Henryk Tomaszewski (reżyser): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 4 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q563446
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Henryk Tomaszewski (mime).; zmiany kosmetyczne
Linia 5:
tancerz, mim, choreograf, reżyser, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy, laureat wielu nagród i odznaczeń m.in. złotego medalu Swedish Dance Association (Sztokholm, 1963) oraz Złotej Gwiazdy VIII Międzynarodowego Festiwalu Tańca (Paryż, 1970); jeden z najważniejszych artystów polskiego i światowego teatru drugiej połowy XX wieku, twórca zespołowego teatru mimów.
 
Urodził się w [[1919]] roku w polsko-niemieckiej rodzinie kupieckiej w [[Poznań|Poznaniu]]. Jego ojciec był nauczycielem historii i wcześnie rozbudził w synu humanistyczne zainteresowania. Po wojnie, w 1945 roku, wyjechał do Krakowa, gdzie w latach 1945-1947 kształcił się w Studium Dramatycznym Iwo Galla oraz równolegle uczęszczał na prywatne lekcje tańca. W latach 1946-1947 uczył się w Studiu baletowym i występował w Baletach Polskich Feliksa Parnella. Pomiędzy 1946 a 1947 rokiem współpracował także z Polskim Teatrem Akademickim, przygotowując scenki pantomimiczne i oprawy choreograficzne.
 
Z Krakowa przeniósł się do Wrocławia, gdzie w latach 1949-1959 był solistą Opery Wrocławskiej i tam zatańczył jedenaście ról, m.in. Księcia w ''Od bajki do bajki'', Pawia w ''Pawiu i dziewczynie'' (1949), Li Szan Fu w ''Czerwonym maku'' (1952) oraz Diabła w ''Panu Twardowskim'' (1953), które uznano za wybitne, podkreślając nowatorstwo środków aktorsko-ruchowych.
Linia 11:
W 1955 roku za etiudę ''Pianista'' Tomaszewski otrzymał srebrny medal na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie. Nagroda ta była bodźcem do powołania Studia Pantomimy, które powstało w 1956 roku przy Państwowych Teatrach Dramatycznych, a niespełna trzy lata później zostało upaństwowione jako Wrocławski Teatr Pantomimy. Swój autorski teatr H. Tomaszewski z powodzeniem prowadził przez czterdzieści pięć lat, zrealizował w nim dwadzieścia cztery programy, były nimi: krótkie formy pantomimiczne, m.in.: ''Płaszcz'' (1956) czy ''Woyzeck'' (1959), abstrakcyjne formy pantomimiczne, takie jak: ''Ziarno i skorupa'' (1961) i ''Labirynt'' (1963), fabularna pantomima ''Gilgamesz'' (1968) i - datowane od Programu X – ''Odejścia Fausta'' (1970) oraz pełnospektaklowe widowiska, takie jak: ''Sen nocy listopadowej'' (1971), ''Menażeria cesarzowej Filissy'' (1972), ''Przyjeżdżam jutro'' (1974), ''Sceny fantastyczne z legendy o Panu Twardowskim'' (1976), ''Spór'' (1978), ''Hamlet – ironia i żałoba'' (1979), ''Rycerze Króla Artura'' (1981), ''Syn marnotrawny'' (1984), Akcja – Sen nocy letniej (1986), ''Król siedmiodniowy'' (1989), ''Cardenio i Celina, czyli nieszczęśliwie zakochani'' (1990), ''Śpiew młodzieńców w piecu gorejącym'' (1993), ''Kaprys'' (1995), ''Tragiczne gry'' (1999).
 
Tomaszewski pracował także jako choreograf i reżyser w teatrach dramatycznych, zrealizował m.in.: ''Męczeństwo i śmierć Marata'', ''Protesilasa i Laodamię'', ''Grę w zabijanego'', ''Traktat o marionetkach''; przygotował kilka inscenizacji w polskich, duńskich i niemieckich teatrach operowych. Kilkakrotnie przenosił swoje inscenizacje z WTP do teatrów w Amsterdamie, Oslo, Kopenhadze. Szczególnie cenił dwie swoje prace: przygotowane z Konradem Swinarskim ''Menady'' H. W. Henze (La Scala, Mediolan 1968) oraz ''Dienstag aus Licht'' K. Stockhausena (Opera, Lipsk 1993). Do 1962 r. występował na scenie, zasłynął z kreacji Akakiusza w ''Płaszczu'', tytułowego Woyzecka oraz Figurki Śmierci ze ''Strzelnicy''; od początku współpracował z najwybitniejszymi polskimi scenografami - Z. de Ines, W. Wigurą, F. Starowieyskim, K. Pankiewiczem, M. Wenzlem, A. Majewskim i K. Wiśniakiem. Jako pierwszy w Polsce kształcił mimów, którzy po ukończeniu Studia przy WTP uzyskiwali status profesjonalnego aktora-mima. Kanwą jego programów były szerokie obszary literatury, mitów i kultury, dzięki którym prezentował uwolnioną od historycznego czasu kondycję człowieka uwikłanego w antynomię świata. Jego teatr nazywany był totalnym (sam używał określenia teatr kulisty z człowiekiem umieszczonym w punkcie centralnym), a jego praca - poprzez opracowanie nowych środków wyrazu, fenomenalnie komponowane sceny zbiorowe, posługiwanie się twórczym gestem, prezentującym ideę czynności, stanów emocjonalnych - poszerzyła i wzbogaciła język teatru.
 
W listopadzie 1994 roku otwarto w Karpaczu Miejskie Muzeum Zabawek ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego - przekazał on miastu unikatową kolekcję, którą gromadził od 1967 roku. Henryk Tomaszewski zmarł 23 września 2001 roku w Kowarach, został pochowany na cmentarzu przy Świątyni Wang w Karpaczu.
 
== Współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa PRL ==
W latach [[1960]]-[[1966]] Henryk Tomaszewski współpracował z kontrwywiadem [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|SB]], początkowo jako [[Osobowe źródło informacji|kontakt poufny]] "T.H.", od [[1963]] jako tajny współpracownik "Henryk". W czasie wyjazdów zagranicznych donosił SB o zachowaniu członków swojego zespołu.
Przekazywał też informacje na temat pobytu [[Marcel Marceau|Marcela Marceau]] w [[Polska|Polsce]]. Udzielał informacji m.in. o [[Elżbieta Jaroszewicz|Elżbiecie Jaroszewicz]] i kontaktach [[Stefan Arczyński|Stefana Arczyńskiego]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://wyborcza.pl/1,79328,4117660.html | tytuł = Henryk Tomaszewski współpracował z SB | data dostępu = 2011-10-27 | autor = Wojciech Szymański, Tomasz Wysocki | opublikowany = wyborcza.pl | data = 2007-05-09 | język = pl}}</ref>
.
Linia 23:
 
== Odznaczenia ==
Postanowieniem prezydenta [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] z 11 listopada 1996 "za wybitne zasługi dla kultury narodowej" został odznaczony Krzyżem Wielkim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|1997|14|124}} nr 3</ref>
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=77416426|TYP=p}}
 
{{DEFAULTSORT:Tomaszewski, Henryk}}