Michaił Kutuzow: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 42 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q185801
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot przeniósł strony z Kategoria:Ludzie związani z Sankt Petersburgiem do Kategoria:Ludzie związani z Petersburgiem; zmiany kosmetyczne
Linia 1:
 
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Michaił Iłłarionowicz Goleniszczew-Kutuzow
Linia 25 ⟶ 24:
* [[Bitwa pod Borodino]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = [[FilePlik:Band to Order St Andr.png|36px|Order Św. Andrzeja Powołańca]] [[FilePlik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy I]] [[FilePlik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy II]] [[FilePlik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy III]] [[FilePlik:Orderglory rib.png|36px|Order Św. Jerzego klasy IV]] [[FilePlik:Saint vladimir (bande).png|36px|Order św. Włodzimierza I stopnia]] [[FilePlik:Saint vladimir (bande).png|36px|Order św. Włodzimierza II stopnia]] [[FilePlik:Band to Order St Alexander Nevsky.png|36px|Order Św. Aleksandra Newskiego]] [[FilePlik:Order of Saint Anne Ribbon.png|36px|Order Św. Anny I stopnia]] [[FilePlik:Order of St. Giovanni of Gerusalem-Rhodes-Malta BAR.svg|36px|Order Św. Jana Jerozolimskiego]] [[FilePlik:Orderglory rib.png|36px|Złota szabla "Za dzielność"]] <br />
Odznaczenia obce<br /> [[Plik:Ord.MariaTeresa-CAV.png|36px|Order Marii Teresy]] [[FilePlik:PRU Roter Adlerorden BAR.svg|36px|Order Czerwonego Orła]] [[FilePlik:Ord.Aquilanera.png|36px|Order Czarnego Orła]]
|commons =
|wikicytaty =
Linia 33 ⟶ 32:
[[Plik:Kutuzov1.jpg|right|thumb|Michał Iłłarionowicz Kutuzow, obraz R. M. Wołkowa]]
[[Plik:Bolesławiec - pomnik Kutuzowa.JPG|right|thumb|Obelisk w Bolesławcu - miejscu śmierci]]
[[ImagePlik:Koetoezov kazan.jpg|thumb|200px|right|Pomnik Kutuzowa w [[Petersburg|Petersburgu]]u (1837).]]
'''Michaił Iłłarionowicz Goleniszczew-Kutuzow''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Михаил Илларионович Голенищев-Кутузов'', ur. [[16 września]] [[1745]] w [[Petersburg|Petersburgu]]u, zm. [[28 kwietnia]] [[1813]] w [[Bolesławiec|Bolesławcu]]) – rosyjski dowódca, od roku [[1812]] książę smoleński, a 31 sierpnia 1812 generał feldmarszałek,
[[wolnomularstwo|wolnomularz]]<ref>[[Ludwik Hass]], Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, [[1982]], s. 243.</ref>
 
Uważany powszechnie za architekta klęski [[wojny napoleońskie#Kampania rosyjska|kampanii rosyjskiej]] Napoleona. Niesłusznie, gdyż twórcą strategii polegającej na wciągnięciu [[Wielka Armia|Wielkiej Armii]] w głąb Rosji i jej późniejszym zniszczeniu był poprzednik Kutuzowa - [[Barclay de Tolly]]<ref>A.Uffindell, s.361.</ref>. Kutuzow pozostaje jednak jednym z głównych autorów tego sukcesu.
 
Urodził się w rodzinie generała porucznika inżynierii. W roku 1759 wstąpił do Szlacheckiej Szkoły Oficerskiej Artylerii, którą ukończył z wyróżnieniem w 1761 roku i pozostał w niej jako wykładowca matematyki. W roku 1761 chorąży i dowódca kompanii Astrachańskiego pułku piechoty. Od 1762 roku kapitan i adiutant generał gubernatora w [[Tallinn|Rewlu]]. W latach 1764-1765 dowodził pododdziałami i działał przeciwko wojskom konfederatów polskich.
 
Uczestnik wojen z [[Imperium Osmańskie|Turcją]]. W czasie [[V wojna rosyjsko-turecka|wojny 1768-1774]] na stanowiskach sztabowych - uczestnik walk koło Riaboj Mogiły, Łargi, Kaługi i innych. W lipcu 1774 roku, dowodząc batalionem w bitwie pod wsią Szumy (obecnie Kutuzowka) na południe od [[Ałuszta|Ałuszty]] został ranny i stracił prawe oko.
Linia 49 ⟶ 48:
W sierpniu [[1805]] w czasie wojny rosyjsko-austriacko-francuskiej 1805 wyznaczony na naczelnego dowódcę wojsk rosyjskich skierowanych do pomocy Austrii. Kiedy dowiedział się, w czasie dyslokacji armii , o kapitulacji armii austriackiej gen. [[Karl Mack von Leiberich|Macka]] pod [[Bitwa pod Ulm|Ulm]] rozpoczął marsz - manewr od [[Brno|Brna]] do [[Ołomuniec|Ołomuńca]] i wyprowadził wojska rosyjskie spod uderzenia przeważających sił Francuzów, odnosząc w czasie odwrotu kilka zwycięstw lokalnych nad siłami korpusu francuskiego.
 
