Józef Święcicki (budowniczy): Różnice pomiędzy wersjami

|miejsce urodzenia = [[Bydgoszcz]]<br />{{flaga|Prusy|1892}} [[Królestwo Prus]]

|miejsce śmierci = [[Berlin]]<br />[[Plik:Flag of the German Empire.svg|20px]] [[Cesarstwo Niemieckie]]

[[Plik:Hotel Pod Orłem pionowe.jpg|thumb|240px|[[Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy|Hotel "Pod„Pod Orłem"Orłem”]] (1896)]]

[[Plik:Plac Wolności 1 pionowe 6.jpg|thumb|240px|[[Kamienica Placna placu Wolności 1 w Bydgoszczy|Kamienica Placplac Wolności 1]] (1898)]]

Urodził się 9 marca [[1859]] r. w [[Bydgoszcz]]y<ref>Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]:, ''Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny.'', Bydgoszcz 2003.</ref>. Był synem Franciszka (1810-1863) i Michaliny (1827-1912). Miał czworo braci i troje sióstr, wszyscy urodzeni i ochrzczeni w [[Bydgoszcz]]y.

W [[1866]] r. jego ojczymem został bydgoski mistrz murarski Anton Hoffmann (1824-1904), który uczył go profesji budowlanej.

Ok.Około [[1881]] r. ukończył średnią szkołę budowlaną i zdał egzamin państwowy uprawniający do posługiwania się tytułem budowniczego (niem. ''Baugewerksmeister''). Praktykę zawodową odbywał u ojczyma. Od połowy lat [[Lata 80. XIX wieku|80. XIX wieku]] do ok. [[1903]] r. prowadził dużą pracownię projektową. Początkowo razem z ojczymem prowadził spółkę projektowo-wykonawczą sygnowaną wspólnym podpisem Święcicki-Hoffmann, zaś od [[1887]] r. występował samodzielnie. Wczesne projekty Święcickiego wykazywały podobieństwo do prac A. Hofmanna. Etap uniezależniania się od ojczyma wyznacza [[1888]] r., kiedy ożenił się i opuścił dom rodzinny, zamieszkując w wynajętym mieszkaniu w przy ul. Warmińskiego 8.

Najbardziej płodny okres w życiu zawodowym Święcickiego to lata 90. [[XIX wiek]]u. Zaprojektował ponad 60 kamienic w [[Śródmieście (Bydgoszcz)|Śródmieściu Bydgoszczy]]. Z tego aż 21 realizacji wykonał na ulicy [[Ulica Gdańska w Bydgoszczy|Gdańskiej]]. Był też projektantem i wykonawcą szeregu innych budynków w różnych miejscach miasta, a także poza Bydgoszczą. Prowadził Fabrykę Ornamentów Sztukatorskich, której produkty ozdabiały elewacje bydgoskich kamienic. W [[1898]] r. wykonał na zlecenie proboszcza [[Parafia farna w Bydgoszczy|bydgoskiej parafii farnej]] [[Józef Choraszewski|Józefa Choraszewskiego]] projekt [[Kościół św. Trójcy w Bydgoszczy|kościoła św. Trójcy]], zaś w [[1900]] r. [[magistrat]] [[Bydgoszcz]]y zlecił mu wykonanie projektu wschodniej pierzei [[Ulica Mostowa w Bydgoszczy|ul. Mostowej]] w związku z planowanym jej poszerzeniem.

Święcicki był twórcą raczej konserwatywnym. Większość jego projektów to [[Eklektyzm (architektura)|eklektyczne]] [[Kamienica (architektura)|kamienice]], łączące płynnie wzornikowe układy detalu z dominantą form i elementów [[Historyzm (architektura)|historyzujących]]. Śmiało czerpał z form [[Architektura renesansu|renesansowych]], [[Manieryzm (sztuka)|manierystycznych]], [[Architektura barokowabaroku|barokowych]]. Architekturę Święcickiego charakteryzuje zamiłowanie do symetrii, rytmicznych pionowych podziałów, zaakcentowanych układem okien, pilastrów i elementów sztukatorskich.

* [[Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy|hotel "Pod„Pod Orłem"Orłem”]],

* [[Kamienica Placna placu Wolności 1 w Bydgoszczy|kamienicę narożną przy pl. Wolności 1]]

Cechą charakterystyczną jego działalności budowlanej na przełomie [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek]]u było wznoszenie kamienic według własnych projektów, na parcelach będących jego własnością, a następnie ich zyskowna sprzedaż. Można sądzić, że nieobcy był mu intratny handel nieruchomościami. Oprócz architektury zajmował się też dramatopisarstwem, był m.in. autorem dwóch utworów scenicznych wystawianych w [[Teatr Miejski w Bydgoszczy|Teatrze Miejskim]] i teatrze "Elysium"„Elysium” oraz "''Ilustrowanego Przewodnika po Bydgoszczy"'' ([[1910]]). W tym samym roku w [[Berlin]]ie wydał książkę o tematyce konserwatorskiej. Był także współzałożycielem w [[1886]] r. Bydgoskiego Towarzystwa Szachowego, a od [[1910]] r. jego honorowym członkiem. W [[1893]] r. został członkiem Bydgoskiego Banku Przemysłowego, a od [[1909]] r. do śmierci zastępcą przewodniczącego rady nadzorczej banku.

