Maksymilian I Habsburg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
m poprawa linków, drobne techniczne
Linia 30:
| quote =
}}
[[Plik:Huldigung.jpg|thumb|200px|Cesarz Maksymilian I w majestacie]]
[[Plik:169Maximilian und Maria von Burgund.jpg|thumb|200px|Maksymilian I i Maria Burgundzka]]
[[Plik:Albrecht Altdorfer 039.jpg|thumb|200px|[[Albrecht Altdorfer]] ''Triumf cesarza Maksymiliana I''. Fragment z przedstawieniem ''Wojny Szwajcarskiej'']]
[[Plik:Bernhard Strigel 003b.jpg|thumb|200px|[[Bernhard Strigel]], Cesarz Maksymilian I z rodziną:żoną Marią Burgundzką, synem Filipem I Pięknym, wnukami Ferdynandem i Karolem V oraz Ludwikiem Jagiellończykiem]]
[[Plik:Innsbruck 1 305.jpg|thumb|200px|Kenotaf cesarza Maksymiliana I w kościele dworskim w Innsbrucku]]
[[Plik:Maximilian-totenbild.jpg|thumb|200px|Portret pośmiertny Maksymiliana I]]
'''Maksymilian I Habsburg''', niem ''Maximilian I. von Habsburg'' (ur. [[22 marca]] [[1459]] w [[Wiener Neustadt]], zm. [[12 stycznia]] [[1519]] w [[Wels]]) – od [[1486]] [[władcy Niemiec|król Niemiec]], a od [[1508]] [[Święty Cesarz Rzymski]]. Syn cesarza [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]] i [[Eleonora Aviz|Eleonory Aviz]]. Ojciec [[Filip I Piękny|Filipa I Pięknego]], króla Kastylii. Jeden z głównych twórców potęgi rodowej [[Habsburgowie|Habsburgów]].
 
== Polityka zagraniczna i dynastyczna ==
=== Wojna z Francją o Burgundię ===
W [[1477]] r. poślubił księżnę burgundzką [[Maria Burgundzka|Marię]], córkę [[Karol Zuchwały|Karola Zuchwałego (Śmiałego)]]. Poskutkowało to wybuchem [[wojna o sukcesję burgundzką|wojny o sukcesję burgundzką]]. [[Władcy Francji|Król Francji]] [[Ludwik XI]] ogłosił, iż zgodnie z [[prawo salickie|prawem salickim]] kobiety nie mogą dziedziczyć ziemi lub władzy, a więc ród Karola Zuchwałego wymarł i [[Burgundia]], lenno Francji, powraca do francuskiej Korony. Zajął posiadłości Marii, nawet [[Hrabstwo Hainaut|Hainaut]] i [[Franche-Comté]], które podlegały zwierzchnictwu cesarza, a nie króla francuskiego. Ludwik napotkał jednak opór ludności flamandzkiej w [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandach]], a w [[1479]] r. Maksymilian zadał mu klęskę w [[Bitwa pod Guinegate|bitwie pod Enguinegatte]], dzięki czemu Niderlandy pozostały w rękach jego i Marii.
 
Po śmierci Marii w [[1482]] r. stany niderlandzkie odmawiały uznania władzy Maksymiliana i ich syna, Filipa. Maksymilian stłumił zbrojne powstanie, które wybuchło w [[Utrecht|Utrechcie]] i zasadniczo opanował sytuację, ale nieprzyjazne okoliczności zmusiły go do zawarcia układu ze stanami Niderlandów i Ludwikiem XI w [[Arras (Pas-de-Calais)|Arras]], jeszcze w [[1482]] r. Na mocy tej umowy córka Maksymiliana, [[Małgorzata Habsburg (1480-1530)|Małgorzata Habsburg]], miała poślubić [[Delfin Francji|delfina Francji]] [[Karol VIII Walezjusz|Karola]], i otrzymać w posagu Hrabstwo [[Artois]] i Franche-Comté (Palatynat Burgundzki), zagarnięte wcześniej przez Ludwika. Traktat sankcjonował więc rozbiór "imperium burgundzkiego" między Francję i Habsburgów.
Linia 72:
== Polityka wewnętrzna ==
=== Wybrany cesarz rzymski ===
W [[1486]] r., dzięki wysiłkom ojca, Maksymilian został wybrany na króla rzymskiego podczas zjazdu elektorów we [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie nad Menem]], po czym koronował się w [[Akwizgran]]ie. Współrządził z Fryderykiem do śmierci tego ostatniego w [[1493]] r. W [[1507]] wyprawił się do Włoch po koronę cesarską. Ponieważ [[Republika Wenecka|Wenecjanie]], zupełnie już niezależni od cesarskiej władzy, nie przepuścili Maksymiliana przez swoje ziemie, a [[Juliusz II|papież Juliusz II]] nie chciał go koronować, nie zdołał przeprowadzić ceremonii w [[Rzym]]ie. W [[1508]] r. przebywając w [[Trydent|Trydencie]], opodal austriacko-weneckiej granicy, Maksymilian przyjął tytuł "wybranego cesarza rzymskiego" (niem. ''Von Gottes Gnaden Erwählter Römisches Kaiser'', łac. ''Dei gratia romanorum imperator electus semper augustus''). W sferze symboliczno-ideowej oznaczało to, że odtąd wybrany przez elektorów Rzeszy król niemiecki automatycznie staje się cesarzem i nie musi nawet koronować się w Rzymie. Akt ten zakończył długą historię przeciwdziałania papieskim pretensjom do dysponowania godnością cesarza rzymskiego. Wpisuje się w proces identyfikowania instytucji [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa]] z narodem i [[Niemcy|państwem niemieckim]]. Chociaż jeszcze w tym samym roku Maksymilian przystąpił do wojny z Wenecję w sojuszu m.in. z papieżem Juliuszem, nie zabiegał już o możliwość koronowania się w Rzymie. Wnuk i następca Maksymiliana, [[Karol V Habsburg|Karol]], wprawdzie po pokonaniu papieża koronował się w Rzymie, ale w zasadzie używał tytułu cesarskiego od chwili objęcia tronu. Jego następcy odbywali połączoną koronację królewską i cesarską na terenie Niemiec.
 
=== Reforma Rzeszy Niemieckiej ===
Linia 271:
 
{{Władca-Niemcy|urząd=Król Niemiec|lata=[[1486]]–[[1518]]|poprzednik=[[Fryderyk III Habsburg]]|następca=[[Karol V Habsburg]]}}
{{Władca-cesarzŚwięte RzymskiCesarstwo Narodu NiemieckiegoRzymskie 2|urząd=Święty Cesarz Rzymski|lata=[[1508]]–[[1519]]|poprzednik=[[Fryderyk III Habsburg]]|następca=[[Karol V Habsburg]]}}
{{Władca-Austria|urząd=Arcyksiążę Austrii|lata=[[1486]]–[[1518]]|poprzednik=[[Fryderyk III Habsburg]]|następca=[[Karol V Habsburg]]}}