Józef Korczak: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Józef Korczak
|imię i nazwisko org =
|pseudonim = Piotr<ref>Panteon Polski Nr 41, Lwów, Luty 1928, str. 10.</ref>
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Józef Korczak około 1915a.jpg
|opis grafiki =
|stopień grafika = PL Epolet por.svg
|stopień = [[Porucznik]]
Linia 14:
|miejsce śmierci = Michniszki
|lata służby = od 1915 (regularne oddziały)
|siły zbrojne =
|jednostki =
|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]], <br />[[wojna polsko-bolszewicka]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|KN|KNM}} {{order|VM|KS}}
|commons =
}}
[[Plik:KorczakStanislawJozef1916.jpg|thumb|240px|[[Stanisław Korczak]] (z lewej) w [[1 Pułk Ułanów Legionów Polskich|1. Pułku Ułanów Legionów Polskich]] i Józef Korczak w VI batalionie I Brygady. Zdjęcie prawdopodobnie z późnej jesieni 1915 (Ze zbiorów rodzinnych)]]
Linia 29:
== Życiorys ==
Urodzony we wsi Dąbrówka w [[Powiat janowski|powiecie janowskim]] ziemi lubelskiej, w niezamożnej rodzinie chłopskiej, syn Jana i Rozalii (odznaczonej [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]] za działalność w POW<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19371780294 Monitor Polski z 1937 nr 178 poz. 294])</ref>). Do szkoły chodził w Siedlcach i [[I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Lublinie|Prywatnej Szkoły Filologicznej im. Staszica w Lublinie]].
W roku [[1910]] wstąpił do wpływowej w tym czasie Organizacji Młodzieży Narodowej, a w 1913 do [[Związek Strzelecki "Strzelec"|Związku Strzeleckiego]]. W momencie wybuchu wojny był uczniem klasy maturalnej gimnazjum im. Staszica w [[Lublin]]ie. W nieznanych okolicznościach przejściowo został aresztowany 2 grudnia 1912 i więziony w [[Lublin]]ie do początku 1913.
 
=== Lotny Oddział Wojsk Polskich ===
Tuż przed przystąpieniem do egzaminu maturalnego, w listopadzie 1914 zaproponowano mu wstąpienie do tworzonego detaszowego oddziału [[I Brygada Legionów Polskich|I Brygady Legionów Polskich]], który rozpoczynał akcje dywersyjne i terrorystyczne na tyłach armii rosyjskiej, występując pod nazwą [[Oddział Lotny Wojsk Polskich|Lotnego Oddziału Wojsk Polskich]]. Komendantem oddziału został [[Jan Bielawski]] "Mikita", jego zastępcą [[Józef Kobiałko]] "Walek". Pierwszymi członkami oddziału oprócz najmłodszego Korczak byli: [[Kazimierz Bagiński]] "Florek", [[Stanisław Jarecki (wojewoda)|Stanisław Jarecki]] "Jarosław", [[Tadeusz Szturm de Sztrem]] "Mały", [[Tadeusz Herfurt]] "Armak", a nieco później [[Adam Landy]] "Niedzielski" – wszyscy członkowie [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]].
Już po pierwszych akcjach (8 grudnia 1914 w [[Bełżyce|Bełżycach]] – konfiskata na poczcie i urzędzie gminy ponad 2 tysięcy rubli i zniszczenie list poborowych, koniec grudnia pod [[Tłuszcz (powiat wołomiński)|Tłuszczem]] – wysadzenie torów kolejowych, luty 1915 w [[Łęczna|Łęcznej]]) Korczak stał się niebawem jednym z najczynniejszych jego żołnierzy, ujawniając odwagę osobistą i determinację. Zyskał tak duży autorytet, że na akcję przeprowadzoną w maju [[1915]] roku w fortach Brześcia pod jego dowództwem poszli m.in. [[Tadeusz Józef Żuliński|Tadeusz Żuliński]] "Roman" (komendant naczelny POW) i [[Józef Kobiałko]] (komendant Centralnego Oddziału Lotnego POW). W wielu akcjach brał także udział młodszy brat Józefa [[Stanisław Korczak]].
 
Linia 40:
W czasie służby w Oddziale Lotnym i w [[I Brygada Legionów Polskich|I Brygadzie]] zetknął się ze środowiskiem członków byłej [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS)]] z lat rewolucji 1905-1907 i pod ich wpływem wstąpił do PPS. W kwietniu [[1917]] r. kierownictwo organizującego się Pogotowia Bojowego PPS wyreklamowało Korczaka z [[Polska Organizacja Wojskowa|POW]] i powołało go do składu Wydziału Pogotowia. W okresie powstawania Pogotowia, na tle współpracy z [[Polska Organizacja Wojskowa|POW]] dochodziło do sporów z Centralnym Komitetem Robotniczym PPS, co m.in. spowodowało postawienie Korczaka i Fabierkiewicza pod sąd partyjny za prowadzenie rozmów z [[Polska Organizacja Wojskowa|POW]] bez wiedzy i zgody kierownictwa PPS.
 
