Kara kryminalna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
poprawa linków do przek., WP:SK, rozwinięcie merytoryczne, wycięcie fragmentów niezweryfikowanych
Linia 1:
'''Kara kryminalna''' – podstawowy (i szczególnie ostry) środek przymusu przewidziany przez [[prawo karne materialne|prawo karne]], wymierzany przez organ państwowy ([[sąd]]) w akcie ujemnego ocenienia zachowania [[sprawstwo|sprawcy]], stosowany w celu ochrony stosunków (wartości) społecznych. Wykonanie kary kryminalnej wiąże się z dolegliwością moralną lub ekonomiczną dla sprawcy oraz jego rodziny{{r|T Bojarski s 23 237}}.
'''Kara kryminalna''' – konsekwencja popełnienia przestępstwa, która jest określona przez [[prawo karne]]; dolegliwość, w której wyraża się dezaprobata czynu i osoby [[Sprawca (prawo)|sprawcy]]; reakcja na [[czyn zabroniony]].
 
Kara jest opisywana jako ''odpłata złem za zło'', co nie wyklucza działania w celu zapobieżenia powrotu do [[przestępstwo|przestępstwa]] ([[resocjalizacja|resocjalizacji]]){{r|T Bojarski s 238}}.
Katalog kar zawarty jest zazwyczaj w podstawowych [[ustawa]]ch karnych i bywa bardzo zróżnicowany. W Polsce ustawami karnymi o charakterze podstawowym (tj. będącymi podstawą regulacji danej dziedziny) są [[Kodeks karny (1997)|Kodeks karny]] oraz [[Kodeks karny skarbowy]].
 
Ten środek prawny różni się od środków stosowanych w innych [[gałąź prawa|gałęziach prawa]]; w polskim [[Język prawny|języku prawnym]] i [[język prawniczy|prawniczym]] istnieje celowe rozróżnienie: w [[postępowanie karne|postępowaniu karnym]] sąd ''orzeka'' karę (art. 11 k.p.k.), natomiast w [[postępowanie cywilne|cywilnym]] – ''zasądza'' [[roszczenie]] (art. 316 § 1 k.p.c.), [[świadczenie]] (art. 322 k.p.c.), odpowiednią sumę (art. 322 k.p.c.){{r|T Bojarski s 238}}.
Kara kryminalna to dolegliwość stosowana wobec sprawcy czynu zabronionego, w imieniu państwa przez specjalnie do tego powołane organy (sąd).
 
Wymierzenie kary ma za zadanie zadośćuczynić [[pokrzywdzony|pokrzywdzonemu]], ale także ogólnemu poczuciu sprawiedliwości{{r|T Bojarski s 238}}.
Funkcje kary kryminalnej:
* odwetowa (sprawiedliwościowa)
* izolująca (eliminująca) – izoluje jednostki uznawane za niebezpieczne dla społeczeństwa
* prewencyjna (odstraszająca) – ma na celu odstraszania od popełnienia przestępstwa inne jednostki
* poprawcza – daje możliwość poprawy
* kompensacyjna - umożliwia zadośćuczynienie, naprawienie wyrządzonej szkody.
 
=== Polski katalog kar ===
Koncepcje kary kryminalnej:
Katalog kar zawarty jest zazwyczajObecnie w podstawowych [[ustawa]]ch karnych i bywa bardzo zróżnicowany. W Polsce ustawami karnymi o charakterze podstawowym (tj. będącymi podstawą regulacji danej dziedziny) są [[Kodeks karny (1997)|Kodeks karny]] oraz [[Kodeks karny skarbowy]].
* absolutne - kara jest celem samym w sobie
* utylitarne - kara jest środkiem do celów użytecznych (Kara jest uzasadniona o ile jest zdolna przysporzyć społeczeństwu jakiegoś dobra)
* koalicyjne (mieszane) – łączące dwa poprzednie elementy.
 
Kodeks karny zna pięć kar kryminalnych powszechnych: [[grzywna (prawo)|karę grzywny]], [[kara ograniczenia wolności|karę ograniczenia wolności]], [[Pozbawienie wolności|karę pozbawienia wolności]], [[kara 25 lat pozbawienia wolności|karę 25 lat pozbawienia wolności]] oraz [[kara dożywotniego pozbawienia wolności|karę dożywotniego pozbawienia wolności]]{{r|Art 32 ustawy z dnia 6 czerwca}}. Istnieje ponadto [[kara aresztu wojskowego]], stosowana wobec żołnierzy, do której stosuje się odpowiednio przepisy o karze pozbawienia wolności{{r|Art 322 ustawy z dnia 6 czerwca}}.
=== Polski katalog kar ===
Kary w Kodeksie karnym:
# [[kara grzywny]]
# [[kara ograniczenia wolności]]
# [[kara pozbawienia wolności]]
# [[kara 25 lat pozbawienia wolności]]
# [[Dożywotnie pozbawienie wolności|kara dożywotniego pozbawienia wolności]]
# [[kara aresztu wojskowego]]
 
Kodeks karny skarbowy określa trzy kary: karę grzywny, karę ograniczenia wolności oraz karę pozbawienia wolności{{r|Art 22 ustawy z dnia 10 września}}.
Kary w Kodeksie karnym skarbowym:
# [[kara grzywny]]
# [[kara ograniczenia wolności]]
# [[kara pozbawienia wolności]]
 
=== Zobacz też ===
* [[Przestępstwo]]
* [[Występek]]
* [[Wykroczenie]]
* [[Kara śmierci]]
* [[Zasady wymiaru kary]]
* [[Dyrektywy sądowego wymiaru kary]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy-lista|l. kolumn=2|
<ref name="Art 22 ustawy z dnia 10 września">Art. 22. ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy ({{Dziennik Ustaw|rok=1999 |numer=83 |pozycja=930}}).</ref>
<ref name="Art 32 ustawy z dnia 6 czerwca">Art. 32. ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny ({{Dziennik Ustaw|rok=1997 |numer=88 |pozycja=553}}).</ref>
<ref name="Art 322 ustawy z dnia 6 czerwca">Art. 322. ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.</ref>
<ref name="T Bojarski s 23 237">T. Bojarski, s. 23, 237.</ref>
<ref name="T Bojarski s 238">T. Bojarski, s. 238.</ref>
}}
{{Zastrzeżenia|Prawo|data=12 sierpnia 2006}}