W [[1905]] r. zamieszkał w nowo wzniesionym domu własnym domu przy [[Aleja Adama Mickiewicza w Bydgoszczy|al. Mickiewicza]] 17. W głębi posesji wybudował garaż, gdzie przechowywał własny samochód firmy Hameln – wówczas jeden z nielicznych pojazdów prywatnych w Bydgoszczy. O jego silnych związkach z miastem nad [[Brda|Brdą]] świadczy fundacja oświatowa jego imienia. W zapisie testamentowym sporządzonym 10 czerwca [[1911]] r. przekazał miastu [[Bydgoszcz]]y 5 tysięcy [[marka niemiecka|marek]], a odsetki od tej sumy deputacja szkolna miała przeznaczać w każdym roku szkolnym dla biednych i utalentowanych uczniów bydgoskich szkół ludowych. Dzięki temu legatowi ze [[stypendium]] jego imienia skorzystało w latach [[1915]]-[[1920]] kilkunastu bydgoskich uczniów. Byli wśród nich także uczniowie polscy.

Jesienią [[1913]] r. wybrał się w podróż koleją na wypoczynek do zachodnich [[Cesarstwo Niemieckie|Niemiec]]. W drodze powrotnej, wsiadając w [[Berlin]]ie do pociągu kolei podziemnej, poślizgnął się i upadł, doznając [[WstrząsWstrząśnienie mózgu|wstrząsuwstrząśnienia mózgu]], któryktóre stałstało się bezpośrednią przyczyną jego zgonu. Zmarł wieczorem 2 listopada [[1913]] r. w szpitalu św. Jadwigi w [[Berlin]]ie. Jego zwłoki przewieziono do [[Bydgoszcz]]yBydgoszczy i pochowano na [[Cmentarz Nowofarny w Bydgoszczy|cmentarzuCmentarzu Nowofarnym]].

Józef Święcicki od [[1888]] r. był żonaty z Marią z d. Ehrlich (ur. [[1865]] r. w [[Chełmno|Chełmnie]]). 30 kwietnia [[1895]] r. [[adopcja|adoptował]] wspólnie z żoną przebywającego w sierocińcu Hugo Rudolfa Fiedlera (ur. [[1892]] r. w [[Berlin]]ie) i nadał mu swoje nazwisko. Syn ukończył studia na Akademii Rolniczej w [[Bonn]] i pozostał w zachodnich Niemczech, natomiast jego żona mieszkała w [[Bydgoszcz]]y do śmierci (po 1942 r.), do końca starając się, aby zapisy testamentowe Święcickiego, zwłaszcza dotyczące stypendium oraz darowizny, były przestrzegane.

* [[Kamienica Rudolfa Gehrke w Bydgoszczy|Gdańska 113]] – kamienica narożna 2p, [[1886]]

* Gdańska 115 – kamienica 2p, [[1886]]

* Gdańska 137 – kamienica 1p, [[1886]]

* [[Kamienica Gdańska 86 w Bydgoszczy|Gdańska 86]] – kamienica w kształcie L 2p, [[1887]]

* [[Kamienice HugoHugona Hechta w Bydgoszczy|Gdańska 88-90]] – willa bliźniacza, [[1888]]

* Gdańska 117 – kamienica 2p, [[1889]]

* Gdańska 64 – kamienica 3p, [[1889]]

* [[Kamienice Hugona Hechta w Bydgoszczy|Gdańska 92]] – kamienica 2p, [[1889]]

* [[Kamienice Hugona Hechta w Bydgoszczy|Gdańska 94]] – kamienica 2p, [[1891]]

* [[Kamienica Stanisława Rolbieskiego w Bydgoszczy|Gdańska 96]] – kamienica 2p, [[1891]]

* [[Kamienica Carla Peschela w Bydgoszczy|Gdańska 101]] – kamienica 3p, [[1892]]

* [[Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy|hotel „Pod Orłem” Gdańska 14]] -– 4p, [[1893]]

* [[Kamienica Oskara Ewalda w Bydgoszczy|Gdańska 30]] – kamienica narożna 2p, [[1895]]

* [[Kamienica Józefa Święcickiego w Bydgoszczy|Gdańska 63/Cieszkowskiego 2]] – kamienica narożna 3p, [[1895]]

* [[Kamienica Carla Bradtke w Bydgoszczy|Gdańska 93]] – kamienica 3p, [[1895]]

