Paweł V: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Pope Paul V, de:Paul V..
usunięcie nadmiarowych linków do dat, reforma i reorganizacja źródeł, WP:SK
Linia 39:
|www =
}}
'''Paweł V''' ''([[łacina|łac.]] ''Paulus V)''), właściwiewłaśc. '''Camillo Borghese,'''; (ur. [[17 września]] [[1552]] w [[Rzym]]ie, zm. [[28 stycznia]] [[1621]] w Rzymietamże) – [[papież]] w okresie od [[16 maja]] [[1605]] do [[28 stycznia]] [[1621]]<ref name="Wollpert">{{cytuj książkę | nazwisko = Fischer-Wollpert | imię = Rudolf | tytuł = Leksykon papieży | wydawca = Znak | miejsce = Kraków | data = 1996 | strony = 141 | isbn = 83-7006-437-X}}</ref>.
 
== Biografia ==
Był synem dziekana prawników Kurii Rzymskiej Marc'Antonia Borghese i jego drugiej żony, Flaminii Astalli<ref name="FIU">{{Cytuj stronę | url = http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1596.htm#Borghese | tytuł = Borghese, Camillo | opublikowany = The Cardinals of the Holy Roman Church | język = en | data dostępu = 2013-08-30}}</ref>. Studiował nauki prawne w [[Perugia|Perugii]] i [[Padwa|Padwie]], po powrocie do Rzymu został prawnikiem kurialnym oraz referendarzem trybunału Sygnatury Apostolskiej. W marcu [[1576]] został wikariuszem patriarchalnej Bazyliki Liberiańskiej. Od września [[1588]] do [[1591]] był wicelegatem w [[Bolonia|Bolonii]], w [[1595]] odbył nadzwyczajną misję legata przy królu Hiszpanii [[Filip II Habsburg|Filipie II]].
 
[[5 czerwca]] [[1596]] [[klemensKlemens VIII|papież Klemens VIII]] mianował go [[kardynał]]em, z tytułem prezbitera S. Eusebio. W kwietniu [[1597]] Borghese został [[biskup]]em Iesi (do [[1599]]), w 1602 sekretarzem Świętego Oficjum, a w czerwcu [[1603]] [[Wikariusz generalny Rzymu|wikariuszem generalnym Rzymu]].
 
Po śmierci [[Leon XI|Leona XI]] Borghese został na [[konklawe]] [[16 maja]] 1605 wybrany na papieża. Przyjął imię Pawła V, koronował się [[29 maja]] 1605, uroczysty ingres do Bazyliki Laterańskiej odbył [[6 listopada]] 1605.
 
Postawił sobie za cel wzmocnienie autorytetu papiestwa wobec władzy świeckiej. Część państw włoskich – Sabaudia, Genua, Neapol – podporządkowała się nowym zarządzeniom, nie przyjęła ich natomiast [[Wenecja]]. Papież obłożył [[ekskomunika|ekskomuniką]] senat i [[Doża Wenecji|dożę]], a całą Republikę Wenecką [[interdykt]]em; był to ostatni przypadek interdyktu papieskiego wobec suwerennego państwa. Duchowni, którzy zaakceptowali nałożone kary papieskie, zostali wygnani lub uwięzieni. Ostatecznie interwencja króla Francji [[Henryk IV Burbon|Henryka IV]] zapobiegła przejściu Wenecji na protestantyzm; papież zdjął interdykt, jednak moralnie poniósł porażkę, a prestiż Stolicy Apostolskiej doznał uszczerbku.
 
Polityka papieża dążyła do zbliżenia z Francją, ale nie zapobiegła rozwojowi tendencji [[gallikanizm|gallikańskich]]. Nieudane działania podjął Paweł V w sprawie katolików angielskich i irlandzkich. Parlament angielski nałożył na katolików obowiązek składania przysięgi, unieważniającej papieskie prawo odwoływania książąt świeckich. Papież żądał wycofania tego obowiązku, ale w tym samym czasie archiprezbiter George Blackwell wbrew woli przełożonych nakłaniał katolików do składania przysięgi. Ostatecznie Blackwella odwołano w [[1608]], ale sytuacja katolików uległa pogorszeniu.
 
W czasie [[Wojna polsko-rosyjska 1609-1618|II wojny polsko-rosyjskiej]] (tzw. moskiewskiej toczącej się w latach 1609-1618), zdecydowanie popierał Polaków mając nadzieję na podporządkowanie papiestwu ogromnych terenów prawosławnej Rosji.
Linia 55 ⟶ 56:
Papież Paweł V potwierdził nakaz przebywania biskupów w swoich diecezjach. Opublikował odnowiony ''[[Rytuał Rzymski]]'', wzmocnił dyscyplinę w zakonach. Popierał działalność misyjną, w okresie jego pontyfikatu rozwinęły się m.in. misje [[zakon Braci Mniejszych|kapucynów]] w [[Królestwo Konga|Kongo]] i [[jezuici|jezuitów]] w [[Paragwaj]]u. Misjonarzom jezuickim w Chinach papież zezwolił na używanie miejscowego języka w liturgii.
 
W [[1612]] papież zatwierdził Instytut Kongregacji [[Filipini|Oratorian]] [[Filip Neri|Filipa Neri]], rok później francuskie Oratorium Naszego Pana Jezusa Chrystusa (założone przez [[Pierre de Berulle|Pierre de Berulle'a]]).
 
[[1 listopada]] [[1610]] Paweł V kanonizował kardynała [[Karol Boromeusz|Karola Boromeusza]] (zm. [[1584]]) i [[Franciszka Rzymska|Franciszkę Rzymską]] (zm. [[1440]]).
 
W okresie pontyfikatu ukończono budowę nawy głównej, fasady i portyku Bazyliki Św. Piotra. Papież zapewnił Rzymowi poprawę zaopatrzenia w wodę (kazał odbudować dwa akwedukty, w tym dawny Akwedukt [[Trajan]]a). Wzbogacił zbiory Biblioteki Watykańskiej oraz ustanowił tajne zbiory archiwum. Obok zasług dla Rzymu papież pamiętał także o swojej rodzinie – siostrzeniec i bliski współpracownik papieża, kardynał [[Scipione Caffarelli-Borghese]] wybudował słynną Villa Borghese.
 
Papież Paweł V wydał kontrowersyjną decyzję o potępieniu [[Galileusz]]a. W czasie tego pontyfikatu [[5 czerwca]] [[1616]] Kongregacja Św. Oficjum ([[inkwizycja]]) potępiła dzieło [[Mikołaj Kopernik|Kopernika]] ''[[De revolutionibus orbium coelestium|De revolutionibus]]'' i zamieściła je na [[Indeks ksiąg zakazanych|Indeksie Ksiąg Zakazanych]].
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Richard P. McBrien, ''Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II'', Warszawa 2003
* {{Cytuj stronę | url = http://www.newadvent.org/cathen/11581b.htm | tytuł = Pope Paul V | opublikowany = Catholic Encyclopedia | język = en | data dostępu = 2013-08-30}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.fiu.edu/~mirandas/cardinals.htm internetowy słownik biograficzny kardynałów Salvadora Mirandy]
* [http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/index,Pawel_V, cid,1854.htm Brewe Pawła V]
* [http://www.newadvent.org/cathen/11581b.htm New Advent - Pope Paul V] {{lang|en}}
 
 
{{Władca-Papież|poprzednik=[[Leon XI]]|następca=[[Grzegorz XV]]|lata=1605-1621}}