Rijeka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mateusz.bot (dyskusja | edycje)
m Bot zmienia wywołania szablonów {{wzrost}}, {{spadek}} i {{stagnacja}} + dr. poprawki
drobne redakcyjne
Linia 34:
|www = http://www.rijeka.hr
}}
[[Plik:GradskitoranjRijeka.jpg|thumb|250px242px|Rijeka, wieża zegarowa]]
[[Plik:HNK.JPG|thumb|250px242px|HNK Ivana pl. Zajca]]
'''Rijeka''' ([[język chorwacki|chorw.]] „rzeka”; [[język włoski|wł.]] ''Fiume'' - „rzeka”, [[język niemiecki|niem.]] ''St. Veit am Flaum'', także ''Pflaum'') – miasto w północno-zachodniej [[Chorwacja|Chorwacji]], nad [[Zatoka Rijecka|Zatoką Rijecką]] [[Morze Adriatyckie|Morza Adriatyckiego]]. Leży na wzgórzach u podnóża masywu [[Park Narodowy Risnjak|Risnjak]]. Liczy 128 tys. mieszkańców<ref name="ludność">{{cytuj stronę|url=http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/htm/H11_Zup31_3735.html|tytuł=POPISANE OSOBE, KUĆANSTVA I STAMBENE JEDINICE, PRVI REZULTATI POPISA 2011.|język=hr|data dostępu=2012-05-16}}</ref>. Stolica i największe miasto [[Primorsko-goranska županija|Primorsko-goranskiej županiji]].
 
Linia 70:
 
== Historia ==
Największe znaczenie i świetność miasto przeżywało w [[Średniowiecze|średniowieczu]] – dogodne położenie sprzyjało bogaceniu się na handlu, wysokie mury chroniły przed najeźdźcami. Rijeka należała początkowo do Chorwacji, następnie przeszła we władanie [[Węgry|węgierskie]], a w XV wieku pod rządy [[Habsburgowie|Habsburgów]]. W 1723 proklamowana "wolnym portem". W XIX wieku rozwój gospodarczy; od 1870 samodzielna jednostka administracyjna wchodząca w skład [[Kraje Korony Świętego Stefana|Krajów Korony Świętego Stefana]] – węgierskiej części dualistycznych [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]].
 
Początkowo po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] miasto stało się przedmiotem sporów pomiędzy [[Włochy|Włochami]] a nowo powstałym [[Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców|Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców]]. W czasie negocjacji dotyczących przyszłości Rijeki miasto zajął włoski awanturnik [[Gabriele d'Annunzio]] (1919) i proklamował objęcie władzy na tym obszarze ([[Regencja Carnaro]]).
 
W 1920 Włochy ioraz Królestwo SHS porozumiały się i powstało [[Wolne Miasto Rijeka|Wolne Miasto Rijeka (Fiume)]], jednak w 1924 uległo ono podziałowi – większość terytorium i samo miasto zostało przyłączone do Królestwa Włoch. Granica pomiędzy Rijeką a miejscowością [[Sušak]] biegła jak dawna granica pomiędzy terytorium Rijeki i [[Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji|Królestwem Chorwacji]] (autonomicznym regionem w węgierskiej części Austro-Węgier).
 
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w 1947 miasto oficjalnie zostało przyłączone do Jugosławii.
 
== Zabytki ==