Wisznu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 4:
== Recepcja w teologii i filozofii wisznuickiej ==
Wisznu jest Bóstwem wszechobejmującym (zawierającym wszystko), określany mianem [[purusza]] lub mahapurusza, [[paramatma]] ([[Dusza (religia)|dusza]] nadrzędna), jest tym, który zawiera w sobie wszystkie
''O Ty, którego sztuka różni się od świętych pism, dwojaki w swej naturze, posiadający formę jak i bez formy; dwojaki również w mądrości: egzoterycznej, ezoterycznej, ostateczny w kresie ich obu; najmniejszy z najmniejszych i największy z największych, wszechwiedzący i przenikający duchu sztuk i mowy: niedostrzegalny, nieopisany, niepojęty, czysty, nieskończony i wieczny, bez imienia; który słyszysz bez uszu, który widzisz bez oczu, który poruszasz się bez stóp, który chwytasz bez dłoni, który znasz wszystko i sztukę nieznaną przez nikogo; wspólny ośrodku wszystkich rzeczy, w którym wszystko istnieje! Jak ogień, który choć jeden, przemienia się na wiele sposobów, tak i Ty, o Władco, którego sztuka rządzi wszystkimi zjawiskami. Twa sztuka włada odwiecznym stanem zrodzonym przez mądrość i oko wiedzy. Nie ma nic oprócz Ciebie, Władco. Nieskażona strachem, gniewem, pożądaniem, zmęczeniem czy niechęcią, sztuka Twa zarówno indywidualna jak i powszechna, niezależna i bez początku. Niepodległy konieczności, przyjmujesz formy ani bez żadnej przyczyny, ani z jakiejś przyczyny. Chwała Tobie, przenikającemu cały wszechświat, o tysiącu formach, tysiącu ramionach, wielu obliczach, wielu stopach, którego sztuką natura, rozum, świadomość, a nawet ich duchowe źródło! Patrzaj na ziemię i okaż swą przychylność. Patrzaj na nas wszystkich, bogów gotowych spełnić Twą wolę. Rozkaż tylko – my czekamy.''
Wisznu posiada
* wiedzę
* majętność
Linia 19:
Wisznu najpierw inkarnuje jako trzy ''puruszaawatary'' (ekspansje):
* [[Mahawisznu]], czyli ''Karanodakaśaji [[awatara]] (lub ''Mahawisznu'') – jako stwórca materialnych wszechświatów;
* [[Garbhodakaśaji]]
* [[Ksirodakaśaji]]
=== Energie ===
Linia 39:
* [[buława|buławę]],
* [[koncha|konchę]],
*
* [[lotos|kwiat lotosu]].
Dla przykładu [[Sankarsana]] jest reprezentowany przez buławę, konchę, kwiat lotosu, i dysk. [[Pradjumna]] natomiast jest reprezentowany przez dysk, konchę, buławę i kwiat lotosu. [[Aniruddha]] jest reprezentowany przez dysk, buławę, konchę i kwiat lotosu.
=== Reprezentacje Narajana ===
W niebie duchowym jest dwadzieścia reprezentacji [[Narajan]]a, i są one opisane w następujący sposób:
Linia 74:
Siedzibą ''Wisznu'' jest planeta (''loka'') [[Wajkuntha]].
== Rodzina i postacie powiązane ==
Jego żona to [[Lakszmi]], a ulubionym wierzchowcem ([[wahana|wahaną]]) jest olbrzymi orzeł z ludzkim tułowiem – [[Garuda]].
[[Plik:Anantavishnu.jpg|thumb|200px|Wisznu i tysiącgłowy wąż Ananta. Postacią masującą stopy bóstwu jest [[Lakszmi]].]]
