Wikipedia

Historia rozszerzeń wspólnot europejskich i Unii Europejskiej: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
skas. błędnie użyte kropki, skas. informacja o Norwegii z tabeli – skoro nie wstąpiła, to nie powinna być wymieniana
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Flag of Europe.svg|thumb|upright|[[Flaga europejska|Flaga Unii Europejskiej]]]]
[[Plik:UE 2007.PNG|thumb|[[Unia Europejska]] w 2007]]
{{Życie w UE}}▼
[[Plik:EUenl-EU6.png|thumb|[[1952]] – [[1958|58]] – państwa założycielskie: [[Belgia]], [[Francja]], [[Holandia]], [[Luksemburg]], [[Niemcy|RFN]], [[Włochy]]]]▼
Rozszerzanie '''najpierw [[Wspólnoty Europejskie|Wspólnot Europejskich]]''', a '''od [[1992]] roku [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]''' jest zjawiskiem dynamicznym, nieustannie trwającym. Do powołanej [[1 stycznia]] [[1958]] roku na podstawie [[Traktaty rzymskie|traktatów rzymskich]] Wspólnoty dołączały kolejne państwa [[Europa|Europy]]. Pierwszy etap rozszerzania Wspólnoty Europejskiej miał miejsce w [[1973]] r. i objął [[Dania|Danię]], [[Irlandia|Irlandię]] oraz [[wielka Brytania|Wielką Brytanię]]. Podczas drugiego rozszerzenia, w [[1981]] r. do Wspólnoty dołączyła [[Grecja]], podczas trzeciego w [[1986]] r. [[Hiszpania]] i [[Portugalia]]. Z chwilą podpisania przez dotychczasowe kraje członkowskie [[Traktat z Maastricht|Traktatu o Unii Europejskiej]] kolejne państwa wstępowały już do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. W [[1995]] r. dołączyły [[Austria]], [[Finlandia]] i [[Szwecja]].▼
[[Plik:EUenl-EU9.png|thumb|[[1973]] – pierwsze rozszerzenie: [[Dania]], [[Irlandia]], [[Wielka Brytania]]]]▼
[[Plik:EUenl-EU10.png|thumb|[[1981]] – drugie rozszerzenie: [[Grecja]]]]▼
[[Plik:EUenl-EU12.png|thumb|[[1986]] – trzecie rozszerzenie: [[Hiszpania]] i [[Portugalia]], [[Grenlandia]] odchodzi]]▼
[[Plik:EUenl-EU15.png|thumb|[[1995]] – czwarte rozszerzenie: [[Austria]], [[Finlandia]], [[Szwecja]]]]▼
[[Plik:EUenl-EU25.png|thumb|[[2004]] – piąte rozszerzenie, część I: [[Cypr (państwo)|Cypr]], [[Czechy]], [[Estonia]], [[Litwa]], [[Łotwa]], [[Malta]], [[Polska]], [[Słowacja]], [[Słowenia]], [[Węgry]]]]▼
[[Plik:EUenl-EU27.png|thumb|[[2007]] – piąte rozszerzenie, część II: [[Bułgaria]], [[Rumunia]]]]▼
▲Rozszerzanie '''najpierw [[Wspólnoty Europejskie|Wspólnot Europejskich]]''', a '''od [[1992]] roku [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]''' jest zjawiskiem dynamicznym, nieustannie trwającym. Do powołanej [[1 stycznia]] [[1958]] roku na podstawie [[Traktaty rzymskie|traktatów rzymskich]] Wspólnoty dołączały kolejne państwa [[Europa|Europy]]. Pierwszy etap rozszerzania Wspólnoty Europejskiej miał miejsce w [[1973]] r. i objął [[Dania|Danię]], [[Irlandia|Irlandię]] oraz [[wielka Brytania|Wielką Brytanię]]. Podczas drugiego rozszerzenia, w [[1981]] r. do Wspólnoty dołączyła [[Grecja]], podczas trzeciego w [[1986]] r. [[Hiszpania]] i [[Portugalia]]. Z chwilą podpisania przez dotychczasowe kraje członkowskie [[Traktat z Maastricht|Traktatu o Unii Europejskiej]] kolejne państwa wstępowały już do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. W [[1995]] r. dołączyły [[Austria]], [[Finlandia]] i [[Szwecja]].
 
