Plama gorąca: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 38 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q105131
Dominiol (dyskusja | edycje)
półpauza
Linia 2:
[[Plik:Hotspots.jpg|right|thumb|350px|Plamy gorąca.]]
[[Plik:Hawaii hotspot.jpg|right|thumb|300px|Mapa Grzbietu Hawajskiego]]
'''Plama gorąca''' (punkt gorąca, pióropusz gorąca) - przejaw [[wulkanizm]]u niezwiązanego z obecnością granic [[Płyta tektoniczna|płyt litosfery]], jak jedna z teorii przypuszcza, wynikający z obecności w górnym [[płaszcz ziemski|płaszczu]] stref o anormalnie wysokiej [[temperatura|temperaturze]], ale o niewielkim zasięgu, tzw. [[pióropusz płaszcza|pióropusza płaszcza]]. Powoduje to przetapianie wyżejległej [[skorupa ziemska|skorupy]], generowanie ognisk [[magma|magmy]] i powstawanie [[wulkan]]u. Fakt istnienia [[pióropusz płaszcza|pióropuszy płaszcza]] jest ciągle przedmiotem dyskusji wśród geologów.
 
Przykładem aktywności plamy gorąca jest łańcuch [[Hawaje (archipelag)|Hawajów]], stanowiących kulminację [[Grzbiet Hawajski|Grzbietu Hawajskiego]]. Jego kontynuacją jest [[Grzbiet Cesarski]]. Powstanie tych form wiąże się z przesuwaniem się [[płyta pacyficzna|płyty pacyficznej]] ponad stale aktywną plamą gorąca. Widoczne na [[mapa]]ch załamanie pomiędzy obu grzbietami sugeruje, że około 47 mln lat temu płyta pacyficzna zmieniła kierunek ruchu. Jednak istnieją również alternatywne teorie, łącznie z taką, że plamy gorąca nie są stacjonarne w czasie i, podobnie jak ruch płyt litosfery, możliwy jest też ruch samych plam. Dane geologiczne nie dają na razie pełnego wyjaśnienia genezy plam gorąca. Struktura płaszcza pod plamami gorąca również jest przedmiotem dywagacji; teorię wielkoskalowej konwekcji w płaszczu i istnienie warstw przemian fazowych skał trudno jest połączyć z kanonicznym obrazem pióropuszy przecinających płaszcz pionowo.