III proces moskiewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m ilustracja
uzupełnienie
Linia 1:
[[Plik:Приговор Бухарину 1937.JPG|250px|thumb|Notatka prasowa z konkluzją wyroku w III procesie moskiewskim.]]'''III proces moskiewski''' lub ''Proces Dwudziestu jeden'' – ostatni z trzech [[Procesy moskiewskie|procesów moskiewskich]], które zorganizowano przed Kolegium Wojskowym Sądu Najwyższego ZSRR przeciwko dawnym przywódcom [[Bolszewicy|bolszewickim]]; kulminacyjny punkt [[Wielki terror (ZSRR)|wielkiego terroru]]. Oskarżycielem był [[Andriej Wyszynski]], a przewodniczącym składu sędziowskiego gen. [[Wasilij Ulrich]].
 
Po zakończeniu [[II proces moskiewski|drugiego z procesów moskiewskich]] na posiedzeniu plenarnym KC [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] w lutym 1937 oskarżono [[Nikołaj Bucharin|Nikołaja Bucharina]] i [[Aleksiej Rykow|Aleksieja Rykowa]] i 27 lutego aresztowano ich w czasie plenum. W marcu 1938 roku rozpoczął się trzeci proces, w którym ci dwaj działacze byli głównymi oskarżonymi. Wśród pozostałych 19 oskarżonych było dwóch marszałków, trzech lekarzy oskarżonych o zabójstwo [[Maksim Gorki|Maksima Gorkiego]] i jego syna oraz odpowiedzialny za przygotowanie [[I proces moskiewski|pierwszego procesu moskiewskiego]] [[Gienrich Jagoda]].
 
Oskarżeni:
* [[Aleksiej Rykow]] – b. premier ZSRR (do 1930 r.), później ludowy komisarz łączności, przeciwnik przymusowej [[kolektywizacja|kolektywizacji]] i stalinowskiej industrializacji,
* [[Nikołaj Krestinski]] – członek pierwszego składu Biura Politycznego [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|RKP(b)]] ([[1919]]), b. ludowy komisarz finansów, b. ambasador ZSRR w Berlinie, zastępca ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRR ([[1930]]-[[1937]]),
* [[Arkadij Rozengolc]] – były ambasador ZSRR w Wielkiej Brytanii, od 1930 komisarz ludowy handlu zagranicznego ZSRR,
* [[Gienrich Jagoda]] – szef [[Procesor graficzny|GPU]] i [[NKWD]] ZSRR,
* [[Chrystian Rakowski]] – były I sekretarz KC KP Ukrainy, b.ambasador ZSRR w Londynie i Paryżu,
* [[Nikołaj Bucharin]] – do listopada [[1929]] r. członek Biura Politycznego, redaktor naczelny [[Prawda|Prawdy]] i przewodniczący [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]], od stycznia [[1934]] do stycznia [[1937]] – redaktor naczelny [[Izwiestija|Izwiestii]];
* [[Hryhoryj Hryńko]] – ludowy komisarz finansów ZSRR, zastępca przewodniczącego Komisji Planowania,
* [[Wasil Szaranhowicz]] – I sekretarz KC KP [[Białoruś|Białorusi]],
* [[Akmal Ikramow]] – I sekretarz KC KP [[Uzbekistan]]u,
* Izaak Zielenski – b. członek Orgbiura, b. I sekretarz KC KP Uzbekistanu (1929-31), przewodniczący związku spółdzielczego Centrosojuz,
* Faizullah Chodżajew – b. przewodniczący Rady komisarzy ludowych (premier) [[Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka|Uzbeckiej SRR]],
* [[Michaił Czernow (polityk)|Michaił Czernow]] – 1934-37 ludowy komisarz rolnictwa ZSRR,
* Władimir Iwanow – były komisarz ludowy ZSRR,
* byli osobiści sekretarze Jagody, Kujbyszewa i Maksyma Gorkiego,
* trzech lekarzy oskarżonych o zabójstwo Gorkiego i jego syna,
* kilku mniejszej rangi urzędników państwowych.
Oskarżonym zarzucono zdradę i służbę na rzecz [[III Rzesza|III Rzeszy]], [[Japonia|Japonii]], [[II Rzeczpospolita|Polski]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] oraz planowanie z [[Eserowcy|eserowcami]] zamachu na [[Włodzimierz Lenin|Włodzimierza Lenina]].