Wędrówki ptaków: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Bar-tailed Godwit migration.jpg|thumb|250px|Trasy migracyjne śledzonych satelitarne [[szlamnikSzlamnik zwyczajny|szlamników]]ów, najwytrwalszych wędrujących ptaków]]

* pogodowe (np. u [[jerzykJerzyk zwyczajny|jerzyków]]ów).

Takie wędrówki noszą miano [[koczowanie|koczowania]]. Specyficznym typem wędrówki jest [[inwazja]], występująca nieregularnie u ptaków, które są [[monofagMonofagizm|monofagami]]ami.

Lecąc, ptaki lądowe potrafią pokonywać dystanse ok. 3000 km, a siewkowe najczęściej do 4000 km<ref name = "Gill">{{cytuj książkę |nazwisko=Gill |imię=Frank |rok=1995 |tytuł=Ornithology |wydawca=WH Freeman and Co |miejsce=New York |isbn=0-7167-2415-4}}</ref>, chociaż [[Szlamnik zwyczajny|szlamnik]] zdolny jest do nieustannego lotu sięgającego aż do 10 200 km<ref>[http://www.birdlife.org/news/news/2007/04/bar-tailed_godwit_journey.html Long-distance Godwit sets new record], w: ''BirdLife International'', 05-04-2007. Dostęp 13 grudnia 2007]. {{Lang|en}}</ref>. Również ptaki morskie udają się w dalekie wędrówki. Najdalszą roczną migrację przypisuje się [[burzyk szary|burzykowi szaremu]], który gnieździ się w Nowej Zelandii i w Chile, a lato spędza na półkuli północnej, żerując na Oceanie Spokojnym u wybrzeży Japonii, Alaski i Kalifornii. Jego roczna wędrówka wynosi ok. 64 000 km<ref>{{Lang|en}} Shaffer, Scott A.; Yann Tremblay, Henri Weimerskirch et als (2006). "Migratory shearwaters integrate oceanic resources across the Pacific Ocean in an endless summer". Proceedings of the National Academy of Sciences 103 (34): 12799–802. doi:10.1073/pnas.0603715103. PMID 16908846.</ref>.

Część gatunków podejmuje krótsze wędrówki, migrując jedynie, aby uniknąć złych warunków pogodowych i niedostatecznej podaży pokarmu. Do takich koczujących gatunków należy [[Jemiołuszka zwyczajna|jemiołuszka]], która może pojawić się w pewnych obszarach w jednym roku, i nie pojawić się tam w następnym. Istnieją gatunki, których osobniki z regionów bardziej wyeksponowanych na niskie temperatury wędrują na krótkie dystanse, dołączając do osobników tego samego gatunku, bytujących w bardziej dogodnych klimatycznie regionach.

Są również gatunki, u których jedynie część populacji migruje – najczęściej są to samice i niedominujące samce<ref>{{Lang|en}} Nilsson, Anna L. K.; Thomas Alerstam, and Jan-Åke Nilsson (2006). [http://findarticlesconnection.ebscohost.com/pc/articles/mi_qa3793/is_20060421164594/ai_n16410121do-partial-regular-migrants-differ-their-responses-weather Do partial and regular migrants differ in their responses to weather?], w: ''The Auk'' 123 (2): 537–47.  doi:10.1642/0004-8038(2006)123[537:DPARMD]2.0.CO;2.</ref>. W niektórych regionach takie migracje części populacji mogą zachodzić na dużą skalę – w Australii badania wykazały, że 44% gatunków niewróblowatych oraz 32% wróblowatych to ptaki, których populacje częściowo migrują<ref>{{Lang|en}} Chan, Ken (2001). "Partial migration in Australian landbirds: a review". Emu 101 (4): 281–92. doi:10.1071/MU00034.</ref>.

Zdolność ptaków do powrotu w dokładnie te same miejsca po długodystansowych wędrówkach jest znana dzięki eksperymentowi, który został przeprowadzony w latach 50. XX w. – wypuszczony w [[Boston]]ie ([[Stany Zjednoczone|USA]]-[[Massachusetts]]) osobnik [[burzykBurzyk popielatypółnocny|burzyka popielatego]] powrócił do swojej kolonii w [[Skomer]] ([[Wielka Brytania]]-[[Walia]]) w przeciągu 13 dni, pokonując dystans 5150 km<ref>{{Lang|en}} Matthews, G. V. T. (1953): [http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/30/3/370 Navigation in the Manx Shearwater], w: ''Journal of Experimental Biology'' 30 (2): 370–96.</ref>.

* '''osiadłe''' – ptaki, które przez cały rok przebywają w swoich terytoriach, gdzie się gnieżdżą, wyprowadzają lęgi i zimują. W związku z koniecznością zdobywania pożywienia niekiedy odbywają w okresie jesienno-zimowym lokalne wędrówki, po czym powracają na swe lęgowiska. Do tej grupy ptaków zaliczamy m.in. [[dzięciołowate|dzięcioły]], większość [[sowy|sów]], [[trznadelTrznadle|trznadla]], [[dzwoniec zwyczajny|dzwońca]], [[sroka zwyczajna|srokę]], [[kuropatwa|kuropatwę]], [[cietrzew]]ia, [[głuszec|głuszca]], [[jarząbek|jarząbka]].

* '''wędrowne''' – ptaki, które wiosną i jesienią odbywają wędrówki pomiędzy lęgowiskami a zimowiskami. Przyczyną migracji jest niedostępność pokarmu w okresie zimowym. Ptaki mogą wędrować na krótkich dystansach, np. z północnej do zachodniej Europy (m.in. [[Skowronki|skowronek]], [[Czajka zwyczajna|czajka]], [[rudzik (ptak)|rudzik]]) lub na długich dystansach, np. z Europy do Afryki (m.in. [[bocian biały]], [[Jaskółki (podrodzina)|jaskółki]], [[Jerzyk zwyczajny|jerzyk]], [[Wilgi|wilga]]).

* '''koczujące''' – ptaki, które w okresie zimowym przemieszczają się do obszarów z większą ilością pokarmu, koczując w danym miejscu do czasu wyczerpania zasobów pokarmowych, a potem lecąc dalej. Wędrówki takie często odbywane są w stadach i nie mają określonego kierunku. Gatunkami koczującymi są np. [[Jemiołuszka zwyczajna|jemiołuszka]], [[Sosnówka (ptak)|sikora sosnówka]].

* '''lęgowe''' – ptaki, które przylatują na wiosnę w celu odbycia lęgów, a jesienią odlatują na zimowiska. W Polsce są to np. [[Kos zwyczajny|kos]], [[kowalik zwyczajny|kowalik]], [[derkacz]], [[myszołów zwyczajny|myszołów]].

* '''przelotne''' – ptaki, które przez dany obszar przelatują podczas wiosennych lub jesiennych wędrówek, niekiedy zatrzymując się na krótko, by żerować. W Polsce są to np. [[gęś białoczelna]], [[Górniczek zwyczajny|górniczek]], [[siewnica]].

* '''zalatujące''' – ptaki, które pojawiają się na danym obszarze sporadycznie. Dla Polski są to np. [[Warzęcha zwyczajna|warzęcha]], [[mewa blada]], [[zaroślówka]].

* [[Bariera geograficzna|bariera wędrówkowa]]

{{linkLink FA|he}}

{{linkLink GA|uk}}