Mykoła Łebed´: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Przenoszę linki interwiki (3) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q1970821 |
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Mykola Lebed.; zmiany kosmetyczne |
||
Linia 16:
Po zakończeniu Wielkiego Zjazdu UHWR (11- 15 lipca 1944) Łebed został wysłany na Zachód na czele misji zagranicznej OUN-B i UHWR (pod nazwą [[Zagraniczne Przedstawicielstwo UHWR]]). Jej zadaniem było nawiązanie kontaktów zagranicznych dla uzyskania poparcia międzynarodowego dla podziemia na Ukrainie. Obok Łebedia w skład misji wchodzili o. [[Iwan Hrynioch]], [[Łew Szankowśkyj|Łew Szankowskyj]] i [[Myrosław Prokop]]<ref>Oprócz tego dwie radiotelegrafistki i personel pomocniczy. Równolegle do [[Szwajcaria|Szwajcarii]] wysłany został [[Jewhen Wreciona]]. [[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] ''Ukraińska partyzantka 1942-1960'', Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN , Oficyna Wydawnicza "Rytm", ISBN 978-83-88490-58-3 s. 136, s.622.</ref>.
W 1946 na emigracji we Włoszech próbował wraz z [[Iwan Hrynioch|Iwanem Hryniochem]] nawiązać pierwsze kontakty ze [[Strategic Services Unit]] (wywiadem USA), próby te zakończyły się niepowodzeniem<ref>"Attempts to build a relationship in 1945 and 1946 between the SSU and the Hrinioch-Lebed group never materialized owing to its initial mistrust. In December 1946 Hrinioch and Lopatinsky asked for U.S. help for operations in the Ukraine ranging from communications to agent training to money and weapons. In return, they would create intelligence networks in the Ukraine. Zsolt Aradi, the SSU’s contact in the Vatican, approved the relationship. He noted that the ''UHVR, UPA, and OUN-Bandera are the only large and efficient organizations among Ukrainians,'' and that Hrinioch, Lebed and Lopatinsky were ''determined and able men… resolved to carry on…with or without us, and if necessary against us.'' The SSU declined." [http://www.archives.gov/iwg/reports/hitlers-shadow.pdf Richard Breitman, Norman J.W. Goda, ''Hitler's Shadow: Nazi War Criminals, U.S. Intelligence, and the Cold War''] s. 85.</ref>. W tym czasie Łebed napisał książkę pt. ''UPA'' (opublikowaną w 1946<ref>Mykoła Łebed ''UPA-Ukraïnska povstanska armiia: ïï heneza, rist i diï u vyzvoliniĭ borotbi ukraïnskoho narodu za ukraïnsku samostiĭnu sobornu derzhavu'', wyd. I
W roku 1948 po nasileniu "[[zimna wojna|zimnej wojny]]" w czasie rozpoczętej przez ZSRR [[Blokada Berlina|blokady Berlina]] i wobec groźby wybuchu wojny w Europie, grupa ukraińskiej emigracji skupiona wokół [[Iwan Hrynioch|Iwana Hryniocha]] i Mykoły Łebedia została uznana przez [[Central Intelligence Agency|CIA]] za najbardziej nadającą się do pracy konspiracyjnej (w przeciwieństwie
W USA kierował w latach 1952 - 1974 [[Instytut Badawczo-Wydawniczy Prolog|Instytutem Badawczo-Wydawniczym ''Prolog'']] z siedzibą w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], m.in. wydawcą [[miesięcznik]]a ''[[Suczasnist]]''<ref>[[Jerzy Giedroyc]] ''Emigracja ukraińska. Listy 1950-1982.'' Wstęp i przypisy [[Bogumiła Berdychowska]]. Warszawa 2004, [[Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik"|Wydawnictwo Czytelnik]], ISBN 83-07-02981-3 , s. 77 przyp. 11 (biogram ''Mykoła Łebed''')</ref>. Łebed korzystał z ochrony CIA, które finansowało Instytut, będący placówką analiz sytuacji na [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukrainie sowieckiej]] i ośrodkiem propagandy antysowieckiej i antykomunistycznej. Instytut wspierał także ukraińskie koła naukowe na emigracji, wydawał ukraińską literaturę i nacjonalistyczną prasę, którą rozpowszechniano później w [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|USRR]]<ref>"Beginning in 1953 AERODYNAMIC began to operate through a Ukrainian study group under Lebed’s leadership in New York under CIA auspices, which collected Ukrainian literature and history and produced Ukrainian nationalist newspapers, bulletins, radio programming, and books for distribution in the Ukraine. In 1956 this group was formally incorporated as the non-profit Prolog Research and Publishing Association. It allowed the CIA to funnel funds as ostensible private donations without taxable footprints. To avoid nosey New York State authorities, the CIA turned Prolog into a for-profit enterprise called Prolog Research Corporation, which ostensibly received private contracts. Under Hrinioch, Prolog maintained a Munich office named the Ukrainische-Gesellschaft für Auslandsstudien, EV. Most publications were created here. The Hrinioch-Lebed organization still existed, but its activities ran entirely through Prolog. Prolog