Wersja z 14:09, 12 maj 2013 edytuj Ark (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 54 696 edycji m Wycofano edycje użytkownika 89.76.164.130 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to EmausBot. ← poprzednia edycja		Wersja z 14:29, 26 lip 2013 edytuj anuluj edycję Ark (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 54 696 edycji uzup. następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Manta birostris-Thailand3.jpg\|160px\|thumb\|[[Manta (ryba)\|Manta]]]] [[Plik:Stingray head on.jpg\|160px\|thumb\|[[Ogończa]]]] '''Płaszczki''' – ogólna nazwa [[ryby chrzęstnoszkieletowe\|chrzęstnoszkieletowych]] [[Ryby\|ryb]] morskich (z wyjątkiem słodkowodnej rodziny [[Potamotrygonidae]]) o płaskim, dyskowatym kształcie ciała. Do płaszczek zaliczane są [[drętwy]], [[ogończe]], [[Rajowate\|raje]], [[Mantowate\|manty]] i [[Orleniowate\|orlenie]]. Dawniej płaszczki klasyfikowane były w randze podrzędu Batoidei{{r\|Nikolski}} lub jako '''spodoszpare''' (Hypotremata){{r\|Rutk}} (ich szpary skrzelowe znajdują się na brzusznej stronie ciała). Współcześnie proponowane są dla nich nazwy Batoidea{{r\|Nelson}} lub Batomorphii{{r\|Ginter}}. === Cechy charakterystyczne === * ciałoCiało silnie grzbietobrzusznie spłaszczone, z szerokimi, silnie rozwiniętymi, zachodzącymi swoją podstawą na głowę płetwami piersiowymi, ułożonymi w płaszczyźnie poziomej, tworzącymi z całym ciałem kształt rombu lub dysku. Otwory skrzelowe (tzw. [[Tryskawka (biologia)\|tryskawki]]) i oczy na wierzchniej (grzbietowej) stronie ciała. Pięć (jedynie u Hexatrygonidae - sześć) par [[Skrzela (anatomia)\|szczelin skrzelowych]] na dolnej stronie ciała. Brak [[Płetwa\|płetwy odbytowej]]. Zęby tępe, zwykle w kilku rzędach, przystosowane do miażdżenia pokarmu w odróżnieniu od [[Rekiny\|rekinów]], które mają zęby ostre, przystosowane do cięcia. Prawdopodobnie większość gatunków posiada [[elektroreceptor]]y. Niektóre potrafią wytwarzać prąd elektryczny (drętwy). U wielu gatunków ogon zakończony jest kolcem jadowym, często z haczykami (ogończe). W większości są to ryby [[Jajorodność\|jajorodne]], niektóre gatunki [[Żyworodność\|żyworodne]] (kilka wytwarza rodzaj [[Łożysko (anatomia)\|łożyska]]). * otwory skrzelowe (tzw. [[Tryskawka (biologia)\|tryskawki]]) i oczy na wierzchniej (grzbietowej) stronie ciała * pięć (jedynie u Hexatrygonidae - sześć) par [[Skrzela (anatomia)\|szczelin skrzelowych]] na dolnej stronie ciała * brak [[Płetwa\|płetwy odbytowej]] * zęby tępe, zwykle w kilku rzędach, przystosowane do miażdżenia pokarmu w odróżnieniu od [[Rekiny\|rekinów]], które mają zęby ostre, przystosowane do cięcia * prawdopodobnie większość gatunków posiada [[elektroreceptor]]y * niektóre potrafią wytwarzać prąd elektryczny (drętwy) * u wielu gatunków ogon zakończony kolcem jadowym, często z haczykami (ogończe) * w większości [[Jajorodność\|jajorodne]], niektóre gatunki [[Żyworodność\|żyworodne]] (kilka wytwarza rodzaj [[Łożysko (anatomia)\|łożyska]]) ~~Rozprzestrzenione~~Płaszczki są rozprzestrzenione w ciepłych i tropikalnych wodach całego świata. Zwykle prowadzą przydenny, często nocny tryb życia. Niektóre zakopują się w podłożu. Niektóre gatunki są niebezpieczne dla człowieka (ogończe - niebezpieczeństwo skaleczenia kolcem jadowym - taka płaszczka zabiła [[Steve Irwin\|Steve'a Irwina]], drętwy - niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym), chociaż ataki z ich strony zdarzają się wyjątkowo rzadko, zwykle na skutek nadepnięcia lub nieostrożnego zbliżenia. === Systematyka === Systematyka płaszczek nie jest jednoznaczna. W tradycyjnych klasyfikacjach ryby [[spodouste]] dzielone były na [[rekinokształtne]] (Galeiformes) i płaszczkokształtne (Rajiformes). Według ~~dzisiejszej~~współczesnego stanu wiedzy płaszczki to ryby z ~~rzędów:~~ [[~~orleniokształtne]],~~rząd ~~[[rajokształtne~~(biologia)\|rzędów]] ~~i [[drętwokształtne]].~~{{r\|Nelson}}: * [[Myliobatiformes]] – [[orleniokształtne]] * [[Pristiformes]] – [[piłokształtne]] * [[Rajiformes]] – [[rajokształtne]] * [[Torpediniformes]] – [[drętwokształtne]] === Ciekawostki === Linia 28 ⟶ 24: * [[Rekiny]] * [[Spodouste]] {{Przypisy\|przypisy= * <ref name=Ginter>{{Cytuj książkę \| inni = red. Michał Ginter \| tytuł = Ryby kopalne \| data = 2012 \| wydawca = Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego \| miejsce = Warszawa \| isbn = 978-83-235-0973-8 \| strony = 141}}</ref> * <ref name=Nelson>{{odn\|ref=nie\|Nelson\|2006\|s=69–71}}</ref> * <ref name=Nikolski>{{Cytuj książkę \| nazwisko = Nikolski \|imię = G. \| inni = Tłum. [[Franciszek Staff]] \| tytuł = Ichtiologia szczegółowa \| rok = 1970 \| wydawca = Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne\|miejsce=Warszawa \| strony = 79}}</ref> * <ref name=Rutk>{{Cytuj książkę \| nazwisko = Rutkowicz \| imię = Stanisław \| tytuł = Encyklopedia ryb morskich \| wydawca = Wydawnictwo Morskie \| miejsce = Gdańsk \| data = 1982 \| isbn = 83-215-2103-7}}</ref> \|stopień = === }} === Bibliografia === * {{Cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko=Nelson \| imię=Joseph S.\| autor link = Joseph S. Nelson \| tytuł= Fishes of the World \| wydawca=John Wiley & Sons \| rok=2006 \| isbn=0-471-25031-7}} === Linki zewnętrzne ===

Płaszczki: Różnice pomiędzy wersjami