Aby dołączyć do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], państwo musi spełnić gospodarcze i polityczne warunki, tzw. [[kryteria kopenhaskie]]. Wymagają one demokratycznego rządu, rządów prawa itp. Jak napisano w [[traktat z Maastricht|traktacie z Maastricht]], każdy kraj członkowski oraz [[Parlament Europejski]] muszą zgodzić się na każde planowane rozszerzenie wspólnoty. W historii np. Norwedzy dwukrotnie w 1972 i 1994 sprzeciwili się akcesji i do tej pory do niej nie doszło<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Norwegian_European_Union_membership_referendum,_1994.</ref>.
 
Podstawą prawną polityki rozszerzenia Unii Europejskiej jest artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi, że każde państwo europejskie, które szanuje wartości UE, o których mowa w artykule 2 Traktatu oraz zobowiązuje się do wspierania ich, może się ubiegać członkiem Unii.
 
W historii [[Unia Europejska|UE]] mówi się o pięciu rozszerzeniach, z których największe miało miejsce [[1 maja]] [[2004]], gdy do wspólnoty dołączyło dziesięć państw: [[Cypr (państwo)|Cypr]], [[Czechy]], [[Estonia]], [[Litwa]], [[Łotwa]], [[Malta]], [[Polska]], [[Słowacja]], [[Słowenia]] i [[Węgry]].
 
Po kolejnym rozszerzeniu w roku [[2007]], liczba członków Unii Europejskiej wzrosła do 27 – do wspólnoty dołączyły [[Rumunia]] i [[Bułgaria]]. Trwają także negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerzeń jest często nazywany ''integracją europejską''. Jednakże, terminu tego używa się również w odniesieniu do zacieśniania współpracy między państwami należącymi do UE.
 