Linia 83:
=== Wisznu jako Bóg jedyny ===
Później Wisznu stał się częścią [[Trimurti]] i jednym z najważniejszych bóstw [[hinduizm]]u; przez jego wyznawców – [[wisznuizm|wisznuitów]] uważany jest za Boga jedynego. W okresie [[Purany|Puran]] powstało dużo opowieści o Wisznu. Największy epos i dzieło literackie świata – ''[[Mahabharata]]'' opisuje dzieje jego ósmej inkarnacji – Kryszny (ma też inne wątki); inny wielki epos Indii – ''[[Ramajana]]'' skupie się na jego siódmym zstąpieniu- Ramie. W II wieku p.n.e. powstali [[bhagawatowie]] – wczesno-[[bhakti|bhaktyjski]] odłam wisznuicki oraz [[pańczaratrowie]] – inna szkoła wisznuicka. Od ósmego wieku n.e. rozwijało się intensywnie wisznuickie bhakti jako religijność emocjonalna. W ósmym wieku wielkimi przedstawicielami tego było dwunastu ''[[alwar (wisznuizm)|alwarów]]'' – świętych-śpiewaków-poetów tworzący dewocyjną poezję radośnie czczącą Wisznu oraz opisującą emocjonalny związek [[bhakta|bhakty]] z nim. Ruch Wisznu-bhakti kwitł w średniowieczu we wielu częściach Indii i otrzymał podbudowę filozoficzno-teologiczną, a to za sprawą wybitnych myślicieli takich jak [[Ramanudźa]], [[Madhwa Anandatirtha|Madhwa]], [[Wallabha]], [[Nimbarka Bhaskara|Nimbarka]], [[Ćajtanja Mahaprabhu]]. Obecnie odgrywa bardzo ważną rolę w życie Hindusów i rozwija się we wielu innych krajach, w tym na Zachodzie.
== Awatary ==
Linia 91:
Liczba awatarów Wisznu bywa podawana różnie:
* sześć inkarnacji Wisznu
|nazwisko= Nakamura |imię= Hajime |autor link= |inni= Philip P. Wiener (red.) , Maciej Kanert i Wisława Szkudlarczyk-Brkić (tł.)
|tytuł= Systemy myślenia ludów Wschodu : Indie, Chiny, Tybet, Japonia
Linia 112:
Często wielbiony jest w formie któregoś z nich.
=== 10 awatarów Wisznu ===
* [[Matsja]], ryba; uratował w tej postaci świat przed potopem
* [[Kurma]], żółw; kontynuował dzieło swego poprzednika
Linia 119:
* [[Wamana]], [[bramin]], karzeł, robiąc stopą dziurę w okrywie Wszechświata - [[Brahmanda|Brahmandzie]] - stworzył rzekę Ganges
* [[Paraśurama]], Rama z toporem
* [[Rama (
* [[Kryszna]] – najważniejszy awatara Wisznu. Żył na wsi jako pasterz krów, potem został władcą miasta [[Dwarka|Dwaraka]]. Pomagał [[Pandawowie|Pandawom]] w [[wojna Kurukszetra|wojnie Kurukszetra]] (choć sam nie brał w niej udziału), wygłosił ''[[Bhagawadgita|Bhagawadgitę]]'' (jeden z najważniejszych świętych tekstów hinduizmu), uratował wielu ludzi przed negatywnymi energiami [[Kalijuga|kalijugi]], czyli ery najgorszego upadku moralnego.
* [[Budda]] (zwany "Zwodzicielem"). Istnieje spór co do misji jaką odegrał/miał odegrać, według niektórych interpretacji{{według kogo}} jego rolą było zakazanie ofiar ze zwierząt i wypróbowanie siły wiary w Boga), lub awatarą był [[Balarama]] (brat Kryszny). Większość hinduistów uważa, że dziewiątym awatarą był nie Balarama, lecz Budda.
* [[Kalkin]] ("wieczność" lub "czas" lub "niszczyciel wszelkiej niegodziwości"), który oczekiwany jest pod koniec [[Kalijuga|kalijugi]] – obecnie trwającej epoki. Wyobrażany jako jeździec na białym koniu, ma zniszczyć zło, i doprowadzić nas do [[Kritajuga|kritajugi]] (ery najwyższej moralności). Część hinduistów uważa, że ta inkarnacja już nastąpiła.
=== Jezus ===
Również postać Jezusa bywa wskazywana przez niektóre szkoły jako awatara Wisznu<ref>{{cytuj książkę
|nazwisko= Ellinger|imię= Herbert|autor link= |inni= Gezegorz Sowiński (tł.)|tytuł= Hinduizm
| |||