Wikipedia

Swoisty antygen sterczowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Zmiany mają na celu lepsze zrozumienie stosowania PSA przez lekarzy i pacjentów. Powszechnie panuje opinnia na koniecznośći oznaczania PSA raz na rok co w wielu przypadkach nie jest konieczne i prowadzi do nadrozpozawlności raka stercza bez naczenia
WP:SK, drobne techniczne, poprawa przypisów, zmiana tytułu hasła
Linia 1:
{{Inne znaczenia|biologii|[[PSA|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''PSASwoisty antygen sterczowy''' ('''PSA''', z [[Język angielski|ang.]] ''prostate-specific Antigenantigen'' – swoisty antygen sterczowy){{r|eur|mpd}} – najlepiej poznana ludzka [[Proteazy serynowe|proteaza serynowa]] z rodziny [[Kalikreiny|kalikrein]]{{r|mpd}}, kodowana w regionie [[Chromosom 19|19q13.4]]{{r|mpd}}. Jest [[Glikoproteiny|glikoproteiną]] wytwarzaną w [[Gruczoł krokowy|gruczole krokowym]] (sterczu){{r|eur}}, obecną we [[Krew|krwi]] w stężeniu podwyższonym m.in. w przypadku [[Zapalenie gruczołu krokowego|zapalenia gruczołu krokowego]]{{r|eur}}, [[Łagodny przerost prostaty|łagodnego przerostu prostaty]]{{r|eur}} lub [[Rak gruczołu krokowego|raka gruczołu krokowego]]{{r|eur|mpd}}.
 
{{fakt|PSA występuje prawie wyłącznie w komórkach wydzielniczych przewodów stercza. Jedynymi opisanymi dotąd komórkami spoza stercza, wykazującymi dodatnią reakcję na obecność PSA, są komórki nabłonkowe gruczołów okołocewkowych u kobiet.|data=2012-11}}
Linia 12:
Dotychczas (2010){{r|mpd}}, zastosowanie oznaczenia PSA jako [[Badanie przesiewowe|testu przesiewowego]] budzi kontrowersje, ze względu na brak dowodów z badań klinicznych na zmniejszenie umieralności na raka gruczołu krokowego{{r|mpd}} oraz dużej ilości wyników fałszywie dodatnich (ok. 25%) oraz fałszywie ujemnych (ok. 20%){{r|eur}}. Standardy [[EAU]] zalecają coroczne oznaczenie PSA u mężczyzn po 50 roku życia{{r|eur}}. Mężczyznom z dodatnim wywiadem rodzinnym (rak gruczołu krokowego u ojca lub brata) zaleca się coroczne oznaczenie PSA od 40 roku życia{{r|eur}}.
 
Strategia wczesnego wykrywania raka stercza powinna obejmować oznaczenie poziomu PSA w surowicy krwi, a także przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i [[badanie per rectum|badania DRE]]. Według wytycznych EAU pierwsze oznaczenie tzw. wyjściowego poziomu PSA można przeprowadzić w 40 roku życia, a następnie powtarzać w odpowiednich odstępach czasu ustalonych na podstawie własnego doświadczenia klinicznego (np. co rok lub co 2 lata){{r|Börgermann}}.
<nowiki> </nowiki>krwi, a także przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i badania DRE. Według wytycznych EAU pierwsze
<nowiki> </nowiki>oznaczenie tzw. wyjściowego poziomu PSA można przeprowadzić w 40 roku życia, a następnie powtarzać
<nowiki> </nowiki>w odpowiednich odstępach czasu ustalonych na podstawie własnego doświadczenia klinicznego (np. co rok
<nowiki> </nowiki>lub co 2 lata) [3].
 
U mężczyzn z wyjściowym poziomem PSA ≤ 1 ng/ml wystarczającym odstępem pomiędzy badaniami przesiewowymi może być okres wynoszący 8 lat{{r|Roobol}}.
<nowiki> </nowiki>pomiędzy badaniami przesiewowymi może być okres wynoszący 8 lat [ 4].
 
