Durrës: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
zmiana szablonu na miasto, drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 47:
[[Plik:Durres Amphitheater Mosaike.jpg|thumb|left|Mozaiki bizantyńskie]]
[[Plik:Durrës, Pinargenti.jpg|thumb|left|Durrës w 1573 r.]]
Założone w 625 roku p.n.e.<ref name="whs">{{cytuj książkę |nazwisko = Praca zbiorowa|imię = |tytuł = Oxford - Wielka Historia Świata. Cywilizacje Europy. Indoeuropejczycy - Celtowie|wydanie = |tom = 12|wydawca = Polskie Media Amer.Com|miejsce = Poznań |rok = 2006|isbn = 83-7425-367-3|strony = 160}}</ref> w czasach [[Starożytna Grecja|greckich]] kolonizacji pod nazwą [[Epidamnos]] na cześć swego założyciela, na terenach zamieszkałych przez plemiona [[Ilyria|ilyryjskie]]. Założone przez dwa polis greckie - [[Korynt]] i [[Korfu|Korkyrę]]. Ze względy na różnice ustrojowe obu polis (Korynt - rządziła [[arystokracja]], Korkyra - [[demokracja]]) wybuchł konflikt który doprowadził do [[II wojna peloponeska|II wojny peloponeskiej]]. Po śmierci [[Aleksander Wielki|Aleksandra Wielkiego]] na krótko miasto trafiło<ref name="whs"/> pod rządy [[Iliria|iliryjskiego]] króla [[Glaukias]]a. Po nim, około 220 r. p.n.e. przejęli je [[Starożytny Rzym|Rzymianie]], nazywając je Dyrrachium. Początkowo funkcjonowało jako prowincjonalny ośrodek administracyjny, z czasem stało się główną bazą przeładunkową [[Cesarstwo Rzymskie|rzymskich]] legionów na wschodnim wybrzeżu [[Adriatyk]]u. Około 130 r. p.n.e. stało się punktem początkowym ważnej rzymskiej drogi [[Via Egnatia]], prowadzącej na wschód przez całe Bałkany aż do miasta [[Bizancjum (miasto)|Bizancjum]] (późniejszego [[Konstantynopol]]a). Dzięki temu, Dyrrachium stało się ważnym ośrodkiem handlowym. W czasach panowania rzymskiego wybudowano wiele gmachów publicznych: wodociągi, kanalizację, termy, amfiteatr. Właśnie stąd, w 48 roku p.n.e. [[Juliusz Cezar]] wyruszył na [[Bitwa pod Farsalos|bitwę pod Farsalos]] przeciwko [[Pompejusz]]owi w trakcie [[Wojna domowa Cezara z Pompejuszem|rzymskiej wojny domowej]]. W 346 roku miasto ucierpiało w wyniku trzęsienia ziemi, uszkadzając także drogę Via Egnatia<ref>{{Cytuj książkę | autor = Praca zbiorowa pod red. Cécile Morrisson| tytuł = Świat Bizancjum | wydanie = I| wydawca = Wydawnictwo WAM| miejsce = Kraków| rok = 2007| strony = 365| rozdział = Iliria| nazwisko r = Bavant| imię r = Bernard| autor r link = | tom = I| tytuł tomu = Cesarstwo Wschodniorzymskie 330-641| część = | tytuł części = | seria = | isbn = 978-83-7318-746-7| cytat = | język = pl| data dostępu = }}</ref>.
Po podziale [[Cesarstwo rzymskie|Cesarstwa Rzymskiego]] w 395 roku, Dyrrachium znalazło się w jego części wschodniej – [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwie Bizantyńskim]], stając się jednym z ważniejszych jego portów, łączących go z Europą Zachodnią. W kolejnych wiekach wielokrotnie najeżdżali je barbarzyńcy: [[Ostrogoci]], [[Frankowie]], [[Słowianie]]. W [[XI wiek|XI]] i [[XII wiek|XII]] wieku miasto stało się celem ataków [[Italonormanowie|sycylijskich Normanów]], chcących zdobyć dla siebie przyczółek na Bałkanach. Zdobyte w 1081 r. przez [[Robert Guiscard|Roberta Guiscarda]], niecałe 30 lat później zostało odzyskane przez Bizantyńczyków<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | inni = Praca zbiorowa| tytuł = Przewodnik Bałkany: Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Macedonia, Albania| wydanie = IV| wydawca = Bezdroża Sp. z o.o.| miejsce = Kraków| rok = 2011| strony = 416| rozdział = Albania| nazwisko r = Kania| imię r = Maciej| seria = Przewodniki Bezdroży| isbn = 978-83-7661-151-8 | język = pl|}}</ref>. W latach 1392-1501 miasto stało się posiadłością [[Republika Wenecka|Republiki Weneckiej]]. Od 1466 roku kilkakrotnie było oblegane przez [[Turcy osmańscy|Turków osmańskich]], którym ostatecznie udało się podbić je w 1501 roku włączając miasto do [[Imperium osmańskie|Imperium Osmańskiego]].
Po odzyskaniu niepodległości, 7 marca 1913 roku, Durrës zostało tymczasową stolicą Albanii. Do 1920 roku, kiedy stolicę kraju przeniesiono do [[Tirana|Tirany]], Durrёs było największym i najważniejszym albańskim miastem. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] było okupowane wpierw przez wojska włoskie, a później austriackie. Austriacy wówczas zbudowali tu bazę okrętów podwodnych, co w 1918 roku doprowadziło do bombardowania miasta przez wojska [[Ententa|Ententy]]. Za panowania króla [[Ahmed Zogu|Zogu I]] miasto przeżywało okres rozwoju. Zachęceni przez władcę Włosi zaczęli tu chętnie inwestować. Rozwój ten na krótko zatrzymało trzęsienie ziemi z 1926 roku, po którym jednak miasto zostało odbudowane, z pomocą Włochów. W Durrёs, 6 kwietnia 1939 roku, rozpoczęła się inwazja faszystowskich Włoch na Albanię, po której kraj ten stał się włoskim protektoratem. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i odzyskaniu niepodległości, Durrës straciło na znaczeniu handlowym, ze względu na postępującą samoizolację kraju, prowadzoną przez [[Albańska Partia Pracy|reżim komunistyczny]]. Przybijały tu głównie statki radzieckie, a od lat 60. XX w. – chińskie. Na początku lat 90. miasto było miejscem silnych niepokojów społecznych, które prowadziły do ucieczek drogą morską do Włoch<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Figiel| imię = Stanisław| tytuł = Przewodnik Albania| wydanie = I| wydawca = Oficyna Wydawnicza „Rewasz”| miejsce = Pruszków| rok = 2011| strony = 122-123| seria = Przewodniki Rewasz| isbn = 978-83-62460-13-7 | język = pl|}}</ref>. W 1999 roku, podczas [[Wojna w Kosowie|wojny w Kosowie]], w Durrës znalazło schronienie ponad 100 tys. uciekinierów.
== Gospodarka ==
| |||