Mocarstwo: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (1) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q185145
Ricardo77 (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 44:
** [[Królestwo Prus|Prusy]]/[[Niemcy]]: 1650-1945;
** Włochy: 1860-1943<ref>http://books.google.pl/books?id=omAaTriUp0kC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false K. Rasler, W. Thompson: ''The great powers and global struggle, 1490-1990'', s. 28.</ref>
 
Angielski geograf Peter J. Taylor opisał geopolityczne porządki światowe jako względnie stabilne podziały władzy politycznej w skali globalnej. Uporządkował on państwa świata – i ich „kody geopolityczne” – w trójstopniowej hierarchii.<br />
1. mocarstwa światowe, których kody geopolityczne obejmują cały glob<br />
2. mocarstwa regionalne – definiują swoje interesy szerzej niż własne granice<br />
3. pozostałe państwa – sytuacja lokalna warunkuje niemal całkowicie ich możliwości działania
 
Następnie dokonał periodyzacji XX wieku według porządków geopolitycznych. Przejście od porządku światowego w którym hegemonem była Wielka Brytania nastąpiła w latach 1904-1907. Dezintegracji hegemonii brytyjskiej towarzyszył awans Niemiec i Stanów Zjednoczonych do rangi mocarstw światowych. I i II wojna światowa były wojnami o schedę po Imperium Brytyjskim. Stany Zjednoczone w 1945-1947 stały się hegemonem światowym, lecz wyzwanie rzucił im ZSRR po czym nastąpiło przejście do geopolitycznego porządku światowej zimnej wojny, który załamał się w latach 1989-1991, kiedy to USA pozostały najpotężniejszym państwem świata<ref>Peter J. Taylor: ''Geopolitische Weltordnung'', Welttrends 4/1994,s. 25-37, za: [[(czasopismo)Stańczyk|''Stańczyk'']] 1/1995, s. 75.</ref>.
 
[[Witold Orłowski (ekonomista)|Witold Orłowski]] stosuje powyższe kategorie mocarstw i dowodzi że w XX w. istniały następujące mocarstwa<ref>Orłowski Witold: [[Stulecie chaosu. Alternatywne dzieje XX wieku]]. Wydawnictwo OPEN, 2006.</ref>:
Linia 67 ⟶ 60:
# wielkie: [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]],
# regionalne: [[Rosja]]; [[Japonia]]; [[Indie]]
 
Angielski geograf Peter J. Taylor opisał geopolityczne porządki światowe jako względnie stabilne podziały władzy politycznej w skali globalnej. Uporządkował on państwa świata – i ich „kody geopolityczne” – w trójstopniowej hierarchii.<br />
1. mocarstwa światowe, których kody geopolityczne obejmują cały glob<br />
2. mocarstwa regionalne – definiują swoje interesy szerzej niż własne granice<br />
3. pozostałe państwa – sytuacja lokalna warunkuje niemal całkowicie ich możliwości działania
 
Następnie dokonał periodyzacji XX wieku według porządków geopolitycznych. Przejście od porządku światowego w którym hegemonem była Wielka Brytania nastąpiła w latach 1904-1907. Dezintegracji hegemonii brytyjskiej towarzyszył awans Niemiec i Stanów Zjednoczonych do rangi mocarstw światowych. I i II wojna światowa były wojnami o schedę po Imperium Brytyjskim. Stany Zjednoczone w 1945-1947 stały się hegemonem światowym, lecz wyzwanie rzucił im ZSRR po czym nastąpiło przejście do geopolitycznego porządku światowej zimnej wojny, który załamał się w latach 1989-1991, kiedy to USA pozostały najpotężniejszym państwem świata<ref>Peter J. Taylor: ''Geopolitische Weltordnung'', Welttrends 4/1994,s. 25-37, za: [[(czasopismo)Stańczyk|''Stańczyk'']] 1/1995, s. 75.</ref>.
 
Amerykański politolog Randall L. Schweller, profesor [[Ohio State University|Uniwersytetu Stanowego Ohio]], twórca „teorii równowagi interesów” wyróżnił dwie kategorie mocarstw:<br />