Andrzej (Șaguna): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Święci prawosławni" za pomocą HotCat |
|||
Linia 15:
|miejsce urodzenia = [[Miszkolc]]
|data śmierci = 28 czerwca 1873
|miejsce śmierci = [[Sybin|Sibiu]]
|1. funkcja = metropolita Siedmiogrodu i Węgier
|1. funkcja - okres = 1864-1873
Linia 41:
|www =
}}
'''Andrzej''', imię świeckie Anastasie Șaguna (ur. 20 stycznia 1808 lub 1809 w [[Miszkolc]]u, zm. 28 czerwca 1873 w [[Sybin|Sibiu]]) - [[Rumunia|rumuński]] biskup [[prawosławie|prawosławny]], jeden z przywódców ruchu narodowego Rumunów [[Siedmiogród|siedmiogrodzkich]] w Austrii, święty prawosławny.
== Życiorys ==
=== Wczesna działalność ===
Był z pochodzenia [[Arumuni|Arumunem]]<ref name="can">[http://www.evz.ro/detalii/stiri/moise-al-ardelenilor-este-canonizat-la-sibiu-951690.html \"Moise al ardelenilor\" este canonizat la Sibiu]</ref>. Gimnazjum i świeckie studia ukończył w Peszcie. Następnie wstąpił do serbskiego seminarium duchownego prowadzonego przez [[metropolia karłowicka|metropolię karłowicką]], we [[Vršac|Vrsac]], gdzie uczył się w klasie rumuńskiej. [[Postrzyżyny mnisze|Wieczyste śluby mnisze]] złożył w 1833<ref name="ohio">[http://www.ohio.edu/chastain/rz/saguna.htm ANDREI SAGUNA]</ref>. Działał w strukturach serbskiej metropolii karłowickiej. W 1846 został pomocniczym administratorem eparchii siedmiogrodzkiej, gdzie w szczególności starał się podnieść poziom wykształcenia duchowieństwa oraz zaprowadzić porządek w cerkiewnej administracji. Szybko stał się popularny w kręgach tworzącej się inteligencji rumuńskiej, jak również zyskał uznanie władz Siedmiogrodu, które ceniły jego starania o zachowanie porządku i spokoju społecznego<ref name="ohio"/>. Dzięki temu poparciu Andrzej (
Șaguna) uzyskał nominację na biskupa siedmiogrodzkiego, chociaż na synodzie w Turdzie w grudniu 1847, który miał o niej zdecydować, zajął dopiero trzecie miejsce w głosowaniu nad najodpowiedniejszym kandydatem<ref name="ad">[http://www.historia.ro/node/7467 F. Mihai, ''Şaguna, primul mitropolit român ortodox din Ardeal'']</ref>. W lutym 1848, zgodnie z obowiązującą procedurą, nominację biskupią duchownego potwierdził cesarz. [[Chirotonia]] biskupia odbyła się w Sremskich Karlovcach 30 kwietnia 1848<ref name="ohio"/>.
Linia 52:
8 maja 1848 odegrał znaczącą rolę w czasie rumuńskiego zgromadzenia w [[Blaj]]u. Wśród rumuńskich liderów zaistniał wówczas konflikt o dalszą strategię działania - rozważano współpracę z [[Węgrzy|Węgrami]] przeciwko Austrii lub zachowanie lojalności wobec cesarza. Biskup poparł drugie stanowisko, które ostatecznie zwyciężyło na zgromadzeniu<ref name="jel">B. Jelavich, ''Historia Bałkanów. T. I: Wiek XVIII i XIX'', Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, s.316-319</ref>. Na kolejnym zgromadzeniu w dniach 15-17 maja przewodniczył obradom wspólnie z unickim biskupem [[Ioan Lemeni|Ioanem Lemenim]]. Zgromadzenie uchwaliło petycję do cesarza, w której Rumuni domagali się uznania ich języka za jeden z urzędowych języków Siedmiogrodu, oddania im proporcjonalnej do ogólnej liczby ludności rumuńskiej liczby mandatów w sejmie prowincji, wprowadzenie liberalnych reform (wolność słowa, handlu, przemysłu, publikacji, wyzwolenie chłopów). Ogłoszono zawieszenie unii z Węgrami. Wybrano stały rumuński komitet narodowy, którego przewodniczącym został biskup Andrzej<ref name="jel"/>.