recruited and paid Ukrainian émigré writers who were generally unaware that they worked in a CIA-controlled operation. Only the six top members of the ZP/UHVR were witting agents. Beginning in 1955, leaflets were dropped over the Ukraine by air and radio broadcasts titled Nova Ukraina were aired in Athens for Ukrainian consumption. These activities gave way to systematic mailing campaigns to Ukraine through Ukrainian contacts in Poland and émigré contacts in Argentina, Australia, Canada, Spain, Sweden, and elsewhere. The newspaper Suchasna Ukrainia (Ukraine Today), information bulletins, a Ukrainian language journal for intellectuals called Suchasnist (The Present), and other publications were sent to libraries, cultural institutions, administrative offices and private individuals in Ukraine. These activities encouraged Ukrainian nationalism, strengthened Ukrainian resistance, and provided an alternative to Soviet media. In 1957 alone, with CIA support, Prolog broadcast 1,200 radio programs totaling 70 hours per month and distributed 200,000 newspapers and 5,000 pamphlets. In the years following, Prolog distributed books by nationalist Ukrainian writers and poets. One CIA analyst judged that, ''some form of nationalist feeling continues to exist [in the Ukraine] and … there is an obligation to support it as a cold war weapon.'' The distribution of literature in the Soviet Ukraine continued to the end of the Cold War."[http://www.archives.gov/iwg/reports/hitlers-shadow.pdf Richard Breitman, Norman J.W. Goda, ''Hitler's Shadow: Nazi War Criminals, U.S. Intelligence, and the Cold War'']s. 88 i dalej s. 89-90.</ref>. W latach 80. [[kryptonim]] AERODYNAMIC, którym była objęta działalność ''Prologu'', został zmieniony na QRDYNAMIC, później na PDDYNAMIC i wreszcie na QRPLUMB. W roku 1977 doradca d.s bezpieczeństwa narodowego prezydenta [[Jimmy Carter|Cartera]] [[Zbigniew Brzeziński (politolog)|Zbigniew Brzeziński]] pomógł rozszerzyć program na inne narodowości ZSRR, w tym Żydów sowieckich<ref>"In the 1980s AERODYNAMIC’s name was changed to QRDYNAMIC and in the 1980s PDDYNAMIC and then QRPLUMB. In 1977 President Carter’s National Security Adviser Zbigniew Brzezinski helped to expand the program owing to what he called its ''impressive dividends'' and the ''impact on specific audiences in the target area''. In the 1980s Prolog expanded its operations to reach other Soviet nationalities, and in a supreme irony, these included dissident Soviet Jews." [http://www.archives.gov/iwg/reports/hitlers-shadow.pdf Richard Breitman, Norman J.W. Goda, ''Hitler's Shadow: Nazi War Criminals, U.S. Intelligence, and the Cold War''] s. 90.</ref>. Finansowanie ''Prologu'' zostało zakończone w 1990 r., wobec załamania w [[Europa Środkowo-Wschodnia|Europie Środkowo-Wschodniej]] systemu satelickich państw podporządkowanych ZSRR (''[[Jesień Ludów]]''), w czasie trwającego [[Rozpad Związku Radzieckiego|rozpadu ZSRR]] i u progu jego ostatecznego upadku. Ostatnią wypłatę ''Prolog'' otrzymał w kwocie 1,75 mln [[Dolar amerykański|USD]], od 1990 kontynuował działalność na własny rachunek<ref>"With the USSR teetering on the brink of collapse in 1990, QRPLUMB was terminated with a final payout of $1.75 million. Prolog could continue its activities, but it was on its own financially." [http://www.archives.gov/iwg/reports/hitlers-shadow.pdf Richard Breitman, Norman J.W. Goda, ''Hitler's Shadow: Nazi War Criminals, U.S. Intelligence, and the Cold War''] s. 90.</ref>.
Linia 35:
* [[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] "Ukraińska partyzantka 1942-1960", Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN , Oficyna Wydawnicza "Rytm", ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN,) ISBN 83-7399-163-8 (Rytm) ,ISBN 978-83-88490-58-3;
* [[Władysław Siemaszko]], [[Ewa Siemaszko]] "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Wydawnictwo von Borowiecki ,wydane przy pomocy finansowej Kancelarii Prezydenta RP, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3
* [[Ryszard Torzecki]]: ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993 Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]],
* Ryszard Torzecki: ''Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy, 1933-1945'',
== Linki zewnętrzne ==
Linia 42:
* [http://oun-upa.org.ua/personalities/lebed.html Łebed - twórca ukraińskich służb specjalnych (ukr.)]
* {{cytuj stronę| url = http://oun-upa.org.ua/personalities/#lebed| tytuł = Biografia Łebedzia na stronie poświęconej historii OUN-UPA| data dostępu = 15 września 2010| autor = | język = UK}}
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=62482159}}
{{DEFAULTSORT:Łebed, Mykoła}}
|