Rudolf Wegner: Różnice pomiędzy wersjami

Urodził się w roku 1876{{r|Hermesia}} lub 1877{{r|Michalewska|Kozarynowa|pw|Rybotycka}} w Łodzi lub pobliskich Brzezinach, znajdujących się wówczas na terenie tzw. [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Kongresówki]]. Ze względów zdrowotnych – chorował na płuca – młodość spędził głównie w [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. Tam też ukończył studia, obracając się w kręgach młodej, patriotycznej emigracji polskiej{{r|Kozarynowa|pw}}. Po odbyciu praktyki w wydawnictwie ''[[Pestalozzi Verlag]]'' powrócił do Polski. Dzięki uzyskanemu wykształceniu i znajomości języków obcych (niemieckiego, francuskiego i włoskiego) łatwo znalazł zatrudnienie w dziale książek zagranicznych firmy księgarskiej [[Edward Wende (1830–1914)|Edwarda Wendego]]{{r|Kozarynowa|pw}}. Po kilku latach, w roku 1901, wraz ze wspólnikiem, [[Zygmunt Rychliński|Zygmuntem Rychlińskim]], kupił księgarnię przy [[ulica Piotrkowska|ul. Piotrkowskiej w Łodzi]], będącą filią wydawnictwa ''[[Gebethner i Wolff]]''{{r|Michalewska|Nowak}}. Nowe przedsięwzięcie szybko odniosło sukces, m.in. dzięki sprzedaży pozycji zakazanych przez cenzurę rosyjską{{r|Kozarynowa}}. Firma prowadziła też intensywną działalność wydawniczą, publikując m.in. książki naukowe, popularno-naukowe, podręczniki, nuty, literaturę piękną, a także czasopisma – humorystyczną „Łodziankę” i fachowe „Czasopismo Lekarskie”{{r|Michalewska}}. W tym okresie ożenił się z Wandą Welke, córką zamożnego współzałożyciela fabryki marmurów kieleckich. Na weselu obecni byli m.in. [[Henryk Sienkiewicz]], [[Jan Styka]] i [[Ignacy Chrzanowski]]{{r|Kozarynowa}}. W roku 1905 spółka została zlikwidowana{{#tag:ref|Księgarnię przy ul. Piotrkowskiej przejął [[Stanisław Miszewski]], a w roku 1912 wróciła do Gebethnera i Wolffa{{r|Michalewska}}.|group="uwaga"}}. Przyczyną były trudności finansowe, a także udział Wegnera w [[rewolucja 1905 roku|rewolucji 1905 roku]]{{r|Michalewska}} oraz rozpowszechnianie książek poza cenzurą, co zmusiło go do nagłego wyjazdu z Łodzi w obawie przed aresztowaniem{{r|Kozarynowa}}. W roku 1906{{r|pw}} przeniósł się do [[Lwów|Lwowa]]. Dzięki listowi polecającemu do księcia [[Andrzej Lubomirski|Andrzeja Lubomirskiego]], uzyskał posadę kierownika technicznego w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich]], w którym Lubomirski był kuratorem. Pracował tam do roku 1917{{r|Kozarynowa|pw}}. W roku 1911 został pierwszym „doradcą-specjalistą” wydawnictwa, organizując rozbudowę drukarni i kupując dla niej sprzęt{{r|Michalewska}}. Poza Ossolineum, w latach 1907–1912 pracował też w wydawnictwie [[Wydawnictwo Altenberga|H. Altenberg, G. Seyfarth, E. Wende i S-ka]]. Altenberg znany był z dużej dbałości o o estetykę swoich produktów, co prawdopodobnie wywarło znaczący wpływ na Wegnera i jego późniejsze wydawnictwo{{r|SPKP|Pękalska}}. W roku 1914 wraz z Lubomirskim i [[Ludwik Bernacki|Ludwikiem Bernackim]] przeniósł się do [[Wiedeń|Wiednia]]{{r|Michalewska}}. W mieście tym spędził z rodziną (żoną i córką Ireną urodzoną jeszcze we Lwowie{{r|Kozarynowa}}) okres [[I wojna światowa|I wojny światowej]] (1914–1917). W roku 1917 zawiązał spółkę akcyjną{{#tag:ref|Wg innych źródeł spółka zawiązana została przez lwowskiego przemysłowca{{r|Michalewska}}.|group="uwaga"}}, która pozwoliła na powołanie w listopadzie tegoż roku ''[[Wydawnictwo Polskie|Wydawnictwa Polskiego]]'' z siedzibą we Lwowie. Udziałowcami spółki byli m.in. [[Ignacy Mościcki]], [[Antoni Jakubski]], [[Marian Kukiel]], [[Tadeusz Kutrzeba]], [[Roman Odzierzyński]] i [[Aleksander Litwinowicz]]{{r|Kozarynowa|pw}}.

