|
|sołectwo =
|wysokość =
|liczba ludności = 393
|rok = 2011
|strefa numeracyjna = (+48) 65
|kod pocztowy = 64-120 <br />(poczta: [[Krzemieniewo]])
}}
'''Lubonia''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo wielkopolskie|województwie wielkopolskim]], w [[powiat leszczyński|powiecie leszczyńskim]], w [[Krzemieniewo (gmina)|gminie Krzemieniewo]].
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1310 roku, kiedy to Henryk, pan Głogowa i Poznania ustanowił dystrykt w Poniecu, w którego granicach znalazła sie Lubonia. Pod koniec XIV i na początku XV wieku dziedzicem Luboni był Żyra Luboński.
Kolejno włascicielami wsi byli: Wyskotowie, Bernard Oderwolf Luboński i jego syn Janusz, przedstawiciel rodu Krawiczów, Stanisław Rydzyński, ród Śmigielskich, Jan Turno i od roku 1793 rodzina Morawskich. Ostatnią właścicielką Luboni była Zofia Morawska, wdowa po Antonim Morawskim, oficerze pułku w Lesznie, który zmarł w 1932 r.
Za rządów Franciszka Morawskiego, 22.XI.1840 roku, nastąpiło uwłaszczenie lubońskich chłopów. W dokumencie uwłaszczeniowym została ufundowana szkoła w Luboni. Do dziś zachował się budynek, na którym widnieje napis: "Szkoła Podstawowa w Luboni". W roku 1884 majątek Lubonia miała 2420 mórg ziemi, a we wsi było 28 domów i 223 mieszkańców. Do Luuboni należał folwark Tadeuszki.
W Luboni stoi dwór wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku. Przypuszczalnie powstał z wykorzystaniem starych murów, pochodzących z 1720 roku. Dwór został rozbudowany w końcu XIX wieku dla Henryka Morawskiego. Stanoł na planie prostokątra, wymórowany z cegły, stworzony z czterech brył o nierównej linii. W jego zachodniej części znajduje sie dwukondygnacyjna kaplica. Przy dworze znajdują się zabudowania gospodarcze od strony zachodniej.
Park dworski położony jest w dolinie rzeki Samicy. Dno doliny zajmują stawy o naturalnie zarysowanych brzegach. W północnej cześci parku na jednym ze stawów znajduje się prawdopodobnie sztucznie stworzona wyspa zwana Przykopą. Park powstał w drufgiej połowie XVIII wieku. W parku znajduje sie wiele drzew pomników przyrody, między innymi: dęby, modrzewie, topole, klony i wierzby.
W 1831 roku w domu JózefaMorawskiego goscił Adam Mickiewicz. Aleja topoli włoskich w dworskim parku została nazwana Aleją Mickiewicza. Imię wieszcza nosi też parkowa "kanapa" - złożona z czterech dużych i czterech mniejszych głazów. Na elewacji frontowej dworu znajduje sie ufundowana w 1960 roku tablica upamiętniająca pobyt Mickiewicza w Luboni.
Dziś obok dworu zachowały się: oficyna, odzielająca przestrzeń reprezentacyjną od części gospodarczej, dwawna stajniakoni wyjazdowych, przebudowana na biura gospodarstwa, a dziś świetlicza wiejska, spichlerz i obora z 1867 roku. Zachowała się też owczarnia wybudowana w 1910 roku.. W okolicach Luboni znajduja się liczne kapliczki i krzyże. Na wschód od wioski w odległości kilkuset metrów znajduje sie nieduży kopiec z figurą Matki Boskiej powstały około 150 lat temu - wg. niepotwierdzonych źródeł mogiła zmarłych na zarazę z okolicy.
W luboni urodził sie poeta Stanisław Leon Machowiak. Debiutował w 1963 roku. Poznańska poetka Maria Magdalena Pocgaj wydała tomik wierszy poświęcony kapliczkom i krzyżom w Luboni.
Lubonia zajmuje dziś powierzchnię 661 hektarów. Wiekszość ziemi ornej wsi należy do Ośrodka Hodowli Zarodowej w Garzynie. Dworek przejeła Agencja Nieruchomości Rolnej. W 2011 roku mieszkało 393 mieszkańców w 93 gospodarstwach domowych. Wśród nich było 15 rolników indywidualnych posiadających gospodarstwa powyżej 5 ha.
[[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975−1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo leszczyńskie|województwa leszczyńskiego]].
| 
