Józef Witkowski (astronom): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
infobox
Happa (dyskusja | edycje)
drobne red, techn, wikizacja
Linia 29:
}}
 
'''Józef Witkowski''' (ur. [[21 lutego]][[1892]] w [[Odessa|Odessie]], zmarłzm. [[26 maja]][[1976]] w [[Poznań|Poznaniu]]) -– [[Polska|polski]] [[astronomia|astronom]], [[geofizyka|geofizyk]], [[astrofizyka|astrofizyk]] polski.
 
Urodził się w Odessie, tam też ukończył gimnazjum klasyczne i odbył studia astronomiczne, zakończone w [[1916]] roku obroną pracy kandydackiej ''O krzywych częstotliwości Charliera typu A i B w zastosowaniu do ruchowruchów własnych plam słonecznych''. Z Odessą związane też było pierwszych pieć lat jego pracy naukowej, podczas których zajmował się głównie tematyką [[Kometa|kometarną]]. W [[1919]] roku wyjechał do [[Kraków|Krakowa]] i podjął pracę w [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego|Obserwatorium Astronomicznym UJ]]. Oprócz zagadnień kometarnych, zajmował się tam m.in. [[Grawimetria|grawimetrią]], [[Sejsmologia|sejsmologią]], [[Fotometria|fotometrią]] wizualną [[Gwiazda zmienna zaćmieniowa|gwiazd zaćmieniowych]] oraz [[Metody zakryciowe|zakryciami]] gwiazd przez [[Księżyc]] i planety (tego ostatniego zagadnienia dotyczyła jego praca [[Habilitacja|habilitacyjna]]). Redagował również szereg czasopism naukowych, m.in. założone w [[1925]] roku przez [[Tadeusz Banachiewicz|Tadeusza Banachiewicza]] [[Acta Astronomica|''Acta Astronomica'']].
 
W [[1929]] roku objął stanowisko kierownika [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Poznańskiego]], które piastował (z przerwą na czas [[II wojna światowa|II wojny]]) aż do emerytury. Do poznańskiego obserwatorium, zajmującego sie wcześniej głównie zagadnieniami [[Astrometria|astrometrycznymi]], wprowadził nową tematykę komet, gwiazd zaćmieniowych i zakryć gwiazd. Dzięki jego staraniom obserwatorium wzbogaciło się o [[RefraktorTeleskop#Teleskop soczewkowy (refraktor, luneta)|refraktor]] Zeissa 200/3000 oraz [[Zegar Shortta|zegar Shortta]] (najdokładniejszy istniejący w tamtych czasach zegar mechaniczny). Jesienią [[1929]] r.roku Obserwatorium Poznańskie brało udział w międzynarodowej kampanii długościowej organizowanej przez Komitet Geodezyjny Państw Bałtyckich (pomiary wykonywane były w [[Poznań|Poznaniu]] i [[Ryga|Rydze]]). Od [[1932]] roku zakres badań naukowych poszerzył się o [[Mechanika nieba|mechanikę nieba]], m.in. zagadnienia związane z pochodzeniem komet.
 
We wrześniu [[1939]] roku, po opuszczeniu miasta przez wojsko, Józef Witkowski działał w Komitecie Administracyjnym Uniwersytetu, którego zadaniem było zabezpieczenie majątku przed grabieżą. 29 września został aresztowany przez [[Gestapo|Gestapo]] i wraz z innymi profesorami UP i osadzony w więzieniu przy ul. Młyńskiej. Po 10 dniach został zwolniony pod warunkiem nie opuszczania miasta [[Poznań|Poznania]] i meldowania się w Gestapo. 11 października udało mu się wyjechać do Krakowa, gdzie uzyskał pomoc i schronienie u przyjaciół. Dzięki staraniom [[Tadeusz Banachiewicz|Tadeusza Banachiewicza]] w [[1940]] roku został przyjęty do pracy w [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego|Obserwatorium Astronomicznym w Krakowie]] w charakterze asystenta, gdzie pracował aż do wyzwolenia miasta.
W [[1929]] roku objął stanowisko kierownika [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Poznańskiego]], które piastował (z przerwą na czas [[II wojna światowa|II wojny]]) aż do emerytury. Do poznańskiego obserwatorium, zajmującego sie wcześniej głównie zagadnieniami [[Astrometria|astrometrycznymi]], wprowadził nową tematykę komet, gwiazd zaćmieniowych i zakryć gwiazd. Dzięki jego staraniom obserwatorium wzbogaciło się o [[Refraktor|refraktor]] Zeissa 200/3000 oraz [[Zegar Shortta|zegar Shortta]] (najdokładniejszy istniejący w tamtych czasach zegar mechaniczny). Jesienią [[1929]] r. Obserwatorium Poznańskie brało udział w międzynarodowej kampanii długościowej organizowanej przez Komitet Geodezyjny Państw Bałtyckich (pomiary wykonywane były w [[Poznań|Poznaniu]] i [[Ryga|Rydze]]). Od [[1932]] zakres badań naukowych poszerzył się o [[Mechanika nieba|mechanikę nieba]], m.in. zagadnienia związane z pochodzeniem komet.
 
