Wojna Kwietusa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Owczarczak (dyskusja | edycje)
int., dr. redakcyjne
Linia 20:
}}
{{Wojny rzymsko-żydowskie}}
'''Wojna Kwietusa''' ([[115]]–[[117]]) ([[język hebrajski|hebr]]. מרד הגלויות (''mered ha-galujot'') albo מרד התפוצות (''mered ha-tefucot''), bunt wygnańców) – nazwa nadana żydowskiemu powstaniu, które wybuchło za czasów panowania cesarza [[Trajan]]a. Pochodzi ona od imienia [[Mauretania|mauretańskiego]] rzymskiego oficera [[Luzjusz Kwietus|Luzjusza Kwietusa]], który bezwzględnie stłumił żydowskie powstanie w [[Mezopotamia|Mezopotamii]].
 
== Przyczyny powstania ==
Linia 26:
 
== Przebieg ==
Gdy w [[115]] rzymska armia dowodzona przez [[Trajan]]a walczyła z [[Królestwo Partów|państwem Partów]], żydowska diaspora rozpoczęła rewoltę w [[Cyrenajka|Cyrenajce]], która rozszerzyła się na [[Starożytny Egipt|Egipt]] i [[Cypr]]. W [[Cyrena|Cyrenie]] rebelianci dowodzeni przez Lukuasa<ref>[[Euzebiusz z Cezarei|Euzebiusza z Cezarei]] ''Historia kościelna'', ks. IV, rozdz. 2</ref><ref group = "uwaga">[[Euzebiusz z Cezarei|Euzebiusz]] określa Lukuasa mianem króla (Jerzy Ciecieląg, ''Powstanie Bar Kochby 132 - 135 po Chr.'', Inforteditions, Zabrze 2008, s. 49).</ref> (albo - według Diona - pod wodzą Andrzeja)<ref>[[Kasjusz Dion]], ''Historia rzymska'', ks. LXVIII, rozdz. 32</ref> zniszczyli wiele świątyń, włączając te poświęcone [[Hekate (mitologia)|Hekate]], [[Jowisz (mitologia)|Jowiszowi]], [[Apollo (mitologia)|Apollowi]], [[Artemida|Artemidzie]] i [[Izyda|Izydzie]], jak również cywilne budowle symbolizujące Rzym: Cezareum, [[Bazylika|bazylikę]] oraz [[termy]]. Grecka i rzymska ludność została wymordowana.
 
Następnie Lukuas ruszył w stronę [[Aleksandria|Aleksandrii]], wszedł do miasta opuszczonego przez rzymskie oddziały wojskowe i podłożył ogień pod miasto. Pogańskie świątynie i grobowiec [[Pompejusz]]a zostały zniszczone. Trajan wysłał nowe oddziały pod dowództwem [[Prefekt pretorianów|''praefectus praetorio'']] Marcjusza Turbona, ale Egipt i Cyrenajka zostały spacyfikowane dopiero na jesienijesienią [[117]] r. Sytuacja została spacyfikowanaopanowana także na [[Cypr]]ze, gdzie Żydzi pod dowództwem Artemiona przejęli władzę nad wyspą. Armia rzymska odbiła stolicę Salaminę i Żydom zabroniono lądować na tej wyspie.
 
[[Mezopotamia]] również została ogarnięta rozruchami, podczas gdy [[Trajan]] dowodził swoimi legionami przeciwko [[Królestwo Partów|Partom]] w [[Zatoka Perska|Zatoce Perskiej]]. Nakazał więc stłumić powstanie mauretańskiemu oficerowi [[Luzjusz Kwietus|Luzjuszowi Kwietusowi]] stłumić powstanie. Kwietus poprowadził swoje oddziały i zabił wielką liczbę powstańców. W wyniku tego zwycięstwa został mianowany namiestnikiem [[Judea|Judei]]. [[Luzjusz Kwietus|Kwietus]], którego cesarz Trajan swego czasu zamierzał oficjalnie wyznaczyć swoim następcą, został pozbawiony urzędu wraz z przejęciem władzy cesarskiej przez [[Hadrian]]a i stracony latem [[118]] r.
 
Nie wiadomo, czy powstanie objęło także Judeę<ref>[[Adam Ziółkowski]], ''Historia powszechna. Starożytność'', Warszawa 2009, str. 848</ref><ref>[[Geza Vermes]], ''Kto był kim w czasach Jezusa'', Warszawa 2006, str. 165</ref>. Jednakże sytuacja tutajtam pozostała cały czas napięta dla Rzymian, czego kulminacją był wybuch [[Powstanie Bar-Kochby|powstania Bar-Kochby]].
 
{{Uwagi}}