W czerwcu 1848 hierarcha udał się z petycją rumuńską do Wiednia, jednak nie uzyskał poparcia dla prezentowanych postulatów. Nie chcąc rozdrażniać Węgrów, cesarz zgodził się na przyłączenie Siedmiogrodu do Węgier. Również władze węgierskie nie zgodziły się na wdrożenie w życie żądań Rumunów<ref name="jel"/>, mimo pomyślnego w pierwszej fazie przebiegu rozmów<ref name="ohio"/>. Wydarzenie to przekonało biskupa Andrzeja o tym, że rozwój narodowy Rumunów będzie możliwy tylko z poparciem cesarskim<ref name="ohio"/>. W grudniu tego samego roku przywódcy rumuńscy spotkali się ponownie, biskup Andrzej przewodniczył spotkaniu. Rumuński Komitet Narodowy nadal dążył do utworzenia rumuńskiego regionu autonomicznego, którym rządziliby wskazani przez Wiedeń urzędnicy rumuńscy. Uznał również, że [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]] stwarza zagrożenie dla interesów rumuńskich i dla ich obrony pożądana byłaby interwencja [[Rosja|rosyjska]] w Siedmiogrodzie. Biskup udał się do [[Bukareszt]]u, by ubiegać się o rosyjskie wsparcie dla rumuńskich aspiracji<ref name="jel"/>.
W 1849 ponownie udał się do Wiednia, gdzie przekonywał cesarza do koncepcji utworzenia autonomicznego królestwa rumuńskiego obejmującego, oprócz Siedmiogrodu, także [[Banat (kraina)|Banat]], [[Marmarosz|Maramures]] i [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinę]]. Idea ta również została jednak odrzucona<ref name="ohio"/>. W marcu 1849 nowy cesarz Franciszek Józef wydał konstytucję uznającą odrębność [[Wojwodina|Wojwodiny]] i Transylwanii, lecz niewychodzącą naprzeciw oczekiwaniom Rumunów<ref name="jel"/>. Mimo to rumuńscy przywódcy narodowi nadal orientowali się w swoich działaniach na Wiedeń, a biskup Andrzej pozostał czołową postacią w życiu politycznym Siedmiogrodu<ref name="jel"/>. W latach 50. XIX w. zdołał on rozwinąć sieć szkół podstawowych i średnich prowadzonych przy prawosławnych cerkwiach, odnowił rumuński Instytut Teologiczny w Sibiu, założył drukarnię i gazetę ''Telegraful Roman''<ref name="ohio"/>. Współtworzył Siedmiogrodzkie stowarzyszenie na rzecz literatury rumuńskiej i kultury ludu rumuńskiego (Asociaţia Transilvană pentru Literatura Română şi Cultura Poporului Român), powstałe w 1861<ref name="ohio"/>.
=== Ostatnie lata aktywności politycznej ===
Linia 63:
Metropolita Andrzej został kanonizowany przez [[Rumuński Kościół Prawosławny]] w 2011. Ceremonia kanonizacji odbyła się w katedrze w Sibiu pod przewodnictwem patriarchów rumuńskiego [[Daniel I (patriarcha Rumunii)|Daniela]] oraz aleksandryjskiego [[Teodor II (patriarcha Aleksandrii)|Teodora II]], z udziałem ponad 50 biskupów prawosławnych (rumuńskich i z innych Kościołów autokefalicznych), w obecności 10 tys. wiernych, w tym prezydenta Rumunii [[Traian Băsescu|Traiana Băsescu]]<ref>[http://www.gandul.info/stiri/canonizarea-lui-andrei-saguna-la-slujba-au-fost-prezenti-10-000-de-credinciosi-basescu-si-ponta-8915330 CANONIZAREA LUI ANDREI ŞAGUNA: La slujbă au fost prezenţi 10.000 de credincioşi, Băsescu şi Ponta]</ref>.
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Urodzeni w XIX wieku]]▼
[[Kategoria:Zmarli w 1873]]▼
[[Kategoria:Rumuńscy biskupi prawosławni]]
[[Kategoria:Rumuńscy politycy]]
[[Kategoria:Święci prawosławni]]
▲[[Kategoria:Urodzeni w XIX wieku]]
▲[[Kategoria:Zmarli w 1873]]
| |||