Nikołaj Bucharin: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 3:
'''Nikołaj Iwanowicz Bucharin''' (Николай Иванович Бухарин; ur. [[9 października]] [[1888]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[15 marca]] [[1938]] tamże) – działacz partii [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|bolszewickiej]], członek jej Biura Politycznego, przewodniczący Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] (1926-1929), ofiara [[Wielki terror (ZSRR)|wielkiego terroru]] w ZSRR.
 
Bucharin wstąpił do partii w [[1906SDPRR]](b) w 1906 roku, w [[1911]] został relegowany z [[Uniwersytet Moskiewski|Uniwersytetu Moskiewskiego]] (gdzie studiował ekonomię na wydziale prawa) za działalność rewolucyjną i zesłany. Po ucieczce z zesłania na emigracji został najbliższym współpracownikiem [[Włodzimierz Lenin|Lenina]], współpracował także z [[Lew Trocki|Lwem Trockim]]. W maju [[1917]] r. wrócił do [[Rosja|Rosji]]. Na polecenie Lenina przygotowywał dekrety o nacjonalizacji przemysłu. W [[1917]]-[[początkach 1918]] roku był przywódcą frakcji ''lewicowych komunistów''. Sprzeciwiał się zawarciu [[Traktat brzeski|pokoju brzeskiego]], uważał, że Rosja - nawet kosztem kolejnych tysięcy ofiar - powinna kontynuować wojnę z krajami kapitalistycznymi. Do niego należy sławny cytat: "Przymus proletariacki we wszystkich swoich formach, poczynając od rozstrzeliwania, a kończąc na obowiązku pracy jest metodą tworzenia komunistycznego człowieka". Później jednak wsparł wprowadzenie rynkowej gospodarki [[Nowa Polityka Ekonomiczna|NEPu]], kierując do chłopów sławne wezwanie "Bogaćcie się!". W latach [[1918]]-[[1929]] był redaktorem naczelnym "[[Prawda (gazeta)|Prawdy]]". W latach 1926-29, po usunięciu [[Grigorij Zinowjew|Grigorija Zinowiewa]] był przewodniczącym Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]].
 
Po śmierci Lenina członek [[Biuro Polityczne|Biura Politycznego]] i główny ideolog partii. Był autorem licznych prac filozoficznych i ekonomicznych, wieszczących nieuchronny upadek [[kapitalizm]]u, a także tekstu [[Konstytucja ZSRR z 1936|Konstytucji, która weszła w życie w 1936 roku]]. Popierał [[Józef Stalin|Stalina]] przeciwko [[Lew Trocki|Trockiemu]], a następnie [[Grigorij Zinowjew|Zinowjewowi]] i [[Lew Kamieniew|Kamieniewowi]]. W [[1928]] r. wystąpił przeciwko przymusowej [[kolektywizacja|kolektywizacji]], proponując ewolucyjne, stopniowe uspółdzielczanie. W efekcie jego poglądy, podzielane przez premiera [[Aleksiej Rykow|Rykowa]] i lidera związków zawodowych [[Michaił Tomski|Tomskiego]] zostały nazwane "odchyleniem prawicowym". W listopadzie [[1929]] r. usunięty z Biura Politycznego. W latach 1929-1932 członek prezydium [[Najwyższa Rada Gospodarcza ZSRR|WSNCh]], po jej likwidacji od 1932 członek kolegium komisariatu przemysłu ciężkiego. W latach 1934-36 redaktor
naczelny ''[[Izwiestia|Izwiestii]]''.
 
Po rozpoczęciu terroru [[wielki terror (ZSRR)|"wielkiej czystki"]] we wrześniu [[1936]] po [[proces pokazowy|pokazowym procesie]] [[Grigorij Zinowjew|Zinowjewa]] i [[Lew Kamieniew|Kamieniewa]] ogłoszono o śledztwie w sprawie jego spiskowej działalności. Po śmierci [[Sergo Ordżonikidze]] w lutym [[1937]] został aresztowany w czasie obrad burzliwego plenum KC [[WKP(b)]] poświęconego sprawie jego i Aleksieja Rykowa.
 
Był głównym oskarżonym w [[III proces moskiewski|procesie ''antyradzieckiego prawicowo-trockistowskiego bloku'']]; w odróżnieniu od innych oskarżonych częściowo polemizował z oskarżycielem. [[13 marca]] [[1938]] skazany na karę śmierci po czym rozstrzelany. Jego żona, Anna Łarina została aresztowana wkrótce po procesie Bucharina jako ''żona [[wróg ludu|wroga ludu]]''. Spędziła pół roku w małej celi po kostki w wodzie, a następnie osiemnaście lat w [[GUŁag]]u i na zesłaniu. W ostatnich dniach przed aresztowaniem Bucharina nauczyła się na pamięć jego "Posłania dla przyszłych przywódców partii", w którym zapewniał o swojej niewinności i prosił o rehabilitację i ponowne przyjęcie do partii.