Rewolucja w Iraku (1958)

Rewolucja w Iraku, rewolucja 14 lipca - wojskowy zamach stanu w Iraku, w rezultacie którego obalone zostały rządy monarchii, oraz proces przekształceń politycznych, ekonomicznych i społecznych, jaki po nim nastąpił.

Geneza rewolucji

Organizatorami rewolucji byli wojskowi zrzeszeni w tajnej organizacji Wolnych Oficerów, utworzonej na wzór analogicznego stowarzyszenia w Egipcie, które przeprowadziło 23 lipca 1952 udaną rewolucją. Iraccy Wolni Oficerowie byli przedstawicielami najmłodszego pokolenia korpusu oficerskiego, pozostający w służbie od końca lat 30. XX wieku, wykształceni już w Iraku. Do organizacji należało ok. 200 osób, tj. 5% wszystkich oficerów. Liderem sprzysiężenia był Abd al-Karim Kasim, który związał się z nim w 1957 i jeszcze w tym samym roku objął przywództwo w organizacji. Jego dziełem była ideologia grupy i organizacja samego przewrotu.

Wojsko wystąpiło przeciwko monarchii w poczuciu marginalizacji i upokorzenia po klęsce przewrotu Raszida Alego al-Kajlaniego i po wojnie izraelsko-arabskiej 1948-1949, w której siły irackie poniosły klęskę.

Sukces rewolucji umożliwił ogólny stan wrzenia politycznego w kraju, do powstania którego przyczyniły się organizacje lewicowe.

Przebieg przewrotu wojskowego

Wojskowi, rozpoczynając swoje wystąpienie w dniu 14 lipca 1958, od początku zamierzali całkowicie obalić monarchię, a nie jedynie doprowadzić do dymisji rządu i zastąpienia go innym w ramach panującego ustroju. W wymienionym dniu oddziały wojska opuściły koszary i zajęły kluczowe punkty w Bagdadzie i innych miastach. Śmierć poniosła rodzina królewska na czele z królem Fajsalem II oraz politycy z nią związani, wśród nich wielokrotny premier Nuri as-Sa'id.