Powstanie węgierskie (1848–1849): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
infobox, -niepotrzebne grafiki |
|||
Linia 1:
{{Wojna infobox
|epoka = nowożytność
|nazwa = Powstanie węgierskie
|konflikt = [[Wiosna Ludów]]
|grafika = Sybin 1849.JPG
[[Plik:Capitulaton of Hungarian Army at Világos 1849.png|thumb|166px|<center>Kapitulacja wojsk węgierskich pod [[Világos]] w [[1849]]]]▼
|data = 15 marca 1948 - 4 października 1849
|miejsce = Węgry
|wynik = stłumienie powstania
|przyczyna = węgierskie dążenia niepodległościowe<br /> rewolucyjne nastroje w Europie w czasie Wiosny Ludów<br /> zamieszanie w Cesarstwie Austriackim wskutek wystąpień ludności
|terytorium =
|strona1 = {{Flaga|HUN}} [[Królewskie Węgry|Węgry]]<br /> {{Flaga|POL}} Legion Polski
|strona2 = {{Państwo|AUT|1804}}<br /> {{Państwo|RUS}}<br /> {{Państwo|SRB|1815}}
|dowódca1 = {{Flaga|HUN}} [[Lajos Kossuth]]<br /> {{Flaga|POL}} [[Józef Bem]]
|dowódca2 = {{Flaga|AUT|1804}} [[Franciszek Józef]]<br /> {{Flaga|RUS}} [[Iwan Paskiewicz]]
|siły1 =
|siły2 =
|straty1 =
|straty2 =
|commons =
}}
'''Powstanie węgierskie''' ([[1848]]–[[1849]]) – wybuchło [[15 marca]] 1848 w [[Peszt|Peszcie]], pod wpływem wiadomości o [[rewolucja]]ch w [[Paryż]]u ([[22 lutego]] – [[24 lutego]]) i [[Wiedeń|Wiedniu]] ([[13 marca]]), stając się częścią [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]].
Linia 18 ⟶ 33:
Cesarz Ferdynand I abdykował, a na tron wstąpił [[Franciszek Józef I|Franciszek Józef Habsburg]], który natychmiast rozpoczął działania przeciwko Węgrom. W grudniu wojska cesarskie dowodzone przez feldmarszałka Windischgrätza przekroczyły granice Węgier i sytuacja powstańców stała się dramatyczna. Na południu kraju trwały walki z powstańcami serbskimi, do [[Siedmiogród|Siedmiogrodu]] wkroczyły wojska austriackie, Windischgrätz zajął Budę, Peszt i inne miasta. Sejm węgierski oraz Komitet przeniosły się do [[Debreczyn]]a, skąd kierowano walkami. Wśród węgierskiej arystokracji i szlachty następował coraz większy rozłam. Część popierała dalszą walkę, część nawoływała do kapitulacji. Batthyány został aresztowany i rozstrzelany, a inni zwolennicy ugody udali się na [[Migracja ludności|emigrację]]. Węgrom udało się jednak zimą 1848 pokonać Austriaków w [[Siedmiogród|Siedmiogrodzie]] (gen. [[Józef Bem]]) i wiosną 1849 na nizinach węgierskich (gen. J. Damjanich i gen. Görgeya).
▲[[Plik:Capitulaton of Hungarian Army at Világos 1849.png|thumb|
W lutym 1849 naczelnym dowódcą wojsk węgierskich został mianowany gen. [[Henryk Dembiński (generał)|Henryk Dembiński]], zdymisjonowany na rzecz gen. Görgeya po przegranej [[Bitwa pod Kápolną|bitwie pod Kápolną]]. Koniec marca przyniósł powstańcom długo oczekiwaną serię zwycięstw. Pod wpływem wiadomości o zwycięstwach, ewakuowany do Debreczyna sejm ogłosił [[19 kwietnia]] niepodległość Węgier, detronizując Habsburgów. W miejsce Komitetu Obrony Narodowej powołano rząd narodowy, na czele którego stanął [[Bertalan Szemere]], głową państwa – prezydentem został Lajos Kossuth, ministrem obrony narodowej gen. [[Artur von Görgey]].
| |||