W Poznaniu nastąpił szybki rozwój firmy, którą Wegner w 1928 roku wykupił na własność i zarejestrował pod nazwą ''[[Wydawnictwo Polskie R. Wegnera|Wydawnictwo Polskie Rudolfa Wegnera]]''{{r|Nowak}} (lub jako ''Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) Lwów – Poznań''{{r|Kozarynowa}}). Rocznie wydawano średnio ok. 300 tytułów{{r|Michalewska}}. Polityką wydawniczą Wegnera było oferowanie wyłącznie książek wysokiej jakości, atrakcyjnych graficznie, starannie dopracowanych oraz na najwyższym poziomie literackim{{r|Kozarynowa|pw|Rausz|Pękalska}} (w roku 1935 w „Kurierze Poznańskim” został nazwany ''fanatykiem ładnej książki''{{r|Pękalska}}). Jako cel postawił sobie udostępnienie czytelnikowi najlepszej literatury światowej (seria „Biblioteka Laureatów Nobla” – w sumie 80 tomów{{r|Kowalska|Pękalska}}) oraz dorobku młodych pisarzy polskich (seria „Biblioteka Autorów Polskich”). Później wprowadził serie „Świat podróży i przygód” oraz szczególnie popularne „[[Cuda Polski]]”{{r|Kozarynowa|pw}}{{r|Rausz|Pękalska}} wg projektu graficznego [[Jan Bułhak|Jana Bułhaka]]{{r|Rausz}}. Seria ta, wielokrotnie wznawiana, nie była przez Wegnera traktowana wyłącznie komercyjnie; jej celem było m.in. upowszechnianie wiedzy o walorach Polski za granicą. Jej motto brzmiało „To Polska – to ojczyzna nasza”. Rozprowadzana była w znaczącej części poza rynkiem księgarskim oraz wykupywana przez organizacje rządowe i rozpowszechniana wśród dyplomatów zagranicznych{{r|Rausz}}. Łącznie Wegner wydał 10 serii tematycznych{{r|Rausz}}. Dużą wagę przykładał do tego, aby dzieła autorów zagranicznych były dobrze przetłumaczone (tłumaczami byli m.in. [[Józef Birkenmajer]], [[Czesław Kędzierski]], [[Leopold Staff]], [[Jerzy Bandrowski]], [[Florian Sobieniowski]], [[Franciszek Mirandola]] i [[Stanisław Wasylewski]]{{r|Michalewska|Kowalska}}) i wydane w jakości nieodbiegającej od oryginałów{{r|Nowak}}. Sukces wydawniczy kolejnych serii przypisywany był starannemu przemyśleniu przez Wegnera ich tematyki i odpowiedniemu doborowi tomów. Ponadto wybrane pozycje Wydawnictwa Polskiego oferowane były w bibliofilskich wersjach luksusowych{{r|Kozarynowa|pw|Rausz}}, w cenie 100–200 zł za egzemplarz; przeznaczone one były dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP na cele reprezentacyjne{{r|Michalewska}}.

Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Wegner został wysiedlony z Poznania i przeniósł się do Warszawy{{r|SPKP}}. Książki wydawnictwa z magazynów w Poznaniu i Lwowie zostały w znacznej części zniszczone przez okupantów. Cenne zbiory prywatne zostały spalone przez Niemców na [[Plac Wolności w Poznaniu|placu Wolności w Poznaniu]]{{r|Kozarynowa|pw}}. Część nakładu – ok. 300 ton książek z zasobów poznańskich (zarówno ukrytych w piwnicy domu Wegnera przy ul. Słowackiego 8, jak i odzyskanych ze skonfiskowanej partii z magazynów kolejowych) – udało się jednak wywieźć do Warszawy do magazynu przy ul. Okrąg 6/8. W czasie okupacji książki te rozprowadzane były przez firmę działającą pod nazwą ''R. Wegner, Księgarnia Wydawnicza''. W roku 1940 rozpoczął współpracę z konspiracyjnym ''Polskim Towarzystwem Wydawców Książek''. W tym czasie miał problemy zdrowotne{{r|Michalewska}}.