Płachta Zygalskiego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne techniczne
drobne techniczne, szablon
Linia 3:
[[Plik:Zygalski sheets (perforated sheets).jpg|thumb|250px|Nałożone na siebie dwie ''płachty Zygalskiego''. Ekspozycja w brytyjskim muzeum w [[Bletchley Park]]]]
 
'''Płachta Zygalskiego''' – arkusz perforowanego papieru służący jako [[nośnik danych]]. Używany przez polskich [[Kryptologia|kryptologów]] do dekodowania zaszyfrowanych komunikatów niemieckiej maszyny szyfrującej [[Enigma]] z wykorzystaniem matematycznej [[Permutacja|teorii permutacji]]<ref>[http://gamma.im.uj.edu.pl/~blocki/pmd/pm-wasik.pdf Joanna {{odn|Wąsik, „Złamanie szyfru Enigmy przy użyciu teorii permutacji”, Instytut Matematyki Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Jagielloński. Plik w formacie PDF.]</ref>|2009}}. Nazwa utworzona została od nazwiska polskiego wynalazcy [[Henryk Zygalski|Henryka Zygalskiego]]. Wynalazek ten odegrał dużą rolę we wczesnym dekryptażu kodów [[Enigma|Enigmy]] przez polski kontrwywiad wojskowy – [[Biuro Szyfrów 4|Biuro Szyfrów nr 4]]<ref>Andrzej {{odn|Pepłoński – „Kontrwywiad II Rzeczypospolitej (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu)”, Dom Wydawniczy Bellona Warszawa, |2002.</ref>}}.
 
== Geneza powstania ==
Linia 10:
W latach 1935-1936 polscy matematycy z biura szyfrów wprowadzili w dekryptażu komunikatów Enigmy metodę „kart charakterystyk”. Wyparła ona wcześniejszą [[Metoda rusztu|metodę rusztu]] oraz [[Metoda zegarowa|metodę zegarową]], które znacznie straciły swoją efektywność w związku ze zmianami procedur kodowania wprowadzonymi przez Niemców po [[1 października]] [[1936]]. Zwiększenie przez nich liczby połączeń na przełącznicy kablowej Enigmy oraz codzienne zmiany klucza szyfrowania spowodowało, że deszyfracja komunikatów stała się bardziej złożona i pracochłonna.
 
Nowa metoda zrywała z wczesną „ręczną” deszyfracją niemieckich szyfrów i po raz pierwszy wprowadzała maszynowe ich łamanie za pomocą maszyn deszyfrujących takich jak [[Cyklometr]] – urządzenia wynalezionego przez polskiego [[matematyka]] i [[kryptologia|kryptologa]] [[Marian Rejewski|Mariana Rejewskiego]]. [[metoda kart charakterystyk|Metoda „kart charakterystyk”]] była niezależna od liczby połączeń kabli na łącznicy Enigmy. Katalog kart konstruowano przy wykorzystaniu cyklometru, który wyliczał permutacje cykliczne<ref>[http://gamma.im.uj.edu.pl/~blocki/pmd/pm-wasik.pdf Joanna {{odn|Wąsik, „Złamanie szyfru Enigmy przy użyciu teorii permutacji”, Instytut Matematyki Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Jagielloński. Plik w formacie PDF.]</ref>|2009}}. Po zapisaniu w [[Grupa permutacji|katalogu wszystkich charakterystyk]] można było z niego odczytywać odpowiednie permutacje odpowiadające ustawieniu wirników danego dnia.
 
Cały proces deszyfracji tą metodą był dość pracochłonny i zajmował początkowo wiele czasu. Dla każdej z 17 576 pozycji, w których mogła być ustawiona maszyna, należało przeanalizować sześć możliwych sekwencji wzajemnego ustawienia wirników, co w efekcie daje 105 456 wyników. Przygotowanie pierwszego katalogu pochłonęło ponad rok pracy zespołu z biura szyfrów, ale po jej zakończeniu około 1935, określenie klucza dziennego było możliwe w czasie od 12 do 20 minut<ref>Władysław {{odn|Kozaczuk – Enigma: How the German machine cipher was broken, and how it was read by the Allies in World War Two, redakcja i tłumaczenie Christopher Kasparek University Publications of America, |1984 ISBN 0-89093-547-5.</ref>}}.
 
Około 1 lub 2 listopada 1937 Niemcy dokonali kolejnej zmiany konstrukcyjnej w Enigmie, wymieniając walec odwracający. Spowodowało to bezużyteczność dotychczasowych wyliczeń oraz potrzebę ponownego przeliczenia całego katalogu charakterystyk od początku. Biuro Szyfrów uporało się z tym zadaniem już w styczniu 1938<ref>Marek {{odn|Grajek, „Enigma bliżej prawdy”, Rebis, Poznań |2007, |s. =113, ISBN 9788375101034.</ref>}}. Płachty Zygalskiego stanowiły nową formę katalogu charakterystyk cyklicznych, która przystosowana była do nowego sposobu szyfrowania Enigmy jaką Niemcy wprowadzili po 15 września 1938.
 
== Sposób działania ==
Linia 31:
Zastosowanie płacht Zygalskiego znacznie skracało czas dekryptażu komunikatów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Teoretycznie wykonanie całego zadania wymagało przeprowadzenia 156 prób z każdym przygotowanym arkuszem. W praktyce okazało się jednak, że w większości wypadków wystarczy przeprowadzić jedynie połowę aby otrzymać prawidłowe rozwiązanie.
 
{{Przypisy|2}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | imię=Marek | nazwisko=Grajek, ''| tytuł=Enigma bliżej prawdy'', | wydawca=Rebis, | miejsce=Poznań | rok=2007, s.| 113-119rozdział=Płachty „PłachtyZygalskiego Zygalskiego”, ISBN| isbn=9788375101034. | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | imię=Władysław | nazwisko=Kozaczuk | tytuł=Enigma: How the German machine cipher was broken, and how it was read by the Allies in World War Two | inni= redakcja i tłumaczenie Christopher Kasparek | wydawca=University Publications of America | rok=1984 | isbn=0-89093-547-5 | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | imię=Andrzej | nazwisko=Pepłoński | tytuł=Kontrwywiad II Rzeczypospolitej (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu) | wydawca=Dom Wydawniczy Bellona | miejsce=Warszawa | rok=2002 | odn=tak}}
* [{{Cytuj stronę | url=http://gamma.im.uj.edu.pl/~blocki/pmd/pm-wasik.pdf | imię=Joanna | nazwisko=Wąsik, „Złamanie| tytuł=Złamanie szyfru Enigmy przy użyciu teorii permutacji”,permutacji | opublikowany=Instytut Matematyki Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Jagielloński. Plik| wrok=2009 | data dostępu=2013-10-14 formacie| PDF]odn=tak}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.codesandciphers.org.uk/virtualbp/poles/ppoles.htm Złamanie Szyfru Enigmy przez Polskich Matematyków” na stronie brytyjskiego muzeum w Bletchley Park]
* [http://gamma.im.uj.edu.pl/~blocki/pmd/pm-wasik.pdf Joanna Wąsik, „Złamanie szyfru Enigmy przy użyciu teorii permutacji”, Instytut Matematyki Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Jagielloński. Plik w formacie PDF]
 
[[Kategoria:Kryptoanaliza]]