 
We wrześniu [[1939]], po opuszczeniu miasta przez wojsko, Józef Witkowski działał w Komitecie Administracyjnym Uniwersytetu, którego zadaniem było zabezpieczenie majątku przed grabieżą. 29 września został aresztowany przez [[Gestapo|Gestapo]] i wraz z innymi profesorami UP i osadzony w więzieniu przy ul.Młyńskiej. Po 10 dniach został zwolniony pod warunkiem nie opuszczania miasta [[Poznań|Poznania]] i meldowania się w Gestapo. 11 października udało mu się wyjechać do Krakowa, gdzie uzyskał pomoc i schronienie u przyjaciół. Dzięki staraniom [[Tadeusz Banachiewicz|Tadeusza Banachiewicza]] w [[1940]] roku został przyjęty do pracy w [[Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego|Obserwatorium Astronomicznym w Krakowie]] w charakterze asystenta, gdzie pracował aż do wyzwolenia miasta.
 
Po zakończeniu wojny w [[1945]] roku powrócił na stanowisko kierownika obserwatorium poznańskiego. Zaangażował sie wtedy w utworzenie [[Obserwatorium Astrogeodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych PAN|Astronomicznej Stacji Szerokościowej]] PAN w [[Borówiec (powiat poznański)|Borowcu]], która z założenia miała się kompleksowo zajmować zagadnieniami dynamiki Ziemi (przekształconej następnie w Astronomiczne Obserwatorium Szerokościowe, a obecnie w Obserwatorium Astrogeodynamiczne). W tym okresie objął też kierownictwo nowo utworzonego Zakładu Astronomii [[Polska Akademia Nauk|PAN]].
W latach [[1950]]-[[1952]]1950–1952 był Prezesemprezesem [[Polskie Towarzystwo Astronomiczne|Polskiego Towarzystwa Astronomicznego]], od [[1947]] roku członkiem [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]] a od [[1959]] roku członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Działał w [[Międzynarodowa Unia Astronomiczna|Miedzynarodowej Unii Astronomicznej]], był członkiem [[Królewskie Towarzystwo Astronomiczne|Royal Astronomical Society]].
 
Niemal do ostatnich lat życia pozostawał aktywny naukowo, m.in brał udział w przygotowaniach do jubileuszu kopernikańskiego w [[1973]] roku.
Niemal do ostatnich lat życia pozostawał aktywny naukowo, m.in brał udział w przygotowaniach do jubileuszu kopernikańskiego w [[1973]] roku.
 
== Bibliografia ==
# Władysław Naskręcki, ''Obserwatorium Astronomiczne UAM'', w: ''Kronika Miasta Poznania'', nr 1/2002, Wydawnictwo Miejskie, [[Poznań]], ss.298-303, ISSN 0137-3552
# Andrzej Woszczyk, ''Sylwetki Astronomów Polskich XX w.", Toruń 2008, ISBN 978-83-7285-385-1
# ''Postępy Astronomii'' 4/1976
# Władysław Naskręcki Materiały i szkice – prof. dr hab. Józef Witkowski, zeszyt nr 3, OA UAM Poznań
 
[[Kategoria{{DEFAULTSORT:Polscy astronomowie|Witkowski, Józef]]}}
[[Kategoria:Polscy fizycy|Witkowski, Józefastronomowie]]
[[Kategoria:Polscy geofizycy|Witkowski, Józeffizycy]]
[[Kategoria:UrodzeniPolscy w 1892|Witkowski, Józefgeofizycy]]
[[Kategoria:ZmarliUrodzeni w 1976|Witkowski, Józef1892]]
[[Kategoria:Zmarli w 1976]]