Võ Nguyên Giáp: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Lata młodości: drobne redakcyjne
m źródła/przypisy, uwagi, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Nazwisko wietnamskie|Võ}}
[[Plik:Vo Nguyen Giap 2008.jpg|thumb|250px|Võ Nguyên Giáp w 2008 roku]]
'''Vő Nguyên Giáp''' (ur. 25 sierpnia 1911<ref>[http://vnexpress.net/tin-tuc/xa-hoi/dai-tuong-vo-nguyen-giap-qua-doi-2890338.html Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời] {{lang|vi}}.</ref><ref>[http://abcnews.go.com/International/wireStory/legendary-vietnam-gen-vo-nguyen-giap-dies-20469851 Legendary Vietnam Gen. Vo Nguyen Giap Dies at 102] {{lang|en}}.</ref><ref group=uwaga name=who>''International Who’s Who 1984-85'' s. 1476 podaje, że urodził się w 1912 roku.</ref>, zm. 4 października 2013<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-24402278 | tytuł = Vietnam’s General Vo Nguyen Giap dies | data = 2013-10-04 | data dostępu = 2013-10-04 | opublikowany = bbc.co.uk | język = en}}</ref>) – generał [[wietnam]]ski i dowódca wojskowy, osiągał liczne sukcesy w prowadzeniu wojny partyzanckiej w rejonie [[Indochiny|Indochin]] i przyczynił się, walcząc kolejno z [[Japonia|Japończykami]], [[Francja|Francuzami]] i [[Stany Zjednoczone|Amerykanami]], do wywalczenia przez [[Wietnam]] niepodległości, a następnie powstania zjednoczonej [[Wietnam|Demokratycznej Republiki Wietnamu]]. Przeprowadzane przez niego operacje partyzanckie, skuteczne m.in. dzięki wojskowemu wsparciu [[Chińska Republika Ludowa|Chin]], były stawiane za wzór dla wielu narodów [[Trzeci Świat|Trzeciego Świata]] walczących z obcą dominacją (głównie [[kolonializm|kolonialną]]), jako przykład prowadzenia z powodzeniem walki z przeważającymi siłami wroga.
 
== Lata młodości ==
Linia 12:
[[Plik:Giap-Ho.jpg|thumb|200px|Võ Nguyên Giáp (z lewej) z [[Hồ Chí Minh]]em, październik 1945 roku]]
 
Poszukiwany przez Francuzów, Võ Nguyên Giáp zbiegł do Chin, gdzie razem z przywódcą komunistów wietnamskich [[Hồ Chí Minh]]em zdobywał pierwsze doświadczenia w prowadzeniu wojny partyzanckiej, walcząc pod rozkazami [[Mao Zedong]]a. W 1941 Võ wspólnie z Hồ i innymi działaczami ruchu niepodległościowego utworzyli [[Việt Minh]] i w 1943 powrócili do Wietnamu, występując przeciw Japończykom i uznającym władzę [[rządFrancja Vichy|rządu Vichy]] francuskim władzom [[kolonia (geografia polityczna)|kolonialnym]]. W grudniu 1944 roku Võ został dowódcą Wietnamskiej Armii Ludowej. Po kapitulacji Japonii w 1945 [[Hồ Chí Minh]], wykorzystując sprzyjające warunki, utworzył w Hanoi rząd narodowy. Przypadło mu także stanowisko ministra obrony i naczelnego dowódcy sił zbrojnych. Wkrótce jednak do [[Hanoi]] powrócili [[Francuzi]] i [[Hồ Chí Minh]] oraz Võ musieli szukać schronienia w [[dżungla|dżungli]], skąd kontynuowali prowadzenie wojny partyzanckiej przeciw francuskim władzom kolonialnym. W wypadku Võ wojna o niepodległość łączyła się z jego prywatną wojną ze znienawidzonymi Francuzami, którzy zabili lub uwięzili jego pierwszą żonę, dziecko, ojca, dwie siostry i innych członków rodziny.
 
== Wojna partyzancka ==
Linia 29:
Francuzi doczekali się wreszcie decydującej [[Bitwa pod Điện Biên Phủ|bitwy]], rozwinęła się ona jednak w inny sposób niż się spodziewali. Võ jeszcze raz dowiódł swych umiejętności dowódczych. Polecił oddziałom rozmontowanie sprzętu artyleryjskiego i broni przeciwlotniczej i przeniesienie ich wysoko w góry, skąd można było prowadzić ostrzał francuskiego garnizonu. Tysiące ludzi, poruszając się głównie na [[rower]]ach, przewiozło tony sprzętu i amunicji, niezbędne do prowadzenia długiego oblężenia.
 
Võ Nguyên Giáp skoncentrował siły liczące ok. 70 000–80 000 żołnierzy, dysponujące 200 działami <ref name=autonazwa1>John Macdonald ''Wielkie Bitwy Historii'' Agencja Wydawnicza Morex, Warszawa 1994, s. 194, ISBN 83-85904-92-1.</ref> (w tym 20 działek przeciwlotniczych) i 100 karabinami maszynowymi – duże ilości uzbrojenia dostarczane były z Chin<ref name=autonazwa1 />, a żołnierze wietnamscy przeszkoleni przez chińskich doradców wojskowych. Garnizon francuski liczył 15-16 000 ludzi, 60 dział, 10 lekkich czołgów [[M24 Chaffee]] i 6 samolotów zrzucających napalm. Trudne warunki atmosferyczne (pora [[monsun]]ów) a zwłaszcza wietnamski ostrzał z zamaskowanych stanowisk artyleryjskich znacznie utrudniały dostarczanie oblężonym oddziałom francuskim niezbędnego zaopatrzenia i amunicji. Francuzi zostali zmuszeni do wycofania się na wewnętrzną linię umocnień. Wietnamczycy zaś pod osłoną ognia artyleryjskiego, wykorzystując podziemne tunele i okopy przekopane w okolicznych wzgórzach, posuwali się naprzód. 7 maja 1954 oddziały francuskie skapitulowały. Z 11 000 żołnierzy, którzy złożyli broń, połowa była ranna. Straty wietnamskie ocenia się na trzykrotnie większe od liczby zabitych i rannych Francuzów. Niemniej Võ Nguyên Giápowi udało się wreszcie zrealizować cele trzeciej fazy planu strategicznego. Na mocy podpisanego wówczas układu pokojowego Francuzi wycofali się z Wietnamu, doprowadzając jednak przedtem do podziału kraju na komunistyczną Północ i [[Wietnam Południowy|Południe]].
 
== Druga wojna indochińska ==
Linia 50:
* [[Order Złotej Gwiazdy]]
 
{{Uwagi}}
{{Przypisy|2}}