Obwód zakarpacki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Jednostka administracyjna infobox}} + WP:SK |
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK, drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Jednostka administracyjna infobox
|nazwa = Obwód zakarpacki
|nazwa oryginalna = Закарпатська область
|dopełniacz nazwy = obwodu zakarpackiego
|jednostka = Obwód
|zdjęcie = Uschhorod oblastnarada.jpg
|opis zdjęcia = siedziba obwodu
|herb = Coat of Arms of Transcarpathian Oblast.png
|flaga = Flag of Transcarpathian Oblast.png
|hymn =
|dewiza =
|państwo =
|siedziba = [[Użhorod]]
|ISO 3166-2 =
Linia 33:
|stopniW = |minutW = |sekundW =
|commons = Category:Zakarpattia Oblast
|wikipodróże = Obwód zakarpacki
|www = http://www.carpathia.gov.ua/
}}
'''Obwód zakarpacki''' ([[Język ukraiński|ukr.]] ''Закарпатська область'') – jeden z 24 obwodów [[Ukraina|Ukrainy]]. Leży w zachodniej części Ukrainy, na obszarze historycznego [[Zakarpacie|Zakarpacia]]. Graniczy z [[Polska|Polską]], [[Słowacja|Słowacją]], [[Węgry|Węgrami]] i [[Rumunia|Rumunią]]. Ludność obwodu wynosi 1 258 264 mieszkańców ''(
Obwód zakarpacki graniczy od północy z polskim [[województwo podkarpackie|województwem podkarpackim]] oraz z obwodami [[obwód lwowski|lwowskim]] i [[Obwód iwanofrankiwski|iwanofrankowskim]], od południa
▲'''Obwód zakarpacki''' ([[Język ukraiński|ukr.]] ''Закарпатська область'') – jeden z 24 obwodów [[Ukraina|Ukrainy]]. Leży w zachodniej części Ukrainy, na obszarze historycznego [[Zakarpacie|Zakarpacia]]. Graniczy z [[Polska|Polską]], [[Słowacja|Słowacją]], [[Węgry|Węgrami]] i [[Rumunia|Rumunią]]. Ludność obwodu wynosi 1 258 264 mieszkańców ''([[2001]])'', powierzchnia - 12 777 km². Stolicą obwodu jest [[Użhorod]]. Obwód został utworzony [[22 stycznia]] [[1946]] roku.
▲Obwód zakarpacki graniczy od północy z polskim [[województwo podkarpackie|województwem podkarpackim]] oraz z obwodami [[obwód lwowski|lwowskim]] i [[Obwód iwanofrankiwski|iwanofrankowskim]], od południa - z rumuńskimi okręgami [[okręg Marmarosz|Marmarosz]] i [[okręg Satu Mare|Satu Mare]], od południowego zachodu - z węgierskim [[komitat]]em [[Komitat Szabolcs-Szatmár-Bereg|Szabolcs-Szatmár-Bereg]], od zachodu - ze słowackimi krajami [[kraj preszowski|preszowskim]] i [[kraj koszycki|koszyckim]] (historyczny region [[Zemplín]]).
==== Historia ====
Obwód zakarpacki został utworzony
Obszar dzisiejszego obwodu włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w
▲Obwód zakarpacki został utworzony [[22 stycznia]] [[1946]] r. dekretem Prezydium [[Rada Najwyższa ZSRR|Rady Najwyższej ZSRR]]<ref>[[:ru:s:Указ Президиума ВС СССР от 22.01.1946 об образовании Закарпатской области в составе Украинской ССР|Указ Президиума Верховного Совета СССР от 22.01.1946 об образовании Закарпатской области в составе Украинской ССР]] (Сборник законов СССР и указов Президиума Верховного Совета СССР. 1938 г. — июль 1956 г / под ред. к. ю. н. Мандельштам Ю. И. — Москва: Государственное издательство юридической литературы, 1956, s. 54)</ref>. Jak nazwa wskazuje, jest jedyną częścią Ukrainy leżącą po południowej stronie [[Karpaty|Karpat]]. Dzisiejszy obwód zakarpacki zajmuje ziemie historycznej [[Zakarpacie|Rusi Zakarpackiej]], [[Marmarosz (kraina historyczna)|Marmaroszu]] oraz dwa skrawki historycznie należące wcześniej do [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] - pas przy granicy ze Słowacją i z Polską na zachód i północny zachód od doliny [[Uż]]u oraz pas przy granicy ze Słowacją i z Węgrami, na południe od Użhorodu, z miastem [[Czop (miasto)|Czop]].
