Édouard Herriot: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Édouard Herriot, de:Édouard Herriot.; zmiany kosmetyczne
m WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Édouard Herriot 01.jpg|thumb|150px|right|thumb|Édouard Herriot]]'''Édouard Herriot''' (fr. [edwaʁ ɛʁjo]; ur. [[5 lipca]] [[1872]] w [[Troyes]], zm. [[26 marca]] [[1957]] w [[Lyon]]ie) – [[Francja|francuski]] polityk partii radykalnej, trzykrotny [[premierzy Francji|premier Francji]] w latach [[1924]]-[[1925]], [[1926]] i [[1932]]. Herriot, syn oficera armii francuskiej, zdobył wykształcenie w École Normale Supérieure, którą ukończył w 1894r1894 r. Pracował w liceum w Nantes a później w Lyonie, gdzie był uznawany za poważanego uczonego i nauczyciela. Swoją długą polityczną karierę rozpoczął jako mer Lyonu, ważnego ośrodka przemysłowego [[Trzecia Republika Francuska|III Republiki]]. Funkcję tę pełnił od 1905 roku do śmierci, nie licząc okresu 1942-45, kiedy to [[Philippe Pétain]] usunął go ze stanowiska za sprzeciwianie się rządowi Vichy. Jako mer Herriot rozpoczął program odnowy Lyonu, zwiększył fundusze na pomoc socjalną oraz poprawił relacje władz miejskich z przedsiębiorcami. Te efektywne działania zapewniły mu niepodważalny prestiż, co z kolei wzmocniło jego pozycję w Partii Radykalnej. <ref>http://books.google.co.uk/books?id=6nv6XY6yJZEC&pg=PA218&dq=Edouard+Herriot+pensions&hl=en&sa=X&ei=rLghT6axKsbJhAfRpLXjBA&ved=0CFEQ6AEwBA#v=onepage&q&f=false</ref>.
 
== Międzywojnie ==
W czasie I wojny światowej Édouard Herriot pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie [[Aristide Briand|Aristide’a Brianda]]a (od grudnia 1917 do marca 1918 roku). W 1919 roku został wybrany na członka Izby Deputowanych. Dzięki wybitnym zdolnościom oratorskim został liderem Partii Radykalnej, z którą związany był przez całą swoją karierę. Po wojnie Herriot był przywódcą opozycji wobec Bloku Narodowego sformowanego w 1919 roku. Zainspirował utworzenie Kartelu Lewicy, czyli koalicji Oddziału Francuskiego Międzynarodówki Robotniczej (SFIO) i Partii Radykalno-Socjalistycznej. Sukces wyborczy Kartelu w 1924 roku umożliwił Herriotowi utworzenie swojego pierwszego gabinetu, w którym objął tekę ministra spraw zagranicznych. Wymusił ustąpienie prezydenta [[Alexandre Millerand|AlexandraAlexandre’a Milleranda]], jednego z głównych przywódców Bloku Narodowego. Jego rząd uznał de jure istnienie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Sowieckiego]], który Herriot odwiedził dwa lata wcześniej. Pod jego przywództwem Francja przyjęła [[Plan Dawesa]] i zgodziła się na wycofanie wojsk z Zagłębia Ruhry. Herriot stracił pozycję premiera w kwietniu 1925 roku a jego drugi rząd z lipca 1926 istniał tylko przez trzy dni. Jego następca, [[Raymond Poincaré]] powołał go na ministra edukacji. W czerwcu 1932 roku Herriot ponownie objął urząd premiera, lecz jego gabinet upadł pół roku później. W kolejnych latach dwukrotnie pełnił urząd wicepremiera, w 1934 w rządzie [[Gaston Doumergue|Gastona Doumergue’a]] a następnie [[Pierre Étienne Flandin|Pierre’a Étienne’a Flandina]] w latach 1934-35. W lipcu 1936 roku został mianowany przewodniczącym Izby Deputowanych, który to urząd pełnił do kapitulacji Francji w 1940 roku.<ref>Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, ISBN 0-674-07608-7.</ref>.
 