== Historia rozszerzeń ==
{{osobnyOsobny artykuł|Historia Unii Europejskiej}}
{| border="2" cellspacing="2" cellpadding="5" rules="all" style="margin:1em 1em 1em 0; border:solid 1px #AAAAAA; border-collapse:collapse; background-color:#F9F9F9; font-size:95%; empty-cells:show;width:70100%"
!Rok
!Dzień/Miesiąc
!Wydarzenie
|-
|<center>[[1950]]</center>
|<center>[[9 maja]]</center>
|francuski minister spraw zagranicznych [[Robert Schuman]] zaprezentował swoją propozycję zjednoczenia Europy znaną jako [[plan Schumana]] – wydarzenie to uważa się za początek tego, co dziś nazywamy integracją europejską, która ostatecznie doprowadziła do utworzenia [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]
|-
|<center>[[1952]]
|<center>[[23 lipca]]</center>
|na mocy [[Traktat paryski (1951)|traktatu paryskiego]] powołana została [[Europejska Wspólnota Węgla i Stali]] (EWWiS). Krajami założycielskimi były: [[Belgia]], [[Francja]], [[Holandia]], [[Luksemburg]], [[Niemcy|Republika Federalna Niemiec]] oraz [[Włochy]]
|-
|<center>[[1958]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|na mocy [[Traktaty rzymskie|traktatów rzymskich]] kraje [[Europejska Wspólnota Węgla i Stali|EWWiS]] założyły [[Wspólnota Europejska|Europejską Wspólnotę Gospodarczą]] (EWG), przekształconą później we [[Wspólnota Europejska|Wspólnotę Europejską]] (WE), oraz [[Europejska Wspólnota Energii Atomowej|Europejską Wspólnotę Energii Atomowej]] (Euratom)
|-
|<center>[[1973]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|pierwsze rozszerzenie – [[Wielka Brytania]], [[Dania]] i [[Irlandia]] dołączyły do [[Wspólnota Europejska|WE]]
|-
|<center>[[1981]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|drugie rozszerzenie – [[Grecja]] dołączyła do [[Wspólnota Europejska|WE]]
|-
|<center>[[1985]]
|<center>[[1 lutego]]</center>
|samorządna od [[1979]] roku [[Grenlandia]] opuściła [[Wspólnota Europejska|WE]]
|-
|<center>[[1986]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|trzecie rozszerzenie – [[Hiszpania]] i [[Portugalia]] dołączyły do [[Wspólnota Europejska|WE]]
|-
|<center>[[1990]]
|<center>[[3 października]]</center>
|[[zjednoczenie Niemiec]] – ziemie byłej [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] zostały włączone do [[Niemcy|RFN]]
|-
|<center>[[1993]]
|<center>[[1 listopada]]</center>
|'''formalne powstanie [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]'''
|-
|<center>[[1995]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|czwarte rozszerzenie – [[Austria]], [[Finlandia]] oraz [[Szwecja]] dołączają do [[Unia Europejska|UE]]. W [[Norwegia|Norwegii]] i [[Szwajcaria|Szwajcarii]] mieszkańcy opowiedzieli się przeciw członkostwu w [[Unia Europejska|UE]]
|-
|<center>[[2004]]
|<center>[[1 maja]]</center>
|piąte rozszerzenie, część pierwsza – [[Cypr (państwo)|Cypr]], [[Czechy]], [[Estonia]], [[Litwa]], [[Łotwa]], [[Malta]], [[Polska]], [[Słowacja]], [[Słowenia]] oraz [[Węgry]] dołączyły do [[Unia Europejska|UE]]
|-
|<center>[[2007]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|piąte rozszerzenie, część druga – [[Bułgaria]] i [[Rumunia]] dołączyły do [[Unia Europejska|UE]]
|-
|<center>[[2007]]
|<center>[[22 lutego]]</center>
|w wyniku podziału Gwadelupy powstały dwa osobne terytoria zależne Francji – [[Saint-Martin (terytorium)|Saint-Martin]] i [[Saint-Barthélemy]], które przestały być częścią Unii
|-
|<center>[[2009]]
|<center>[[1 grudnia]]</center>
|w dniu wejścia w życie traktatu lizbońskiego [[Saint-Martin (terytorium)|Saint-Martin]] i [[Saint-Barthélemy]] ponownie stały się częścią Unii
|-
|<center>[[2012]]
|<center>[[1 stycznia]]</center>
|[[Saint-Barthélemy]] przestało być częścią Unii
|-
|<center>''[[2013]]''
|<center>''[[1 lipca]]''</center>
|planowane jest wejście [[Chorwacja|Chorwacji]] do Unii Europejskiej
|-
|<center>''[[2014]]''
|<center>''[[1 stycznia]]''</center>
|[[Majotta]] stanie się regionem najbardziej oddalonym i jednocześnie wejdzie w skład Unii
|}
▲[[Plik:EUenl-EU6.png|thumb|[[1952]] – [[1958|58]]1952–1958 – państwa założycielskie: [[Belgia]], [[Francja]], [[Holandia]], [[Luksemburg]], [[Niemcy|RFN]], [[Włochy]]]]
 
