Arnold Szyfman: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Arnold Szyfman.
→‎Biografia: int., drobne redakcyjne
Linia 3:
 
== Biografia ==
Urodził się w [[Ulanów|Ulanowie]] w rodzinie [[Żydzi|żydowskiej]]. Po maturze, w latach [[1902]]-[[1905]], studiował na [[Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego|Wydziale Filozofii]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. W latach [[1903]]-[[1904]] dodatkowo studiował na uniwersytecie w [[Berlin]]ie. W [[maj]]u [[1906]] roku uzyskał stopień [[doktor (stopień naukowy)|doktora]] [[filozofia|filozofii]] za rozprawę ''Analiza psychologiczna woli''. W latach [[1906]]-[[1908]] współpracował z tygodnikiem ''[[Świat (tygodnik 1906-1939)|Świat]]''. Już w dzieciństwie zachwycił go teatr, na studiach zaczął pisać sztuki. Jedną z nich – ''Fifi'' – wystawił w [[1906]] w [[Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie|Teatrze Miejskim w Krakowie]] [[Ludwik Solski]]. W [[1907]] roku napisał komedię polityczną ''Pankracy August I'', której nigdy nie wystawiono. W [[Kraków|Krakowie]] stworzył także własny teatrzyk ''Figliki'', który już po miesiącu zbankrutował.
 
W [[1908]] roku, za ukochaną aktorką przeprowadził się do Warszawy. W [[1909]] w restauracji ''Oaza'' przy ulicy Wierzbowej otworzył pierwszy w Warszawie kabaret literacko-artystyczny [[Momus (kabaret)|Momus]], który prowadził do [[marzec|marca]] [[1910]] r. W tym samym roku przyjął [[chrzest]] w [[Kościół łaciński|obrządku rzymskokatolickim]].
 
Z jego inicjatywy w [[1909]] r. rozpoczęto budowę [[Teatr Polski w Warszawie|Teatru Polskiego w Warszawie]], który zainaugurował działalność w [[1913]] roku. Stanowisko dyrektora teatru pełnił do [[lipiec|lipca]] [[1915]] oraz w latach [[1918]]-[[1939]]. Zgromadził w nim znakomity zespół artystyczny. Warszawska scena na skarpie mogła wówczas poszczycić się największymi sławami aktorskimi, doskonałymi scenografami i wybitnymi reżyserami, którzy ukształtowali oblicze polskiego teatru w [[XX wiek]]u. W Teatrze Polskim reżyserowali przede wszystkim [[Józef Sosnowski (aktor)|Józef Sosnowski]], [[Aleksander Zelwerowicz]], a także później [[Leon Schiller]], sam Szyfman rzadziej parał się inscenizacją, jednak stworzył na swojej scenie liczne spektakle, m.in. otwierającego jej działalność ''[[Irydion (dramat)|Irydiona]]'' [[Zygmunt Krasiński|Zygmunta Krasińskiego]].
 
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ukrywał się w Warszawie pod przybranym nazwiskiem. Po wyzwoleniu Warszawy przystąpił do odbudowy życia teatralnego stolicy. Od [[sierpień|sierpnia]] [[1945]] roku objął stanowisko dyrektora Teatru Polskiego. W [[1948]] r. został odznaczony z okazji 40-lecia pracy zawodowej i odwołany ze stanowiska dyrektora Teatru Polskiego. W [[1950]] r., w wieku 68 lat, został dyrektorem [[Teatr Wielki w Warszawie|Teatru Wielkiego]] w budowie. Także w to przedsięwzięcie zaangażował się bez reszty, nie zrezygnował z niego nawet, gdy w [[1954]] r. po raz kolejny wrócił do Teatru Polskiego. Zmarł w Warszawie. Jest pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie]].
 
Arnold Szyfman pisał liczne [[recenzja|recenzje]], [[artykuł prasowy|artykuły]], [[polemika|polemiki]] i sprawozdania, które publikował na łamach czasopism poświęconych teatrowi, m.in. ''[[Teatr (czasopismo)|Teatrze]]'' i ''[[Pamiętnik Teatralny|Pamiętniku Teatralnym]]''. Jego innowacje w zakresie inscenizacji, reżyserii, scenografii i gry aktorskiej zreformowały polską sztukę teatralną.
 
W [[1935]] r. został odznaczony Złotym [[Wawrzyn Akademicki|Wawrzynem Akademickim]] [[Polska Akademia Literatury|Polskiej Akademii Literatury]] ''za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej''<ref>Rocznik Polskiej Akademii Literatury, [[Warszawa]] [[1937]], s. 256.</ref>.
 
W [[1948]] roku Prezydent RP [[Bolesław Bierut]] odznaczył go [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>Postanowienie o odznaczeniu z dnia 3 lipca 1948 r. za wybitne zasługi w dziedzinie rozwoju teatru polskiego., Monitor Polski, 1948 nr 62 poz. 386</ref>.