== 1940 – 1957 ==
W czasie I wojny światowej Édouard Herriot pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie [[Aristide Briand]]a (od grudnia 1917 do marca 1918 roku). W 1919 roku został wybrany na członka Izby Deputowanych. Dzięki wybitnym zdolnościom oratorskim został liderem Partii Radykalnej, z którą związany był przez całą swoją karierę. Po wojnie Herriot był przywódcą opozycji wobec Bloku Narodowego sformowanego w 1919 roku. Zainspirował utworzenie Kartelu Lewicy, czyli koalicji Oddziału Francuskiego Międzynarodówki Robotniczej (SFIO) i Partii Radykalno-Socjalistycznej. Sukces wyborczy Kartelu w 1924 roku umożliwił Herriotowi utworzenie swojego pierwszego gabinetu, w którym objął tekę ministra spraw zagranicznych. Wymusił ustąpienie prezydenta [[Alexandre Millerand|Alexandra Milleranda]], jednego z głównych przywódców Bloku Narodowego. Jego rząd uznał de jure istnienie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Sowieckiego]], który Herriot odwiedził dwa lata wcześniej. Pod jego przywództwem Francja przyjęła [[Plan Dawesa]] i zgodziła się na wycofanie wojsk z Zagłębia Ruhry. Herriot stracił pozycję premiera w kwietniu 1925 roku a jego drugi rząd z lipca 1926 istniał tylko przez trzy dni. Jego następca, [[Raymond Poincaré]] powołał go na ministra edukacji. W czerwcu 1932 roku Herriot ponownie objął urząd premiera, lecz jego gabinet upadł pół roku później. W kolejnych latach dwukrotnie pełnił urząd wicepremiera, w 1934 w rządzie [[Gaston Doumergue|Gastona Doumergue’a]] a następnie [[Pierre Étienne Flandin|Pierre’a Étienne’a Flandina]] w latach 1934-35. W lipcu 1936 roku został mianowany przewodniczącym Izby Deputowanych, który to urząd pełnił do kapitulacji Francji w 1940 roku.<ref>Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, ISBN 0-674-07608-7.</ref>
Édouard Herriot wstrzymał się od głosu, gdy w lipcu 1940 roku Zgromadzenie Narodowe złożyło pełnię władzy na ręce Philippe’a Pétaina. By okazać swój sprzeciw wobec polityki marszałka Herriot wraz z przewodniczącym senatu [[Jules Jeanneney|JulesemJules’em Jeanneney’emJeanneneyem]] złożył oficjalny protest, za co został aresztowany i deportowany do Niemiec. Po uwolnieniu przez wojska radzieckie w kwietniu 1945 roku, powrócił do kraju by ponownie objąć stanowisko mera Lyonu. Odzyskał również pozycję lidera Partii Radykalnej. W 1947 roku został wybrany przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego IV Republiki, którą to funkcję pełnił do odejścia na emeryturę w 1954 roku.
 
== Kwestia zjednoczenia Europy ==
==1940 – 1957==
Édouard Herriot wstrzymał się od głosu, gdy w lipcu 1940 roku Zgromadzenie Narodowe złożyło pełnię władzy na ręce Philippe’a Pétaina. By okazać swój sprzeciw wobec polityki marszałka Herriot wraz z przewodniczącym senatu [[Jules Jeanneney|Julesem Jeanneney’em]] złożył oficjalny protest, za co został aresztowany i deportowany do Niemiec. Po uwolnieniu przez wojska radzieckie w kwietniu 1945 roku, powrócił do kraju by ponownie objąć stanowisko mera Lyonu. Odzyskał również pozycję lidera Partii Radykalnej. W 1947 roku został wybrany przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego IV Republiki, którą to funkcję pełnił do odejścia na emeryturę w 1954 roku.
 
==Kwestia zjednoczenia Europy==
W kwestii współpracy międzynarodowej Édouard Herriot był zadeklarowanym liberałem. Jest autorem napisanej w 1930 książki Stany Zjednoczone Europy, która wniosła istotny wkład do trwającej przez dziesięciolecia dyskusji nad utworzeniem [[Historia Unii Europejskiej|wspólnot europejskich]].
Od 1948 roku Herriot brał udział w pracach [[Rada Europy|Rady Europy]]. W latach 1952-54 wyrażał stanowczy sprzeciw wobec planów stworzenia [[Europejska Wspólnota Obronna|Europejskiej Wspólnoty Obronnej]], obawiając się remilitaryzacji Niemiec.
 
== Ciekawostki ==
Édouard Herriot był członkiem [[Académie française|Akademii Francuskiej]] i [[Legia Honorowa|Oficerem Legii Honorowej]].
W [[1924]] odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]]<ref>Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 299.</ref>.
Linia 18 ⟶ 17:
{{Przypisy}}
 
{{wikiquoteWikicytaty|dopełniacz=z Édouarda Herriota}}
 
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=22232729|LCCN=n/85/380596|GND=118774220|TYP=p}}