Kościół Jezusowy w Cieszynie: Różnice pomiędzy wersjami

Na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]] znajduje się największa populacja [[luteranizm|luteran]] w Polsce i w [[Czechy|Czechach]] (w samej diecezji cieszyńskiej jest 38 tys. wiernych na łączną sumę 80 tys. w Polsce). Już za czasów działalności [[Marcin Luter|Marcina Lutra]], tutejszy [[Piastowie cieszyńscy|książę]] [[Księstwo Cieszyńskie|Księstwa Cieszyńskiego]] - [[Kazimierz II cieszyński|Kazimierz II]] sprzyjał [[reformacja|reformacji]], a jego wnuk: [[Wacław III Adam]] po obraniu władzy w [[1545]] pozwolił jej wręcz ''„kwitnąć”'' przyczyniając się do rozwoju tego wyznania w Księstwie. Decyzja ta nie wzbudziła fali protestów wśród poddanych, szybko znalazła swoje poparcie wśród szlachty, później chłopstwa i mieszczaństwa, a nawet sporej części duchowieństwa. Aby ustabilizować sytuację książę wydał ''„Porządki kościelne”''. Początki [[kontrreformacja|kontrreformacji]] miały miejsce za panowania syna Wacława III Adama: [[Adam Wacław cieszyński|Adama Wacława]], który w [[1611]] dokonał konwersji na [[katolicyzm]], wypędził najbardziej aktywnych duchownych i odebrał kościoły w [[Cieszyn]]ie, [[Orłowa|Orłowej]], [[Skoczów|Skoczowie]] i [[Strumień (miasto)|Strumieniu]]. Nie na miejscu byłoby jednak przyrównywanie prześladowania ewangelików za panowania [[Piastowie cieszyńscy|Piastów]], aż do ostatniej jego przedstawicielki [[Elżbieta Lukrecja|Elżbiety Lukrecji]] do czasów objęcia władzy przez [[Wiedeń]]skich władców. W początkowym okresie panowania [[Habsburscy książęta cieszyńscy|Habsburgów]], czyli od [[1654]] do [[1709]] odebrano luteranom wszystkie kościoły, zakazano odprawiania nabożeństw i skonfiskowano [[Biblia|Biblię]] i książki religijne. Jednak wiara luteran przetrwała, gdyż silnie zakorzeniła się wśród lokalnego mieszczaństwa[[Plebs (średniowiecze i nowożytność)|plebsu]], odprawiano potajemnie nabożeństwa w [[Beskid Śląski|Beskidach]], jak na [[Równica|Równicy]] i [[Mała Czantoria|Małej Czantorii]], część osób uciekła do bardziej tolerancyjnego [[Bielsko|Bielska]] i na [[Żywiecczyzna|ziemię żywiecką]]. Sytuacja poprawiła się po podpisaniu [[ugoda altransztadzka|ugody altransztadzkiej]] przez [[Józef I Habsburg|Józefa I]] i [[Karol XII|Karola XII]] w [[1707]]. Ugoda ta pozwoliła na wybudowanie ewangelikom na [[Śląsk]]u sześć ''„kościołów łaski”'', w tym '''Kościoła Jezusowego w [[Cieszyn]]ie''' (poza nim jeszcze w [[Żagań|Żaganiu]], [[Kożuchów]]ie, [[Jelenia Góra|Jeleniej Górze]], [[Kamienna Góra|Kamiennej Górze]] i [[Milicz]]u; jako świątynia ewangelicka do dziś przetrwał tylko cieszyński ''kościół łaski''). W latach [[1709]]-[[1730]] Kościół Jezusowy został ważnym ośrodkiem [[Pietyzm]]u i (bez)pośrednio oddziaływał na życie religijne kościołów wielu [[naród|narodów]]. W [[1781]] cesarz [[Józef II Habsburg|Józef II]] wydał ''„Patent tolerancyjny”'', przez co zezwolił [[Luteranizm|luteranom]], [[Kalwinizm|ewangelikom reformowanym]] i [[Prawosławie|prawosławnym]] praktykowania swojego wyznania. Dzięki [[Wiosna Ludów|rewolucji]] w latach [[1848]]-[[1849]] zostały zrównane prawa luteran z prawami katolików jako jednostek. Podstawę prawnego bytu Kościoła ewangelickiego w [[Austro-Węgry|Austrii]] stanowił ''„Patent protestancki”'' wydany w [[1861]] przez cesarza [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa I]].