Przedstawił plan działania przeciwko wojskom Napoleona, jednak car [[Aleksander I Romanow|Aleksander I]] pod wpływem austriackich doradców go nie przyjął.
 
Oponent błędnego planu bitewnego wojsk rosyjskich w [[bitwa pod Austerlitz|bitwie pod Austerlitz]] (1805). Bitwa przyniosła klęskę wojsk rosyjsko-austriackich. Pomimo klęski pod Austerlitz wyprowadził część wojsk i uchronił je od całkowitej zagłady. Nie patrząc na to znowu znalazł się w opałach ze strony cara Aleksandra I. Wyznaczany na podrzędne stanowiska: generał-gubernatora w Kijowie (1806-1807), dowódcę korpusu w Mołdawii (1808), generał-gubernatora na Litwie (1808-1811).
 
W związku z nadchodzącą wojną z Napoleonem, zatem koniecznością zakończenia wojny z Turcją (1806-1812) car 7 marca 1811 roku wyznaczył Kutuzowa na naczelnego dowódcę Armii Mołdawskiej. Kutuzow nie przyjął dotychczasowej taktyki prowadzenia wojny, która sprowadzała się do zajęcia i utrzymania twierdz oraz kordonowych pozycji wojsk. Stworzył manewrowe korpusy i rozpoczął wiosenną kampanię 1811 roku aktywnymi działaniami.
 
22 lipca pod Ruszczukiem odniósł zwycięstwo, a w październiku okrążył i wziął do niewoli pod Swobodzą całą armię turecką - Armię Naddunajską. Za to zwycięstwo został nagrodzony 12 października 1811 tytułem hrabiego. Będąc doświadczonym dyplomatą wynegocjował i podpisał 12 maja 1812 wygodny dla Rosji bukareszteński pakt pokojowy, za który otrzymał tytuł księcia (29 lipca).
 
Na początku wojny roku 1812 wyznaczony na dowódcę pospolitego ruszenia [[Petersburg|Petersburga]]a, a następnie Moskwy. Po wycofaniu wojsk rosyjskich ze [[Smoleńsk]]a 8 sierpnia wyznaczony na naczelnego dowódcę wojsk rosyjskich. 17 sierpnia przybył na pole walki przejął dowództwo armii rosyjskiej z rąk ówczesnego ministra wojny [[Barclay de Tolly|Barclaya de Tolly]] i podjął decyzje o wydaniu [[bitwa pod Borodino|bitwy pod Borodino]] na 26 sierpnia. Poniósł porażkę, jednak armia rosyjska nie została rozbita. Brak sił nie pozwolił na przeprowadzenie kontrnatarcia. Dążąc do ratowania reszty sił podjął decyzję o wycofaniu, kontynuując strategię Barclaya de Tolly wciągnięcia Francuzów w głąb Rosji, wyczerpania sił i przygotowania własnego przeciwuderzenia. Bez walk oddał Moskwę. Decyzja ta była wówczas krytykowana przez część generalicji<ref>A.Uffindell, s.352.</ref>.
Kutuzow wykonał wówczas manewr z drogi na Riazań na drogę do Kaługi. Zatrzymał armie w obozie w Taturino na południowy zachód od Moskwy, gdzie zmobilizował nowe siły i uzupełnił środki. 6 października pod Tarutinem odniósł zwycięstwo nad korpusem francuskim i zmusił Napoleona do przyspieszenia wycofania wojsk z Moskwy. Zagrodził [[Bitwa pod Małojarosławcem|pod Małojarosławcem]] drogę na południe wojskom francuskim, zmusił je do wycofania po zniszczonej drodze smoleńskiej. Napierając na nieprzyjaciela odniósł kilka zwycięstw nad wycofującymi się wojskami Napoleona m. in. [[Bitwa pod Wiaźmą|pod Wiaźmą]] i [[Bitwa pod Krasnym|Krasnym]]. [[Bitwa nad Berezyną (1812)|Nad rzeką Berezyną]] próbował raz jeszcze bezskutecznie rozbić główne siły Napoleona<ref>A.Uffindell, s.357.</ref>.
 
Za kampanię zimową otrzymał 6 grudnia 1812 roku tytuł księcia smoleńskiego i został nagrodzony najwyższym odznaczeniem rosyjskim [[Order św. Jerzego|orderem św. Jerzego I stopnia]]. Idąc za wycofującymi się wojskami francuskimi dotarł do Polski.
Linia 66 ⟶ 65:
Wychowany na naukach [[Piotr Aleksandrowicz Rumiancew|P. Rumiancewa]] i [[Aleksandr Suworow|A. Suworowa]] był przeciwnikiem kordonu i taktyki linearnej. Był zwolennikiem szybkiego i zaskakującego manewru. W kampanii 1812 roku pokazał do czego prowadzi strategiczna defensywa, manewr i kontrofensywa.
 
W byłym [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] istniał [[order Kutuzowa]] I i II stopnia wprowadzony 21 lipca 1942 roku i III stopnia 8 lutego 1943.
 
{{Przypisy}}
Linia 79 ⟶ 78:
 
{{DEFAULTSORT:Kutuzow, Michaił}}
 
[[Kategoria:Członkowie Rady Państwa Imperium Rosyjskiego]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Sankt Petersburgiem]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja Powołańca]]
[[Kategoria:Rosyjscy feldmarszałkowie]]