Panzerwerk: Różnice pomiędzy wersjami

'''Panzerwerk''' (''budowla, dzieło pancerne'') -– nazwa nadana przez propagandę niemiecką ciężkim schronom bojowym wznoszonym na zachodniej i wschodniej granicy [[III Rzesza|III Rzeszy]].

Nazwa -– wraz z jednolitą numeracją wszystkich schronów posiadających odporność od B1 (tabela) wzwyż -– została nadana w lecie 1939 roku. Zdaniem badaczy głównym wyznacznikiem dla uznania schronu za panzerwerk powinien być fakt wyposażenia go w kopuły sześciostrzelnicowe dla dwóch karabinów maszynowych.

Istniały bardzo różne konfiguracje uzbrojenia i elementów pancernych -– zależne od czasu budowy i umiejscowienia danego schronu. Przykładem tego rodzaju schronów (B-Werków) w Polsce mogą być Pz.W. 716 i Pz.W. 721.

Ponadto duża część obiektów tego typu posiadała możliwość rozbudowy o broń przeciwpancerną, czyli armatę kalibru 37 lub 50 mm w wieży bądź kazamacie. W praktyce jednak umocnień nie wyposażono w działa przeciwpancerne (jedynie GW Ludendorff posiadała armate przeciwpancerną).

Wyższym stopniem rozbudowy panzerwerków były obiekty rozproszone, których przykładami mogą być [[PanzerwerkGrupa 814warowna "Moltke"|Pz.W. 814 "Moltke"„Moltke”]] i [[PanzerwerkGrupa 817warowna "Roon"|Pz.W. 817 "Roon"„Roon”]]. Obok głównego obiektu posiadały one tzw. wieże odosobnione, czyli połączone komunikacją podziemną odrębne, mniejsze schrony.

Największe planowane obiekty o standardzie "A"„A” miały być realizowane jako kompleks kilku odrębnych, ciężkich schronów, wyposażonych prócz wymienionego już uzbrojenia w artylerię stromotorową (haubice 105 mm). Przykładem takiego obiektu może być najbardziej zaawansowany w budowie A-Werk nr 8 Frontu Ufortyfikowanego Łuku Odry-Warty, położony w pobliżu [[Nietoperek|Nietoperka]]. Składać się on miał z dwóch schronów oznaczonych "Ost"„Ost” i "West"„West”.

Najwięcej, bo 83 schrony określane jako panzerwerki, zbudowane zostały na Froncie Ufortyfikowanym Łuku Odry-Warty. 53 z nich wyposażone były w kopuły sześciostrzelnicowe. Na [[WałLinia ZachodniZygfryda|Wale Zachodnim]] zbudowano 32 schrony tego typu. Propaganda niemiecka określała mianem panzerwerków także schrony o niższym standardzie.

* [[Janusz Miniewicz|Miniewicz Janusz]], [[Bogusław Perzyk|Perzyk Bogusław]], ''Międzyrzecki Rejon Umocniony 1934-1945'', Warszawa 1993