▲Obszar dzisiejszego obwodu włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w [[1945]], przedtem należał do Węgier ([[1938]]/[[1939]]-[[1945]]), [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] ([[1918]]-[[1939]]) i [[Węgry|Węgier]] (do [[1918]]). Za panowania węgierskiego obszar dzisiejszego obwodu należał do [[komitat]]ów [[Komitat Ung|Ung]], [[Komitat Bereg|Bereg]], [[Komitat Ugocsa|Ugocsa]] i [[Komitat Máramaros|Máramaros]]. Dzisiejsza północna granica obwodu do [[1945]] stanowiła granicę państwową: Polski i Węgier ([[1939]]-[[1945]]), Polski i Czechosłowacji ([[1918]]-[[1939]]), austriackiej [[Galicja (Europa Wschodnia)|Galicji]] i Węgier ([[1867]]-[[1918]]), a przed [[1772]] - Rzeczypospolitej Obojga Narodów ([[województwo ruskie|województwa ruskiego]]) i [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]].
<gallery>
</gallery>
==== Ludność ====
Obwód zakarpacki jest wielonarodowościowy. Wśród jego mieszkańców Ukraińcy stanowią 80,5%, Węgrzy
▲Obwód zakarpacki jest wielonarodowościowy. Wśród jego mieszkańców Ukraińcy stanowią 80,5%, Węgrzy - 12,1%, Rumuni - 2,6%, Rosjanie - 2,5%, Cyganie - 1,1%, Słowacy - 0,5%, Niemcy - 0,3%<ref> http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/Zakarpattia/ Number and composition population of ZAKARPATTIA REGION by data All-Ukrainian population census '2001.</ref>.
==== Sławni ludzie pochodzący z Zakarpacia ====
* [[Robert Maxwell]], Slatinské Dôly (obecnie [[Sołotwyno]])
* [[Milton Friedman]], Beregszász (obecnie [[Berehowe]]),
==== Największe miejscowości ====
{| class="wikitable"
▲!'''Miejscowość'''
!Nazwa ukraińska
!Nazwa rusińska
Linia 73 ⟶ 66:
!Nazwa słowacka
!Nazwa rosyjska
!Liczba mieszkańców
|-
|[[Użhorod]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Mukaczewo]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Chust]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Berehowe]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Wynohradiw]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Swalawa]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Rachów (Ukraina)|Rachów]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Tiacziw]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Miżhirja]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Irszawa]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Boczków Wielki|Wełykyj Byczkiw]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"|
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Sołotwyno]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right" | Солотвина
| align="right"
|-
|[[Dubowe]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"|
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Wełyki Łuczki]]
| align="right"
| align="right"
| align="right" | Nagylucska
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Czop (miasto)|Czop]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Ilnycia]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"|
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Busztyno]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"|
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Korolewo]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right" | Королёво
| align="right"
|-
|[[Wyszkowo (osiedle)|Wyszkowo]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|-
|[[Biłky]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right" | Белки
| align="right"
|-
|[[Jasina]]
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
| align="right"
|}
== Zobacz też ==
* [[Tymczasowy Rząd Podkarpackiej Rusi|Tymczasowy Rząd Republiki Rusi Podkarpackiej]] (30 maja 1993
{{Przypisy}}
Linia 252 ⟶ 244:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://all.zakarpattya.net/index.html ''Zakarpacie'', strona multijęzyczna]
* [http://www.risu.org.ua/ukr/news/article;13169/ Watykan, Stolica Apostolska
{{Ukraina|Zakarpacki}}
|