Friedrich Dürrenmatt: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Friedrich Dürrenmatt, de:Friedrich Dürrenmatt.; zmiany kosmetyczne |
lit., int. |
||
Linia 25:
Jego pierwsze opublikowane dzieło z lat 1945/46 to ''Anabaptyści''. Premiera odbyła się w roku 1947. Również w 1947 ożenił się z aktorką Lotti Geissler i przeniósł się wraz z nią do Ligerz. Tam powstała powieść kryminalna ''[[Sędzia i jego kat]]'' zawierająca odniesienia do pobliskich miejscowości kantonu jak choćby Lamboing. Dzieło to należy do kanonu lektur w niemieckojęzycznych szkołach.
Dürrenmatt
W 1952 Dürrenmatt napisał sztukę teatralną ''Małżeństwo pana Mississippi'', dzięki której odniósł swój pierwszy sukces na niemieckich scenach. Międzynarodową sławę przyniosła mu ''[[Wizyta starszej pani]]'', a komedią ''[[Fizycy (komedia)|Fizycy]]'' pisarz świętował największy sukces w
Autor poświęcał się także praktycznej pracy teatralnej, początkowo na scenach w [[Bazylea|Bazylei]], następnie w Zurychu oraz w [[Düsseldorf]]ie. Tam też odbyły się dwie premiery ''Porträt eines Planeten'' i ''Titus Andronicus''. Inscenizował liczne przedstawienia swoich sztuk, jak np. ''Meteor'' w 1978 w [[Wiedeń|Wiedniu]].
Szczególnie dużo odznaczeń otrzymał w latach 80., między innymi ''Wielką Austriacką Nagrodę Państwową za Literaturę Europejską'' i ''Nagrodę im. Georga Büchnera''.
Jako autor zajmujący w swoich esejach i rozprawach krytyczne stanowisko wobec społeczeństwa, podejmował się także oceny polityki międzynarodowej, czego przykładami są: ''Ameryka'', tekst prasowy ''Wstawiam się za Izraelem'' (1973) oraz rozprawa<ref>a b c d Dürrenmatt, Friedrich: Albert Einstein - Ein Vortrag, 1979 gehalten zu dessen 100. Geburtstag</ref> z okazji setnej rocznicy urodzin [[Albert Einstein]]a w [[Zurych]]u. W 1990 wygłosił dwie przemowy o [[Václav Havel|Václavie Havlu]] i [[Michaił Gorbaczow|Michaile Gorbatschowie]], które ukazały się pod tytułem ''Nadzieja [[Immanuel Kant|Kanta]]''.
29-tomowe wydanie jego dzieł ukazało się w 1980 w wydawnictwach ''Arche Verlag'' oraz w ''Diogenes Verlag''. Wiele książek było przez Dürrenmatta opracowywanych ponownie. Swojej twórczości autorskiej nigdy nie uważał za zakończonej. W ramach przygotowań do obszernego wydania jego dzieł w roku 1980, Dürrenmatt rozmyślał intensywnie nad swoją pracą twórczą, stworzonymi literackimi figurami i miejscami. Wynikiem tego było 9
W roku 1983 umarła jego żona Lotti. W roku 1984 Dürrenmatt poślubił aktorkę, producentkę filmową i dziennikarkę Charlotte Kerr. Wspólnie wydali film ''Porträt eines Planeten'' i sztukę teatralną ''Rollenspiele''. Dürrenmatt zmarł 14 grudnia 1990 roku w Neuenburgu w wieku 69 lat. Charlotte Kerr opublikowała wspomnienia z ich wspólnego okresu w książce pod tytułem ''Kobieta w czerwonym płaszczu''. Za zgodą wdowy Dürrenmatt został pośmiertnie przyjęty do ''Loży Lorda Jima''.
Linia 41:
=== Teoria dramatu ===
Podobnie jak [[Bertolt Brecht]] (1898–1956), którego teorie dotyczące epickiego teatru Dürrenmatt studiował, chciał on wytworzyć u widzów dystans do zdarzeń na scenie. Widz nie powinien pozostawać w roli pasywnego odbiorcy, lecz powinien być zachęcony do samodzielnych przemyśleń.
W tym celu Dürrenmatt preferował środek stylistyczny zwany wyobcowaniem. Wszystko co jest powszechnie uznawane, powinno być podawane w wątpliwość, na jaw wychodzi sprzeczność struktur społecznych. Tak samo charakterystyczne są elementy tragiczno - groteskowe, a więc połączenie rzeczy pozornie całkowicie odmiennych. W przeciwieństwie do Brechta nie prezentował on jednak czynników światopoglądowych
Dürrenmat stworzył typ tragikomedii, formy mieszanej z tragedii i komedii, który według niego jest "jedyną dramatyczną formą, aby dziś wyrazić tragizm.
W tragedii, pisał dalej w swoim tekście ''Problemy teatru'' z 1955 roku, zakłada się: winę, konieczność, umiar, przejrzystość i odpowiedzialność, aby osiągnąć jej cel, jakim jest oczyszczenie jednostki. W nieprzejrzystości świata wina się zaciera i znika, nowoczesność zrównuje się z groteskowością<ref>Dürrenmatt, Friedrich (1966): Theaterprobleme. Theater-Schriften und Reden, S. 122-23. Zürich, Verlag der Arche.</ref>.
Linia 59:
* ''Małżeństwo pana Mississippi'' (''Die Ehe des Herrn Mississippi'', 1952)
* ''Anioł zstąpił do Babilonu'' (''Ein Engel kommt nach Babylon'', 1953)
* ''Jesienny wieczór'' (''Abendstunde im
* ''[[Wizyta starszej pani]]'' (''Der Besuch der alten Dame'', 1956)
* ''Frank V. Opera banku prywatnego'' (''Frank der
* ''[[Fizycy (komedia)|Fizycy]]'' (''Die Physiker'', 1962)
* ''Meteor'' (''Der Meteor'', 1966)
* ''Król Jan według Szekspira'' (''
* ''Play Strindberg'' (1969)
* ''Wspólnik'' (''Der Mitmacher'', 1972)
Linia 81:
* ''Podejrzenie'' (''Der Verdacht'', 1951)
* ''[[Tunel (nowela)|Tunel]]'' (''Der Tunnel, 1952'')
* ''Grek szuka Greczynki'' (''Grieche sucht Griechin - Eine
* ''[[Kraksa (opowiadanie)|Kraksa]]'' (''Die Panne'', 1956)
* ''[[Obietnica (powieść)|Obietnica]]'' (''Das Versprechen. Requiem auf den Kriminalroman'')(1958)
|