Kościół Najświętszej Marii Panny w Norymberdze: Różnice pomiędzy wersjami

}}

[[Plik:Frauenkirche 1913 6413.jpg|thumb|242px|[[Schöner Brunnen|Piękna Studnia]] i kościół Mariacki na widokówce z 1913 roku.]]

'''Kościół Najświętszej Marii Panny''' (''Frauenkirche'') - [[gotyk|gotycki]] kościół w [[Norymberga|Norymberdze]], we [[Frankonia|Frankonii]] ([[Bawaria]] [[Niemcy]]). Świątynia została ufundowana w [[1352]] przez [[Karol IV Luksemburski|Karola IV Luksemburskiego]] - [[Królestwo Czech|króla]] [[Czechy|Czech]] i [[Niemcy|Niemiec]] oraz [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|cesarza]]. W efekcie budowy, która trwała w latach 1352-1362 powstał niewielka, lecz bogato zdobiona świątynia będąca swego rodzaju kaplicą dworską, składająca się z trójnawowego, halowego korpusu nawowego oraz wydzielonego, dwuprzęsłowego poligonalnie zamkniętego prezbiterium, do którego od strony południowej przylega zakrystia. Dominantą kościoła NMP jest część zachodnia z bogato dekorowaną elewacją korpusu nawowego oraz przylegającej do niego kruchty, ponad którą wznosi się kaplica Świętego Michała, z której cesarz prezentował na widok publiczny [[relikwie]] i [[regalia cesarskie|insygnia władzy cesarskiej]]. Zachowała się w znacznej części gotycka dekoracja architektoniczno-rzeźbiarska i wystrój wnętrza, m.in. dekoracja rzeźbiarska kruchty (XIV i XV w.), zespół rzeźbiarskich epitafiów dłuta Adama Krafta, figury i świeczniki przyścienne prezbiterium oraz retabulum ołtarza głównego - tzw Ołtarz Tucherów datowany na 1445 rok.

 

Wraz z ewangelickimi kościołami [[Kościół św. Sebalda w Norymberdze|Świętego Sebalda]] i [[Kościół św. Wawrzyńca w Norymberdze|Św. Wawrzyńca]], należy do głównych zachowanych zabytków sakralnych miasta. Jest położony na Hauptmarkt - głównym rynku miejskim na którym stoi XIV-wieczna [[Schöner Brunnen|Piękna Studnia]], tworząca wraz z kościołem NMP malowniczy gotycki akcent.

==Dzieje==

Historia kościoła Najświętszej Marii Panny ściśle wiąże się z dziejami powstania rynku i urbanizacją Norymbergi w XIV stuleciu. Początkowo rozwój przestrzenny Norymbergi koncentrował się wokół dwóch ośrodków miejskich oddzielonych rzeką Pegnicą. U stóp zamku powstała górna część Starego Miasta, należąca do [[diecezja bamberska|diecezji bamberskiej]] z głównym kościołem Świętego Sebalda, dolna zaś położona na południe (wraz z kościołem Świętego Wawrzyńca) należała do [[diecezji Eichstätt]]. Pomiędzy tymi ośrodkami w sąsiedztwie kościoła Św. Sebalda powstała w XIII wieku dzielnica żydowska z synagogą. W 1323 roku obie części miasta otoczono wspólnym systemem obwarowań, a miasto przeżyło gospodarczy progres, stąd też koniecznością było założenie głównego placu handlowego. Początkowo dobre stosunki między królem niemieckim, radą miejską a gminą żydowską uległy gwałtownemu zaostrzeniu. Karol IV potrzebując poparcia w drodze na tron cesarski przychylił się propozycji rajców, którzy planowali w miejscu gminy żydowskiej założyć rynek. Konsekwencje wydanego przez cesarza dokumentu (''Markturkunde'') akceptującego postulaty rajców były brutalne, pod koniec 1349 roku doszło do pogromu Żydów i zburzeniu synagogi. Zginęły 562 osoby [[wyznanie mojżeszowe|wyznania mojżeszowego]].

 

 

===Elewacja zachodnia, kruchta i kaplica Świętego Michała===

Zachodnia elewacja korpusu nawowego i przylegająca do niego kruchta z kaplicą cesarską charakteryzuje się obfitą dekoracją architektoniczno-rzeźbiarską. Do wysokości gzymsu wieńczącego architektura elewacji zachodniej nie różni się od pozostałych elewacji, powyżej zaś wznosi się bogato rozczłonkowany schodkowy szczyt, którego mur jest przysłonięty rzędami parzystych zamkniętych ostrołukowo arkadek wspartych na kolumienkach, które u góry wieńczą pinakle z kwiatonami. Pośrodku wznosi się czterokondygnacyjna, oktogonalna w planie, wieżyczka nakryta kopulastym hełmem. Smukłe, ostrołukowe, wnęki i okna wieżyczki mają w każdej kondygnacji różnorodny kształt. Wieżyczkę flankują ukośnie ustawione i wysunięte przed lico fasady fiale, przy których stoją na konsolach, pod baldachimami figurki proroków.

 

 

==Wystrój wnętrza==

Pomimo licznych przebudów, zniszczeń związanych z reformacją, sekularyzacją i wojnami obecny wystrój kościoła jest bogaty w liczne dzieła sztuki, głównie średniowiecznej. Jednakże lwia część dzieł została wtórnie umieszczona w sakralny kontekst; zostały przeniesione z kościołów wyburzonych na początku XIX wieku, niektóre zabytki z kościoła Mariackiego znajdują się dziś w muzeach, głównie w pobliskim [[Germanisches Nationalmuseum]].