== Etapy rozszerzania Unii Europejskiej ==
▲[[Plik:EUenl-EU9.png|thumb|[[1973]] – pierwsze rozszerzenie: [[Dania]], [[Irlandia]], [[Wielka Brytania]]]]
▲[[Plik:EUenl-EU10.png|thumb|[[1981]] – drugie rozszerzenie: [[Grecja]]]]
▲[[Plik:EUenl-EU12.png|thumb|[[1986]] – trzecie rozszerzenie: [[Hiszpania]] i [[Portugalia]], [[Grenlandia]] odchodzi]]
▲[[Plik:EUenl-EU15.png|thumb|[[1995]] – czwarte rozszerzenie: [[Austria]], [[Finlandia]], [[Szwecja]]]]
▲[[Plik:EUenl-EU25.png|thumb|[[2004]] – piąte rozszerzenie, część I: [[Cypr (państwo)|Cypr]], [[Czechy]], [[Estonia]], [[Litwa]], [[Łotwa]], [[Malta]], [[Polska]], [[Słowacja]], [[Słowenia]], [[Węgry]]]]
▲[[Plik:EUenl-EU27.png|thumb|[[2007]] – piąte rozszerzenie, część II: [[Bułgaria]], [[Rumunia]]]]
Daty złożenia wniosków akcesyjnych i przystąpienia do Wspólnoty.
{| class="wikitable sortable"
Linia 102 ⟶ 103:
|-
|{{Państwo|AUT}}
|<center>[[1989]]</center>
|<center>[[1995]]</center>
|-
|{{Państwo|BGR}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2007]]</center>
|-
|{{Państwo|HRV}}
|<center>[[2005]]</center>
|<center>[[2013]] (planowane) </center>
|-
|{{państwo|CYP}}<ref>greckaGrecka części wyspy.</ref>
|<center>[[1990]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|CZE}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|DNK}}
|<center>[[1961]], [[1967]]</center>
|<center>[[1973]]</center>
|-
|{{Państwo|EST}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|FIN}}
|<center>[[1992]]</center>
|<center>[[1995]]</center>
|-
|{{Państwo|GRC}}
|<center>[[1975]]</center>
|<center>[[1981]]</center>
|-
|{{flagaFlaga|Grenlandia}} [[Grenlandia]]<ref> weszłaWeszła do Wspólnot jako autonomiczne [[terytorium zależne]] [[Dania|Danii]], W [[1985]] wyspa wystąpiła z [[Wspólnota Europejska|Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej]] i nie jest członkiem [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].</ref>
|<center>[[1961]], [[1967]]</center>
|<center>[[1973]]</center>
|-
|{{Państwo|ESP}}
|<center>[[1977]]</center>
|<center>[[1986]]</center>
|-
|{{Państwo|IRL}}
|<center>[[1961]], [[1967]]</center>
|<center>[[1973]]</center>
|-
|{{Państwo|LTU}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|LVA}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|MKD}}
|<center>[[2005]]</center>
|<center>[[Pytanie|?]]</center>
|-
|{{Państwo|MLT}}
|<center>[[1990]]<ref>wycofanyWycofany.</ref>[[1995]]<ref>ponowniePonownie złożony.</ref></center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|MAR}}<ref>wniosekWniosek odrzucony.</ref>
|<center>[[1987]]</center>
|<center>–</center>
|-
|{{Państwo|NOR}}
|<center>[[1961]], [[1967]]</center>
|<center>–<ref>Społeczeństwo [[Norwegia|Norwegii]] odrzuciło propozycję rządu (53,3% przeciw w referendum) i nie weszła do Unii -– podobnie stało się 20 lat później, gdy rząd norweski zaproponował wejście razem z Austrią, Szwecją i Finlandią.</ref></center>
|-
|{{Państwo|DDR}}<ref>landyLandy byłej [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] przystąpiły do Wspólnoty po [[Zjednoczenie Niemiec|Zjednoczeniu Niemiec]].</ref>
|<center>–</center>
|<center>[[1990]]</center>
|-
|{{Państwo|POL}}
|<center>[[1994]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|PRT}}
|<center>[[1977]]</center>
|<center>[[1986]]</center>
|-
|{{Państwo|ROU}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2007]]</center>
|-
|{{Państwo|SVK}}
|<center>[[1995]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|SVN}}
|<center>[[1996]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|CHE}}<ref>wniosekWniosek zamrożony w związku z negatywnym wynikiem referendum w sprawie przystąpienia do [[Europejski Obszar Gospodarczy|EOG]].</ref>
|<center>[[1992]]</center>
|<center>–</center>
|-
|{{Państwo|SWE}}
|<center>[[1991]]</center>
|<center>[[1995]]</center>
|-
|{{Państwo|TUR}}
|<center>[[1987]]<ref>negocjacjeNegocjacje nie rozpoczęły się.</ref>, [[2005]]</center>
|<center>[[Pytanie|?]]</center>
|-
|{{Państwo|HUN}}
|<center>[[1994]]</center>
|<center>[[2004]]</center>
|-
|{{Państwo|GBR}}
|| <center>[[1961]], [[1967]]</center>
|<center>[[1973]]</center>
|-
|}
 
▲{{Życie w UE}}
 
== Zobacz też ==
* '''[[Państwa kandydujące do Unii Europejskiej]]'''
* [[Historia Unii Europejskiej]]▼
* [[Unia Europejska]]
* [[Polska w Unii Europejskiej]]
* [[Etapy integracji Polski z Unią Europejską]]
Linia 231 ⟶ 227:
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.ena.lu/mce.cfm Przewodnik po Unii Europejskiej] {{langLang|de|en|es|fr}}
 
[[Kategoria:Rozszerzenia Unii Europejskiej|!]]
 
▲* [[HistoriaKategoria:Rozszerzenia Unii Europejskiej| ]]
 
{{Link GA|sv}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_rozszerzeń_wspólnot_europejskich_i_Unii_Europejskiej”