W pogotowiu Korczak, od stycznia 1918 pełnił funkcje szefa sztabu, a faktycznie dowódcy Pogotowia. Działał jako organizator i kierownik ważniejszych akcji bojowych w latach 1917-1918 m.in. dowodził akcją [[EkspropriacjaWywłaszczenie (prawo)|ekspropriacyjną]] pod [[Radzymin]]em w 1917, gdzie zdobyto 100 tys.marek., w lutym 1918 w celu ułatwienia zorganizowania strajku powszechnego w Warszawie, dokonał wysadzenia transformatora na [[Wola (Warszawa)|Woli w Warszawie]] unieruchamiając komunikacje tramwajową w mieście, zaś latem i jesienią 1918 kierował przygotowaniami do zamachu dr Ericha Schultze, naczelnika niemieckiej policji politycznej w Warszawie (osobiście uczestniczył w jednym nieudanym zamachu we wrześniu 1918 r.). Jak wspominał w 1938 r. [[Tadeusz Szturm de Sztrem]]:{{cytat|Nie czas dziś jeszcze na ocenę roli, jaką była udziałem poszczególnych członków Pogotowia w poszczególnych w przełomowych latach 1917-1918. Gdy jednak w przyszłości sięgnie historyk do dziejów tej organizacji napotka wśród imion twórców i kierowników Pogotowia przede wszystkim imię Józefa Korczaka - "Piotra", który był żywym świadectwem tego, że w nowym pokoleniu rewolucjonistów odrodziły się chlubne tradycje bohaterskiej Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej z czasów rewolucji 1905-7. Bo właśnie Józef Korczak przykładem osobistym, swoją wielką prostotą, swoim spokojem w obliczu niebezpieczeństwa pociągał za sobą młodszych towarzyszy, by tam gdzie trzeba gotowi byli oddać swe życie za sprawę<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Szturm de Sztrem |imię=Tadeusz |autor link=Tadeusz Szturm de Sztrem |tytuł=Józef Korczak - "Piotr" |wydawca="Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce nr 4(16) |miejsce=Warszawa |rok=1938 |strony=231}}</ref>}}
 
13 listopada 1918 w trakcie demonstracji [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]] na rzecz wsparcia rządu [[Ignacy Daszyński|Ignacego Daszyńskiego]], obok: [[Mieczysław Mańkowski|Mieczysława Mańkowskiego]], [[Antoni Purtal|Antoniego Purtala]], Karola Andersa, Haliny Chełmickiej, [[Zygmunt Zaremba|Zygmunta Zaremby]] i [[Tadeusz Szturm de Sztrem|Tadeusza Szturm de Sztrema]] znalazł się w delegacji, która za zgodą [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] zawiesiła czerwony sztandar [[Pogotowie Bojowe PPS|Pogotowia Bojowego PPS]] na wieży [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskiego w Warszawie]]<ref>Artur Leinwand, Tadeusz Szturm de Sztrem, PWN Warszawa 1987, s. 40</ref>
Linia 47:
 
=== Wojna polsko-bolszewicka ===
W połowie 1920 zgłosił się do frontowej służby w 201 pułku piechoty, w którym objął dowództwo plutonu. Wraz z pułkiem brał udział w zajęciu przez oddział generała [[Lucjan Żeligowski|Lucjana Żeligowskiego]] [[Wilno|Wilna]], a potem jako dowódca kompanii, w walkach na froncie litewsko-polskim. Dnia [[18 października]] [[1920]] r. poległ pod Michniszkami w pobliżu [[Troki|Nowych Trok]] w ziemi wileńskiej. Był odznaczony pośmiertnie [[Order Virtuti Militari|Orderem Virtuti Militari V kl.]] i 19 grudnia 1930 r. [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19303000423 Monitor Polski z 1930 r. Nr 300, poz. 423]</ref>. Ciało Józefa Korczaka zostało przetransportowane do Warszawy i złożone najpierw na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu wojskowym na Powązkach]], a 29 października [[1920]] roku przeniesione na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Cmentarz cywilny na Powązkach]].
 
Józef Korczak był towarzyszem i przyjacielem m.in. [[Tadeusz Hołówko|Tadeusza Hołówki]], [[Andrzej Strug|Andrzeja Struga]], [[Adam Koc|Adama Koca]], [[Tadeusz Szturm de Sztrem|Tadeusza Szturm de Sztrema]] .
Linia 68:
 
{{DEFAULTSORT:Korczak, Józef}}
 
[[Kategoria:Pisarze Młodej Polski]]
[[Kategoria:Polscy poeci]]