Węgrzy: Różnice pomiędzy wersjami

| Opis_postaci=<small>[[Stefan I Święty|św. Stefan I]], [[Maciej Korwin]], [[Gábor Bethlen|G.Bethlen]], [[Béla Bartók|B.Bartók]], [[Vilma Hugonnai|V.Hugonnai]]<br />[[Tivadar Kosztka Csontváry|T.Kosztka Csontváry]], [[János Bolyai|J.Bolyai]], [[Emma Orczy|E.Orczy]], [[Loránd Eötvös|L.Eötvös]], [[József Eötvös|J.Eötvös]]<br />[[Zoltán Kodály|Z.Kodály]], [[János Arany|J.Arany]], [[István Széchenyi|I.Széchenyi]], [[Franciszek II Rakoczy]], [[Róza Laborfalvi|R.Laborfalvi]]

| Zamieszkanie= {{Państwo|HUN}}:<br />9 967 921<ref name="HunCens">[http://www.nepszamlalas.hu/eng/volumes/18/tables/load1_28.html 18. Demographic data – Hungarian Central Statistical Office] and calculation at [[Dyskusja:Hungarian people#Number of Hungarians in Hungary]]</ref><br />{{Państwo|USA}}:<br />1 563 081<ref name="census">[http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-state=dt&-context=dt&-reg=DEC_2000_SF4_U_PCT001:001|547;&-ds_name=ACS_2006_EST_G00_&-TABLE_NAMEX=&-ci_type=A&-mt_name=ACS_2006_EST_G2000_B04003&-CONTEXT=dt&-tree_id=4001&-all_geo_types=N&-redoLog=true&-geo_id=01000US&-search_results=01000US&-format=&-_lang=en 2006 community survey]</ref><br />{{Państwo|ROU}}:<br />1 434 377<ref>[http://www.recensamant.ro/datepr/tbl4.html 2002 Romanian census]</ref><br />{{Państwo|SVK}}:<br />520 528 (2001)<br />{{Państwo|CAN}}:<br />315 510<ref>[http://www12.statcan.ca/english/census06/data/topics/RetrieveProductTable.cfm?ALEVEL=3&APATH=3&CATNO=&DETAIL=0&DIM=&DS=99&FL=0&FREE=0&GAL=0&GC=99&GK=NA&GRP=1&IPS=&METH=0&ORDER=1&PID=92333&PTYPE=88971&RL=0&S=1&ShowAll=No&StartRow=1&SUB=801&Temporal=2006&Theme=80&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF= The 2006 census]</ref><br />{{Państwo|SRB}}:<br />293 299<ref name="SerbiaH">2002 Serbian Census</ref><br />{{Państwo|UKR}}:<br />156 600<ref>[http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/ National composition of population]</ref><br />{{Państwo|DEU}}:<br />120 000<ref>[http://www.buod.de/D/kere-d.htm ''Bund Ungarischer Organisationen in Deutschland'']</ref><br />{{Państwo|GBR}}:<br />80 135<br />{{Państwo|BRA}}:<br />80 000<ref>[http://epoca.globo.com/edic/214/soci1a.htm Revista Época Edição 214 24/06/2002<!-- Bot generated title -->]</ref><br />{{Państwo|ARG}}:<br />40-50 000<ref>[http://www.mfa.gov.hu/kulkepviselet/AR/es/ar_magyaro_a_vilagban/ar_moavilagban_arg.htm]</ref><br />{{Państwo|AUT}}:<br />40 583<ref>[http://www.statistik.at/gz/umgangssprache1.pdf 2001 Austrian census]</ref><br />{{państwo|HRV}}:<br />14 048<ref>[http://index.hu/kulfold/2012/03/20/csehorszagban_is_fogy_a_magyar/]</ref><br />{{państwo|CZE}}:<br />9 049<ref>[http://index.hu/kulfold/2012/03/20/csehorszagban_is_fogy_a_magyar/]</ref><br />{{Państwo|IRL}}:<br />8 034<ref>[http://www.cso.ie/en/media/csoie/census/documents/census2011profile6/Profile%206%20Migration%20and%20Diversity%20Commentary.pdf]</ref><br />{{państwo|POL}}:<br />2 000<ref>[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/Przynaleznosc_narodowo-etniczna_w_2011_NSP.pdf]</ref>

Między V a IX wiekiem n.e. większość pra-Węgrów wywędrowała z dotychczasowej siedziby na stepach poduralskich na południowy zachód. Pierwsza faza tej wędrówki zakończyła się osiedleniem na stepach na północnym wybrzeżu [[Morze Czarne|Morza Czarnego]] u granic [[Kaganat Chazarski|państwa chazarskiego]] - gdzieś między dolnym [[Don]]em a dolnym [[Dunaj]]em. Ich obecność tam jest poświadczona dla lat 30. IX wieku przez (dość niepewne czasowo) wzmianki w [[itinerarium]] ''[[Kitāb al-A'lāk an-Nafīsa]]'' [[Persowie|perskiego]] podróżnika [[Ahmad ibn Rusta|Ahmada ibn Rusty]] i w bizantyjskiej kronice ''[[Georgius monachus continuatus]]''. Brak wiadomości co do trasy tej wędrówki: możliwe, że pra-Węgrzy przybyli tu od razu spod Uralu, równie możliwe jednak, że po drodze - dopiero w tym okresie - koczowali na stepach przedkaukaskich miedzy Kubaniem a Donem. Traktat bizantyjskiego cesarza [[Konstantyn VII Porfirogeneta|Konstantyna VII Porfirogenety]] ''[[De administrando imperio]]'' z połowy [[X wiek|X wieku]]u powiada, że pra-Węgrzy mieszkali w krainie zwanej od imienia jednego z ich wodzów [[Levédia]], leżącej nad nie zidentyfikowaną rzeką "Chidmas" bądź "Chingilus", skąd zostali wyparci przez [[Pieczyngowie|Pieczyngów]] do krainy zwanej "Atelkuz(u)", co prawdopodobnie odpowiada węgierskiemu ''[[Etelköz]]'' ("międzyrzecze"). Wzajemny stosunek tych dwóch krain jest niepewny: mogły się pokrywać, Levédia mogła również stanowić tylko część Etelköz podległą jednemu z wodzów. Wybitny węgierski mediewista [[Gyula Kristó]] zidentyfikował "Chidmas" jako [[Kodyma (rzeka)|Kodymę]], "Chingilus" jako [[Inguł]] - dopływy dolnego biegu [[Boh]]u i na tej podstawie umieścił Levédię między Dunajem a Prutem, względnie między Prutem a Dniestrem. [[Geograf Bawarski]] w [[845]] zna Węgrów pod łacińską nazwą ''Ungare''.

W latach 70. XX wieku węgierski historyk [[Gyula Kristó]] postawił hipotezę, że Węgrzy zasiedlili Kotlinę Panońską w dwóch falach. Drugą miał stanowić ''Honfoglalás'' ("Czarni Węgrzy"), a pierwszą mieli stanowić w latach 70. VII wieku n.e. "Biali Węgrzy", będący etnicznym substratem stwierdzonego archeologicznie tzw. stylu późnoawarskiego. Przypuszczenie to Gy. Kristó oparł na lokalizacji cmentarzysk późnoawarskich, na nazewnictwie osad węgierskich, przekazach kronik węgierskich i na podobieństwie metalurgii i złotnictwa. Hipoteza ta jest obecnie odrzucana <ref>Múcska 2010, s.342</ref><ref>Dąbrowska 1979, s.165</ref>.

=== Zobacz też ===

=== Źródła ===

{{linkLink FA|als}}