<nowiki>U mężczyzn w wieku </nowiki>powyżej 75 lat można zaniechać dalszego oznaczania poziomu PSA z uwagi na niewielkie znaczenie kliniczne ewentualnego wczesnego rozpoznania raka stercza{{r|Börgermann|Schaeffer}}.▼
U mężczyzn w wieku
▲<nowiki> </nowiki>powyżej 75 lat można zaniechać dalszego oznaczania poziomu PSA z uwagi na niewielkie znaczenie
<nowiki> </nowiki>kliniczne ewentualnego wczesnego rozpoznania raka stercza [ 5
 
3].
 
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ {{fakt|Prawidłowe stężenie PSA<br />we krwi|data=2012-11}}
! style="width:100px" | Wiek
! style="width:100px" | Stężenie<br />[ [[Kilogram|ng]]/[[Litr|ml]] ]
|-
| 40–49
Linia 47 ⟶ 38:
{{Przypisy|przypisy=
<ref name="eur">{{Cytuj stronę|tytuł=PSA - swoisty antygen sterczowy|praca=Słownik terminów|url=http://eurologia.pl/a/177,psa|opublikowany=Eurologia|data dostępu=2012-11-11}}</ref>
<ref name="mpd">{{Cytuj pismo|autor=Manish Kohli, Donald J. Tindall (tłum. Paweł Lesiak; kom. Henryk Zieliński)|tytuł=Postępy w diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego (New Developments in the Medical Management of Prostate Cancer)|czasopismo=Medycyna po Dyplomie|strony=54–65|data=luty 2011|numer=2|wolumin=20|url=http://www.podyplomie.pl/index.php?id=5692}}</ref>
<ref name="Börgermann">{{Cytuj pismo | nazwisko = Börgermann | imię = C. | nazwisko2 = Loertzer | imię2 = H. | nazwisko3 = Hammerer | imię3 = P. | nazwisko4 = Fornara | imię4 = P. | nazwisko5 = Graefen | imię5 = M. | tytuł =Probleme, Zielsetzung und Inhalt der Früherkennung beim Prostatakarzinom | czasopismo = Der Urologe| wolumin = 49 | numer = 2 | strony = 18118-18119 | rok = 2010 | doi = 10.1007/s00120-010-2234-7 | pmid = 20180057 }}</ref>
<ref name="Roobol">{{Cytuj pismo | nazwisko = Roobol | imię = MJ. | nazwisko2 = Roobol | imię2 = DW. | nazwisko3 = Schröder | imię3 = FH. | tytuł = Is additional testing necessary in men with prostate-specific antigen levels of 1.0 ng/mL or less in a population-based screening setting? (ERSPC, section Rotterdam) | czasopismo = Urology | wolumin = 65 | numer = 2 | strony = 343-346 | rok = 2005 | doi = 10.1016/j.urology.2004.09.046 | pmid = 15708050 }}</ref>
<ref name="Schaeffer">{{Cytuj pismo | nazwisko = Schaeffer | imię = EM. | nazwisko2 = Carter | imię2 = HB. | nazwisko3 = Kettermann | imię3 = A. | nazwisko4 = Loeb | imię4 = S. | nazwisko5 = Ferrucci | imię5 = L. | tytuł = Prostate specific antigen testing among the elderly—when to stop? | czasopismo = J Urol | wolumin = 181 | numer = 4 | strony = 1606-1616 | rok = 2009 | doi = 10.1016/j.juro.2008.11.117 | pmid = 19246059 |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2668165/pdf/nihms100062.pdf}}</ref>
}}
3.Börgermann C., Loertzer H., Hammerer P. et al., Problems, objective, and substance of early detection of prostate cancer,
<nowiki> </nowiki>Urologe A 2010 Feb;49(2):181-9.
 
4.Roobol M.J., Roobol D.W., Schröder F.H., Is additional testing necessary in men with prostate-specific antigen levels of
<nowiki> </nowiki>1.0 ng/mL or less in a population-based screening setting? (ERSPC, section Rotterdam), Urology 2005 Feb;65(2):343-6.
 
5.Schaeffer E.M., Carter H.B., Kettermann A., et al., Prostate specific antigen testing among the elderly; when to stop?,
<nowiki> </nowiki>J Urol 2009 Apr:181(4):1606-14; discussion 1613-4.
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Swoisty_antygen_sterczowy”