* Gdańska 69 – kamienica 3p, [[1896]]

* [[Kamienica Theonii Reichhardt w Bydgoszczy|Gdańska 36]] – kamienica 3p, [[1897]]

* Śniadeckich 46 – kamienica 3p, [[1881]]

* Śniadeckich 42 – kamienica narożna 2p, [[1881]]

* Śniadeckich 30 – kamienica 3p, [[1889]]

* Śniadeckich 38 – kamienica 2p, [[1893]]

* Pomorska 63 – kamienica 2p, [[1886]]

* [[Kamienica Pomorska 48 - Cieszkowskiego w Bydgoszczy|Pomorska 48]] – kamienica narożna w kształcie L 3p, [[1896]]

* Pomorska 5 – kamienica narożna 2p, [[1896]]

* Dworcowa 4 – kamienica 2p, [[1887]]

* Dworcowa 39 – kamienica 2p, [[1890]]

* Dworcowa 54 – kamienica 2p, [[1893]]

* [[Kamienica Cieszkowskiego 17 w Bydgoszczy|Cieszkowskiego 17]] -– kamienica 2p, [[1897]]

* [[Kamienica przy ul. Augusta Cieszkowskiego 11 w Bydgoszczy|Cieszkowskiego 11]] -– kamienica 2p, [[1898]]

* [[Kamienica Cieszkowskiego 4 w Bydgoszczy|Cieszkowskiego 4]] -– kamienica 2p, [[1899]]

* [[Kamienica Cieszkowskiego 8 w Bydgoszczy|Cieszkowskiego 8]] -– kamienica 2p, [[1899]]

* Chocimska 1 – kamienica narożna 2p, [[1885]]

* Chocimska 5 – kamienica 1p, [[1891]]

* Świętojańska 5 – kamienica 2p, [[1890]]

* Świętojańska 3 – kamienica 2p, [[1893]]

* Jagiellońska 36 – kamienica 2p, [[1893]]

* Jagiellońska 30 – kamienica 2p, [[1895]]

* Jagiellońska 69 -– kamienica 3p, [[1903]]

* Podwale 15 – skrzydło mieszkalne kamienicy, [[1883]]

* P. Skargi 3 – willa wolnostojąca 1p, [[1886]]

* Wełniany Rynek 7 – kamienica 2p, [[1889]]

* Kujawska 4 – willa wolnostojąca 2p, [[1890]] [http://bydgoszcz.gazeta.pl/szwederowo/1,112632,12597206,Willa_Kollwitzow_zachwyca__Budynek_sanepidu_wypieknial.html]

* Stary Port 1-3 -– kamienica narożna o 3 skrzydłach 3p, [[1893]]

* Chrobrego 15 -– kamienica 3p, [[1895]]

* Zduny 11 – kamienica 2p, [[1895]]

* Wełniany Rynek 2 – kamienica 3p z 2 skrzydłami, [[1896]]

* [[Kamienica Placna placu Wolności 1 w Bydgoszczy|Placplac Wolności 1]] -– kamienica narożna o 4 skrzydłach i wewn. dziedzińcemdziedzińcu 3p, [[1896]]

* Kołłątaja 5 – kamienica 2p, [[1897]]

* 3 Maja 25 – willa 1p, [[1900]]

* Mostowa 12 -– kamienica narożna o 4 skrzydłach i wewn. dziedzińcem 3p, [[1901]]

*Al al. Mickiewicza 17 – willa 1p, [[1905]]

Plik:Gdańska 90 Święcicki.jpg|[[Kamienice HugoHugona Hechta w Bydgoszczy|Gdańska 88-90]] (1889)

Plik:Bydgoszcz Hotel Pod Orłem 1.jpg|[[Hotel Pod Orłem w Bydgoszczy|Hotel "Pod„Pod Orłem"Orłem”]] (1893)

Plik:Bydgoszcz kamienica Pl Wolności.jpg|[[Kamienica Placna placu Wolności 1 w Bydgoszczy|Plac Wolności 1]] (1896)

Plik:Bydgoszcz, ul. Cieszkowskiego 11.jpg|[[Kamienica przy ul. Augusta Cieszkowskiego 11 w Bydgoszczy|Cieszkowskiego 11]] (1898)

* [[Ulicaulica Gdańska w Bydgoszczy]]

* [[Placplac Wolności w Bydgoszczy]]

* Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek:, ''Bydgoski Słownik Biograficzny.'', Tom VI., Bydgoszcz 2000, s. 109-110, ISBN 83-85327-58-4, str. 109-110

* Derkowska-Kostkowska Bogna:, ''Józef Święcicki – szkic biografii bydgoskiego budowniczego.'', [w:] ''Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu.'', zeszyt 6., Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2001., ISSN 1427-5465.

[[Kategoria:niemieccyNiemieccy architekci|Święcicki]]