym w ambasadzie RP. Po wycofaniu przez Meksyk uznania [[Rząd RP na uchodźstwie|Rządu RP na Uchodźstwie]] i zamknięciu ambasady utrzymywał się z renty ufundowanej przez Polonię. Do Polski przyjeżdżał na krótko w latach 1963 i 1965, zaś w 1967 wrócił do kraju na stałe, zajmując się twórczością i nie dając się wciągnąć w działalność polityczną. W [[1972]] otrzymał nagrodę państwową I stopnia<ref>Dziennik Polski, rok XXVIII, nr 172 (8835), s. 3.</ref>,
a w [[1986]] uhonorowany został tytułem "Zasłużony„Zasłużony dla Kultury Narodowej"Narodowej”. Zmarł w Warszawie w trakcie pracy nad 4-tomową kolejną powieścią historyczną.
[[Plik:Tablica Teodor Parnicki.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa na domu przy ul. S. Zimorowicza 2 w Warszawie]]
 
== Twórczość ==
Oficjalnym debiutem Parnickiego była powieść historyczno-biograficzna ''Aecjusz, ostatni Rzymianin'' (1936), w napisaniu kontynuacji przeszkodził mu wybuch wojny. Kilka lat później, przebywając w Jerozolimie, napisał i wydał ''[[Srebrne Orły]]'' (1943). Oba te utwory należą do najpopularniejszych, a zarazem stosunkowo najłatwiejszych w dorobku pisarza. W latach 50. i 60., tzw. "okres„okres meksykański"meksykański”, powstały najważniejsze powieści historyczne Parnickiego, m.in. ''[[Koniec Zgody Narodów]]'', ''[[Słowo i ciało]]'' oraz trylogia ''[[Twarz Księżyca]]''. Kolejne powieści Parnickiego cechuje ewolucja w kierunku autotematyzmu, autobiografizmu i [[Fantastyka naukowa|fantastyki naukowej]].
 
Pisarstwo Parnickiego, erudycyjne i wymagające wytrwałego odbiorcy, choć obejmuje dwa tysiąclecia, wszelkie niemal nacje i zakątki świata, zdominowane zostało przez dwa zasadnicze momenty dziejowe: późne [[cesarstwo rzymskie]] i narodziny w jego łonie chrześcijaństwa oraz początki państwa polskiego i jego miejsce w ówczesnej Europie. Całą twórczość Teodora Parnickiego cechuje [[kosmopolityzm]] i brak jakiejkolwiek stronniczości narodowościowej czy światopoglądowej. Jego utwory dążą nie tyle do odtworzenia zewnętrznego kolorytu, ale głębiej rozumianej atmosfery kulturowo-intelektualnej danej epoki, a także do ukazania procesu przenikania się różnych kultur i ich wpływów.
Linia 45 ⟶ 46:
* ''Koniec Zgody Narodów'' (1955, Meksyk)
* ''Słowo i ciało'' (1958, Meksyk)
* ''Twarz Księżyca'' - Tom 1 (1960, Meksyk)
* ''Nowa Baśń 1 – Robotnicy wezwani o jedenastej'' (1961, Meksyk)
* ''Twarz Księżyca'' Tom 2 (1961, Meksyk)
Linia 74 ⟶ 75:
* ''Ostatnia powieść'' (wydane pośmiertnie 2003, Warszawa)
* ''Dzienniki z lat osiemdziesiątych'' (wydanie pośmiertne 2008, Kraków)
 
=== Bibliografia ===
*{{Cytuj książkę | nazwisko= | imię= | autor link= | inni= | tytuł=Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 6, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan | data=1999 | wydawca=WSiP | miejsce=Warszawa | isbn=8302074462 | strony=261}}
 
{{Przypisy}}
 
=== Bibliografia ===
* {{Cytuj książkę | nazwisko= | imię= | autor link= | inni= | tytuł=Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 6, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan | data=1999 | wydawca=WSiP | miejsce=Warszawa | isbn=8302074462 | strony=261}}
 
{{DEFAULTSORT:Parnicki, Teodor}}